Unikanie konflikt�w

Umowy mi�dzy sp�k� z o.o. a cz�onkiem zarz�du - zasady reprezentacji na przyk�adzie umowy inwestycyjnej

Stycze� 10, 2011 Tomasz Szczurowski Pawe� Kobierzewski Wydanie nr 1(105)2011 Wy�wietlono: 976 razy

Kodeks spó�ek handlowych przewiduje ograniczenia w zakresie mo�liwo�ci reprezentowania spó�ki z o.o. przez cz�onków jej zarz�du. Dotyczy to sytuacji, w której cz�onek zarz�du zawiera umow� z zarz�dzan� przez siebie spó�k�. Oczywistym celem powo�anego unormowania jest wyeliminowanie ewentualnych kolizji pomi�dzy interesem spó�ki a interesem cz�onka jej zarz�du. Do rozwa�enia pozostaje kwestia, czy w przypadku ka�dego kontraktu taki konflikt rzeczywi�cie wyst�puje?

Zgodnie z przepisem art. 210 § 1 KSH, przy zawieraniu tego rodzaju umów spó�k� reprezentuje rada nadzorcza lub pe�nomocnik powo�any uchwa�� zgromadzenia wspólników. Prawid�owa i obecnie powszechnie stosowana wyk�adnia omawianego unormowania przes�dza o konieczno�ci wy��czenia cz�onka zarz�du od reprezentacji spó�ki, przy zawieraniu wszelkich umów, których kontrahentem spó�ki by�by dany cz�onek zarz�du. Dotyczy to tak�e tych umów, które nie reguluj� praw i obowi�zków zwi�zanych z pe�nieniem przez niego funkcji cz�onka zarz�du. Odmienna interpretacja postanowie� art. 210 § 1 KSH, wyra�ona w wyroku S�du Najwy�szego z 23 marca 1999 r. II CKN 24/98 (OSNC 1999, nr 11, poz. 187), spotka�a si� z powszechn� dezaprobat�. Zakres omawianego wy��czenia cz�onka zarz�du od reprezentacji spó�ki nie obejmuje jednak czynno�ci dokonywanych przez spó�k� z cz�onkiem zarz�du, jako jej klientem, w ramach bie��cej dzia�alno�ci gospodarczej spó�ki, przy których spó�ka reprezentowana jest przez swoich pracowników czy agentów.
Z sytuacj� tak� mieliby�my do czynienia np. przy sprzeda�y produktów spó�ki w jej sklepie firmowym. Odmienna wyk�adnia by�aby w naszej ocenie zbyt rygorystyczna i nie przystawa�aby do warunków rynkowych. Omawiane zagadnienie jest o tyle istotne, �e sankcj� naruszenia postanowie� art. 210 § 1 KSH jest bezwzgl�dna niewa�no�� czynno�ci prawnej.

Prawa i obowi�zki

Kwesti� pozostaje, czy omawiana regulacja dotyczy tak�e umów, których stronami s� jednocze�nie cz�onek zarz�du spó�ki i spó�ka, ale które nie nak�adaj� na te podmioty �adnych uprawnie� i obowi�zków wzgl�dem siebie – nie prowadz� do powstania nowej czy modyfikacji ju� istniej�cej relacji prawnej mi�dzy spó�k� a cz�onkiem zarz�du? Sytuacja ta mo�e wyst�pi� po pierwsze, gdy cz�onek zarz�du i spó�ka wyst�puj� po tej samej stronie stosunku prawnego wynikaj�cego z umowy. Maj� wobec tego wspólne (co do tre�ci) uprawnienia lub obowi�zki wobec osoby trzeciej – drugiej strony danego stosunku prawnego. Tak by�oby np. przy umowie sprzeda�y rzeczy b�d�cej wspó�w�asno�ci� spó�ki i cz�onka zarz�du na rzecz osoby trzeciej. Po drugie, zobowi�zania lub wierzytelno�ci cz�onka zarz�du i spó�ki mog� wynika� dla nich z umowy, której stronami s� niezale�nie od siebie – ich wierzycielem czy d�u�nikiem jest osoba trzecia, kolejna strona umowy. Przyk�adem tej sytuacji mog� by� stosunki prawne wynikaj�ce z umów inwestycyjnych, w ramach których zobowi�zania wobec inwestora zaci�gaj� zarówno spó�ka, jak i wspólnicy b�d�cy jednocze�nie cz�onkami zarz�du spó�ki. Zobowi�zania te s� samodzielnymi zobowi�zaniami ka�dego z tych podmiotów i w tym sensie s� niezale�ne od siebie.