Pami�taj: koszty zawsze ponosi klient

Po�yczka - czy s� granice jej oprocentowania?

Lipiec 27, 2009 Karolina Zaj�c Wydanie nr 7(87)2009 Wy�wietlono: 426 razy

Przepisy reguluj�ce po�yczk� pozostawiaj� du�� dowolno�� stronom umowy po�yczki w kszta�towaniu swojego stosunku zobowi�zaniowego.

Analizuj�c konstrukcj� po�yczki jako czynno�ci kredytowej – jest to jedna z prostszych i do�� „uogólnionych” przez ustawodawc� czynno�ci cywilnoprawnych. Przepisy dotychczas reguluj�ce po�yczk� pozostawiaj� du�� dowolno�� stronom umowy po�yczki w kszta�towaniu swojego stosunku zobowi�zaniowego. Podstawow� regulacj� po�yczki przewiduje Kodeks cywilny, okre�laj�c umow� po�yczki jako umow� konsensualn� i nieodp�atn�, czyli skuteczn� ju� od momentu z�o�enia o�wiadcze� woli. Natomiast prawo bankowe uwzgl�dnia udzielanie po�yczki pieni�nej w katalogu czynno�ci bankowych jako czynno�� bankow� sensu largo, a wi�c tak�, która mo�e by� wykonywana tak�e przez podmioty „niebankowe”.

W szczególno�ci dla wa�no�ci zawarcia umowy po�yczki nie zosta�a przewidziana jaka� szczególna forma. Elementem istotnym umowy po�yczki nie jest równie� okre�lenie czasu jej obowi�zywania, ani sposobu korzystania z przedmiotu umowy. To od woli stron zale�y, czy ma to by� po�yczka d�ugo- czy krótkoterminowa, czy te� po�yczka zawarta na czas nieoznaczony. Jak ju� wcze�niej wspomnia�am, kodeks cywilny ujmuje umow� po�yczki jako umow� nieodp�atn�. Umowa ta mo�e, ale nie musi zosta� zwarta pod tytu�em odp�atnym. Wed�ug niektórych pogl�dów natomiast po�yczka jest odp�atna, tylko wówczas gdy wynika to jednoznacznie z okre�lonego postanowienia umowy.

„Odp�atno��” umowy po�yczki tak�e mo�e by� wyra�ona w dowolny sposób. Najcz�ciej jest ona okre�lona w postaci oprocentowania. W zakresie wysoko�ci oprocentowania po�yczki, ustawodawca nie pozostawi� ca�kowitej dowolno�ci stronom umowy. Tzw. przepisy „antylichwiarskie” Kodeksu cywilnego okre�laj� maksymaln� wysoko�� oprocentowania. Zgodnie z nimi maksymalna wysoko�� odsetek wynikaj�cych z czynno�ci prawnej nie mo�e w stosunku rocznym przekracza� czterokrotno�ci wysoko�ci stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Rada Ministrów natomiast, w drodze rozporz�dzenia zgodnie z wysoko�ci� stóp procentowych NBP dla usprawnienia procesu rozlicze� pieni�nych, ustala ustawow� stawk� oprocentowania. Aktualnie obowi�zuj�ce Rozporz�dzenie Rady Ministrów z 4 grudnia 2008 r. w sprawie okre�lenia wysoko�ci odsetek ustawowych, które wesz�o w �ycie 15 grudnia 2008 r., ustala wysoko�� odsetek na poziomie 13 proc. w stosunku rocznym. Dla porównania maksymalna, stawka oprocentowania – bior�c pod uwag� ostatnie zmiany stopy lombardowej NBP (5, 25 proc.) – w skali roku wynosi 21 proc.

Kredyt czy po�yczka?

Staraj�cy si� o skorzystanie z dost�pnych form finansowania cz�sto stoj� przed dylematem – kredyt czy po�yczka? Warto zwróci� uwag� na podstawowe ró�nice mi�dzy tymi dwiema instytucjami.

Autorka: Prawnik w kancelarii Rachelski i Wspólnicy