Jak pracodawca może pozyskać stażystę?
Pracownik z urzędu
Zacznijmy od tego, jaki jest cel odbywania stażu? Dla młodego człowieka jest to okazja do pozyskania niezbędnego doświadczenia, sprawdzenia się w wymarzonej pracy, a także możliwość potencjalnego zatrudnienia. Zaś pracodawca zyskuje, korzystając z pracy stażysty, bez potrzeby nawiązywania stosunku pracy. Umożliwia to pracodawcy znalezienie i przeszkolenie przyszłego etatowego pracownika i wypróbowania go bez konieczności zatrudnienia. Dodatkowo – jeśli staż finansowany jest ze środków unijnych – zwykle nie wiąże się dla pracodawcy z kosztami wynagrodzenia. Staż trwa nie krócej niż trzy miesiące, ale nie dłużej niż rok.
Jak pozyskać stażystę z Funduszu Pracy?
O pozyskanie stażysty pracodawca powinien zwrócić się do właściwego urzędu pracy z wnioskiem o przyjęcie osoby lub grupy osób. Pismo powinno zawierać: nazwę i adres firmy, formę organizacyjno-prawną, rodzaj i datę rozpoczęcia działalności, REGON, NIP, liczbę pracowników, liczbę przewidzianych miejsc pracy do odbycia stażu, dane opiekuna, proponowany okres odbycia stażu, opis zadań, jakie bezrobotny miałby wykonywać oraz wymagania dotyczące predyspozycji psychofizycznych, poziomu wykształcenia i minimalnych kwalifikacji niezbędnych do podjęcia stażu lub przygotowania zawodowego (par. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy – DzU nr 185, poz. 1912 ze zm.).
Stażystę przyjmuje się na podstawie umowy zawartej ze starostą. Może on zostać przyjęty maksymalnie na dwanaście miesięcy, ale przeważnie okres ten jest krótszy (sześć miesięcy). Pracodawca ma wpływ na to, kto ma być u niego stażystą. Może określić wymagany poziom wykształcenia, umiejętności albo wskazać bezrobotnego z imienia i nazwiska. Stażystą może zostać bezrobotny zarejestrowany w Urzędzie Pracy do ukończenia 25 roku życia (art. 53 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – DzU nr 99, poz. 1001 ze zm., zwana dalej ustawą o promocji zatrudnienia) lub bezrobotny, który w okresie dwanaście miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej, który nie ukończył 27. roku życia (art. 53 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia).
Okres pobierania wynagrodzenia w trakcie wykonywania stażu jest wliczany do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych i okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 79 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia).
Obowiązkiem pracodawcy jest zapoznanie stażysty z programem stażu, z jego obowiązkami oraz uprawnieniami, a także z treścią regulaminu pracy. Nadto powinien zapewnić stażyście profilaktyczną ochronę zdrowia w zakresie przewidzianym dla pracowników, a także szkolenie w zakresie bhp i przeciwpożarowym. Pracodawca przydziela stażyście także (na zasadach przewidzianych dla pracowników) odzież i obuwie robocze, środki ochrony indywidualnej oraz niezbędne środki higieny osobistej. Ma także obowiązek zapewnienia mu bezpłatnych posiłków i napojów profilaktycznych. Poza tym, pracodawca ma obowiązek powiadomić niezwłocznie – nie później niż w ciągu siedmiu dni – starostę o przypadkach przerwania odbywania stażu lub przygotowania zawodowego, o każdym dniu nieusprawiedliwionej nieobecności bezrobotnego oraz o innych zdarzeniach istotnych dla realizacji programu. Natomiast po zakończeniu odbywania stażu pracodawca wydaje bezrobotnemu opinię.
Pracodawca nie ponosi żadnych kosztów. Stażysta otrzymuje od urzędu pracy stypendium stażowe w wysokości zasiłku podstawowego. Od tego stypendium urząd pracy opłaca też składkę na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Także koszt badań lekarskich wymaganych przed odbyciem stażu pokrywa starosta.
Należy pamiętać, że stażysta nie jest pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy i nie może być obarczony odpowiedzialnością materialną, jak osoba zatrudniona na umowę o pracę.
