Pozwy zbiorowe
Komentarz ekspercki: Jolanta Budzowska i Joanna Bębenek-Lazer
Jolanta Budzowska,radca prawny, partner w Kancelarii Budzowska Fiutowski i Partnerzy. Radcowie Prawni zrzeszonej w Consortio LEX. Specjalizuje się w sądowym dochodzeniu roszczeń z tytułu uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia oraz w prawie farmaceutycznym
Joanna Bębenek-Lazer,
prawnik, Business Development Manager w polskiej sieci kancelarii prawnych Consortio LEX
O nowej regulacji w zakresie pozwów zbiorowych mówi się dużo, być może dlatego, że jest to całkowicie nowa i dotąd obca polskiemu systemowi postępowania cywilnego sytuacja, znana głównie z filmów amerykańskich. Dyskusje determinuje przede wszystkim strach przed nieznanym. Czy słusznie? Autorki przekonują, że aby nie dać się zaskoczyć, należy przede wszystkim poznać nowe regulacje, w myśl zasady: nieznajomość prawa szkodzi.
Ustawa z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
Wchodzącą w życie 19 lipca 2010 r. nową regulację otwiera definicja wyjaśniająca pojęcie postępowania grupowego. W artykule pierwszym czytamy, że postępowanie grupowe to postępowanie cywilne w sprawach, w których dochodzone są roszczenia co najmniej dziesięciu osób, które są roszczeniami jednego rodzaju, opartymi na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Innymi słowy chodzi o to, aby co najmniej dziesięć osób miało podobne roszczenie wobec jednego, tego samego podmiotu, np. banku, firmy farmaceutycznej, ubezpieczyciela, producenta.
Celem ustawy jest możliwość objęcia ochroną konsumentów, którzy będą mogli dochodzić swoich praw w sprawach dotyczących roszczeń z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny i z tytułu czynów niedozwolonych, jednak z wyłączeniem roszczeń o ochronę dóbr osobistych (przykładowe, lecz nie wyczerpujące wyliczenie dóbr osobistych znajdziemy w art. 23. kodeksu cywilnego, należą do nich m.in. zdrowie, wolność, swoboda sumienia i inne).
Fakt wszczęcia postępowania grupowego nie wyłącza możliwości dochodzenia roszczeń przez osoby, które do grupy nie należą, ani przez takie, które zdecydują się na wystąpienie z jej składu. Oznacza to, że wobec tego samego podmiotu, np. banku, mogą toczyć się równoległe postępowania – jedno według zasad nowej ustawy o postępowaniu grupowym, a drugie w postępowaniu zwyczajnym, gdy po stronie powodowej występuje zwykle tylko jedna osoba, choć okoliczności sprawy w obydwu przypadkach będą podobne.
Odrębności postępowania grupowego. Skład sądu, przymus adwokacko-radcowski i inne
Art. 24. ustawy stanowi, że w sprawach nieuregulowanych zastosowanie mają przepisy kpc. Warto więc wskazać na odrębności, które charakteryzują postępowanie grupowe.
Po pierwsze, rozpoznawanie spraw w postępowaniu grupowym już w I instancji powierzone zostało sądom okręgowym, które będą orzekać w składzie trzech sędziów zawodowych. W uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy, że rozwiązanie to wypływało z faktu dostrzeżenia przez ustawodawcę wysokiej rangi tego typu spraw i ich dużego znaczenia dla ochrony praw podmiotowych lub interesów członków grupy. Podobny motyw mógł przyświecać wprowadzeniu przymusu adwokacko-radcowskiego dla powoda w postępowaniu grupowym, czyli zapewnieniu waloru profesjonalizmu podczas prowadzenia procesu. Profesjonalny pełnomocnik będzie reprezentował powoda, czyli reprezentanta grupy. Zaś reprezentantem grupy może być członek grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów. Przymus adwokacko-radcowski nie ma jednak zastosowania, jeśli w charakterze reprezentanta grupy występuje radca prawny lub adwokat.
Wchodzącą w życie 19 lipca 2010 r. nową regulację otwiera definicja wyjaśniająca pojęcie postępowania grupowego. W artykule pierwszym czytamy, że postępowanie grupowe to postępowanie cywilne w sprawach, w których dochodzone są roszczenia co najmniej dziesięciu osób, które są roszczeniami jednego rodzaju, opartymi na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Innymi słowy chodzi o to, aby co najmniej dziesięć osób miało podobne roszczenie wobec jednego, tego samego podmiotu, np. banku, firmy farmaceutycznej, ubezpieczyciela, producenta.
Celem ustawy jest możliwość objęcia ochroną konsumentów, którzy będą mogli dochodzić swoich praw w sprawach dotyczących roszczeń z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny i z tytułu czynów niedozwolonych, jednak z wyłączeniem roszczeń o ochronę dóbr osobistych (przykładowe, lecz nie wyczerpujące wyliczenie dóbr osobistych znajdziemy w art. 23. kodeksu cywilnego, należą do nich m.in. zdrowie, wolność, swoboda sumienia i inne).
Fakt wszczęcia postępowania grupowego nie wyłącza możliwości dochodzenia roszczeń przez osoby, które do grupy nie należą, ani przez takie, które zdecydują się na wystąpienie z jej składu. Oznacza to, że wobec tego samego podmiotu, np. banku, mogą toczyć się równoległe postępowania – jedno według zasad nowej ustawy o postępowaniu grupowym, a drugie w postępowaniu zwyczajnym, gdy po stronie powodowej występuje zwykle tylko jedna osoba, choć okoliczności sprawy w obydwu przypadkach będą podobne.
Odrębności postępowania grupowego. Skład sądu, przymus adwokacko-radcowski i inne
Art. 24. ustawy stanowi, że w sprawach nieuregulowanych zastosowanie mają przepisy kpc. Warto więc wskazać na odrębności, które charakteryzują postępowanie grupowe.
Po pierwsze, rozpoznawanie spraw w postępowaniu grupowym już w I instancji powierzone zostało sądom okręgowym, które będą orzekać w składzie trzech sędziów zawodowych. W uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy, że rozwiązanie to wypływało z faktu dostrzeżenia przez ustawodawcę wysokiej rangi tego typu spraw i ich dużego znaczenia dla ochrony praw podmiotowych lub interesów członków grupy. Podobny motyw mógł przyświecać wprowadzeniu przymusu adwokacko-radcowskiego dla powoda w postępowaniu grupowym, czyli zapewnieniu waloru profesjonalizmu podczas prowadzenia procesu. Profesjonalny pełnomocnik będzie reprezentował powoda, czyli reprezentanta grupy. Zaś reprezentantem grupy może być członek grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów. Przymus adwokacko-radcowski nie ma jednak zastosowania, jeśli w charakterze reprezentanta grupy występuje radca prawny lub adwokat.
|
Pełna treść artykułu dostępna jest w formie e-gazety. Zamów Gazetę PDF  nr 8(100)2010  Zobacz więcej na temat: pozwy zbiorowe | pozew zbiorowy |
|
