Podatek od towarów i usług a usługi kulturalne
Ekspert radzi...
W ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: UPTU) ustawodawca nie wyjaśnił niestety terminu usługi kulturalne. Próbę zdefiniowania „usług kulturalnych” podjął za to WSA w Gliwicach w wyroku z 1 czerwca 2009 r. (sygn. akt III SA/Gl 259/09), który w uzasadnieniu stwierdził, że pod pojęciem „kultura” należy rozumieć całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości, gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ciągu jej dziejów oraz przekazywany z pokolenia na pokolenie.
Tak rozumiana „kultura” obejmuje nie tylko wytwory materialne i instytucje społeczne, ale także zasady współżycia społecznego, sposoby postępowania, wzory, kryteria ocen estetycznych i moralnych przyjęte w danej zbiorowości i wyznaczające obowiązujące zachowania. Definicji terminu „kultura” można również szukać w ustawie z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej i ustawie z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Pojęcie „działalności kulturalnej”, zawarte w ww. aktach, nie jest wyczerpujące, ale powinno być wystarczające na potrzeby niniejszej analizy.
Kontynuując, przed rozpoczęciem analizy podatkowej omawianego zagadnienia warto przypomnieć, że w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2013 r. stawka podatku jest podwyższona z 22 do 23 proc. oraz z 7 do 8 proc.
Mając powyższe uwagi na względzie, można przejść do interesującego nas przepisu – art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) oraz lit. b) UPTU. Przepis ten zwalnia z podatku od towarów i usług
po pierwsze usługi kulturalne świadczone przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną,
a po drugie, usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.
W myśl art. 2 pkt 2 dyrektywy 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, przez pojęcie „podmiot prawa publicznego” należy rozumieć jakikolwiek organ ustanowiony w szczególnym celu zaspokajania potrzeb w interesie ogólnym, który nie ma charakteru przemysłowego lub handlowego oraz posiadający osobowość prawną, a także finansowany w przeważającej części przez państwo, władze regionalne lub lokalne czy inne podmioty prawa publicznego.
„Odrębnymi przepisami”, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) UPTU, są np. regulacje ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Zgodnie z tą ustawą, formami organizacyjnymi działalności kulturalnej są w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury. Z powyższego zwolnienia mogą korzystać również uczelnie publiczne (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 12 lipca 2011 r., nr IPTPP3/443-29/11-4/IB).
Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) UPTU, nie ma zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej z podatku od towarów i usług, bądź ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
Omawiane zwolnienie stosuje się, pod warunkiem że podmioty wykonujące czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) UPTU, nie osiągają w sposób systematyczny zysków z tej działalności, a w przypadku ich osiągnięcia są one przeznaczane w całości na kontynuację lub doskonalenie świadczonych usług.
Zwolnienie to nie ma zastosowania do:
- usług związanych z filmami i nagraniami na wszelkich nośnikach,
- usług wstępu:
a) na spektakle, koncerty, przedstawienia i imprezy w zakresie twórczości i wykonawstwa artystycznego i literackiego,
b) do wesołych miasteczek, parków rozrywki, cyrków, dyskotek, sal balowych,
c) do parków rekreacyjnych, na plaże i do innych miejsc o charakterze kulturalnym,
- wstępu oraz wypożyczania wydawnictw w zakresie usług świadczonych przez biblioteki, archiwa, muzea i innych usług związanych z kulturą,
- usług związanych z produkcją filmów i nagrań na wszelkich nośnikach,
- działalności agencji informacyjnych,
- usług wydawniczych,
- usług radia i telewizji (z wyjątkiem publicznej radiofonii i telewizji),
- usług ochrony praw.
Podatnicy muszą koniecznie zwrócić uwagę także na załącznik nr 3 do UPTU, a dokładniej na pozycję nr 182 do tego załącznika (bez względu na symbol PKWiU). Ustawodawca przewiduje w niej 8-proc. stawkę podatku dla usług kulturalnych i rozrywkowych – wyłącznie w zakresie wstępu na widowiska artystyczne (włączając przedstawienia cyrkowe) i do obiektów kulturalnych. Analiza tego załącznika pozwoli na prawidłowe zastosowanie zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 33 UPTU.
Autor: Tomasz Kotoliński – prawnik i administratywista, Departament Prawa Podatkowego, Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy
Kontynuując, przed rozpoczęciem analizy podatkowej omawianego zagadnienia warto przypomnieć, że w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2013 r. stawka podatku jest podwyższona z 22 do 23 proc. oraz z 7 do 8 proc.
Mając powyższe uwagi na względzie, można przejść do interesującego nas przepisu – art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) oraz lit. b) UPTU. Przepis ten zwalnia z podatku od towarów i usług
po pierwsze usługi kulturalne świadczone przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną,
a po drugie, usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.
W myśl art. 2 pkt 2 dyrektywy 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, przez pojęcie „podmiot prawa publicznego” należy rozumieć jakikolwiek organ ustanowiony w szczególnym celu zaspokajania potrzeb w interesie ogólnym, który nie ma charakteru przemysłowego lub handlowego oraz posiadający osobowość prawną, a także finansowany w przeważającej części przez państwo, władze regionalne lub lokalne czy inne podmioty prawa publicznego.
„Odrębnymi przepisami”, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) UPTU, są np. regulacje ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Zgodnie z tą ustawą, formami organizacyjnymi działalności kulturalnej są w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury. Z powyższego zwolnienia mogą korzystać również uczelnie publiczne (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 12 lipca 2011 r., nr IPTPP3/443-29/11-4/IB).
Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) UPTU, nie ma zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej z podatku od towarów i usług, bądź ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
Omawiane zwolnienie stosuje się, pod warunkiem że podmioty wykonujące czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) UPTU, nie osiągają w sposób systematyczny zysków z tej działalności, a w przypadku ich osiągnięcia są one przeznaczane w całości na kontynuację lub doskonalenie świadczonych usług.
Zwolnienie to nie ma zastosowania do:
- usług związanych z filmami i nagraniami na wszelkich nośnikach,
- usług wstępu:
a) na spektakle, koncerty, przedstawienia i imprezy w zakresie twórczości i wykonawstwa artystycznego i literackiego,
b) do wesołych miasteczek, parków rozrywki, cyrków, dyskotek, sal balowych,
c) do parków rekreacyjnych, na plaże i do innych miejsc o charakterze kulturalnym,
- wstępu oraz wypożyczania wydawnictw w zakresie usług świadczonych przez biblioteki, archiwa, muzea i innych usług związanych z kulturą,
- usług związanych z produkcją filmów i nagrań na wszelkich nośnikach,
- działalności agencji informacyjnych,
- usług wydawniczych,
- usług radia i telewizji (z wyjątkiem publicznej radiofonii i telewizji),
- usług ochrony praw.
Podatnicy muszą koniecznie zwrócić uwagę także na załącznik nr 3 do UPTU, a dokładniej na pozycję nr 182 do tego załącznika (bez względu na symbol PKWiU). Ustawodawca przewiduje w niej 8-proc. stawkę podatku dla usług kulturalnych i rozrywkowych – wyłącznie w zakresie wstępu na widowiska artystyczne (włączając przedstawienia cyrkowe) i do obiektów kulturalnych. Analiza tego załącznika pozwoli na prawidłowe zastosowanie zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 33 UPTU.
Autor: Tomasz Kotoliński – prawnik i administratywista, Departament Prawa Podatkowego, Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy
|
nr 11(115)2011  |
|