Stażyście przysługują dni wolne, ale dopiero po upływie 30 dni odbywania stażu. Za każde 30 dni przysługują dwa dni wolnego i za te dni stażysta otrzymuje stypendium stażowe od starosty. Stażystę można zwolnić, ale jedynie w przypadkach gdy z przyczyn nieusprawiedliwionej nieobecności opuści on więcej niż jeden dzień pracy lub rażąco naruszy regulamin pracy.
Staże dla bezrobotnych z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Pracodawca może pozyskać stażystę lub nauczyć zawodu bezrobotnego także za unijne pieniądze. Projekty przewidujące takie wsparcie realizują powiatowe urzędy pracy. Staże dla osób bezrobotnych w firmach są organizowane przez powiatowe urzędy pracy (PUP) również ze środków z Europejskiego Funduszu Społecznego. Program ten wspierany jest z Priorytetu VI „Rynek pracy otwarty na wszystkich”, Działania 6.1 „Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie”, Poddziałania 6.1.1 „Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy”.
Pracodawcy powinni zgłosić się do właściwego terytorialnie PUP i sprawdzić, czy pozyskał on unijne środki na realizację projektu systemowego i jakie formy wsparcia w jego ramach oferuje. Powiatowe urzędy pracy na realizację wszystkich instrumentów przewidzianych w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. Z 2008 r. nr 69, poz. 415 z poźn. zm.) mogą bowiem uzyskać unijne dofinansowanie z wojewódzkiego urzędu pracy.
Dla firmy procedura pozyskania stażysty za środki UE jest identyczna, jak wówczas gdy jest on finansowany z Funduszu Pracy.
Staże dla studentów z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Inną możliwością pozyskania stażysty jest skorzystanie z możliwości oferowanych przez programy ogólnopolskie. Przykładem może być Priorytet IV „Szkolnictwo wyższe i nauka” Poddziałanie 4.1.1 „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni”. Bezpośrednimi Beneficjentami tego działania są uczelnie wyższe, które realizują działania stażowe dla swoich studentów. Potencjalny pracodawca musi zatem zwrócić się do uczelni, chcąc pozyskać stażystę. Należy przy tym zauważyć, że nie wszystkie uczelnie realizują działania w tym zakresie. Przykładami uczelni, które realizują działania stażowe są:
Politechnika Krakowska, w ramach projektu: „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej” (www.mech.pk.edu.pl/cnp);
Uniwersytet Śląski, w ramach projektu: „Uniwersytet Partnerem Gospodarki Opartej na Wiedzy” (www.upgow.us.edu.pl);
Politechnika Poznańska, w ramach projektu: „Era inżyniera. Rozbudowa potencjału rozwojowego Politechniki Poznańskiej” (www.er.put.poznan.pl/start.do);
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, w ramach projektu: „Innowacyjna oferta edukacyjna Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie” (www.ofertaedukacyjna.ur.krakow.pl).
Stażystami w tym przypadku są studenci ostatniego roku studiów I lub II stopnia oraz absolwenci, tj. osoby, które ukończyły daną uczelnię maksymalnie sześć miesięcy wstecz od daty rozpoczęcia ich uczestnictwa w projekcie.
Startując do tego programu pracodawca powinien zorientować się, jakie dana uczelnia prowadzi kierunki, ponieważ uczelnie prowadzą działania stażowe dla własnych studentów. Szczegółowe zasady odbywania takiego stażu każdorazowo reguluje Regulamin Staży tworzony przez uczelnie, gdzie określone są zasady zgłoszeń zarówno studenta, jak i organizacji do takiego programu. Również wynagrodzenie stażysty jest regulowane przez uczelnie, zarówno jego wysokość, jak również forma i czas wypłacania.
Staże pracowników naukowych w przedsiębiorstwach
Innym rodzajem stażu są wspierane przez Priorytet IV „Szkolnictwo wyższe i nauka”, Działanie 4.2 „Rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost świadomości roli nauki w rozwoju gospodarczym” i regionalnie przez Priorytet VIII „Regionalne Kadry gospodarki”, Działanie 8.2 „Transfer wiedzy”, Poddziałanie 8.2.1 „Wspieranie dla współpracy strefy nauki i przedsiębiorstw”. Celem tych działań jest zwiększenie transferu wiedzy i wzmocnienie powiązań sfery B+R z przedsiębiorstwami, służące rozwojowi gospodarczemu. Jednym z typów projektów konkursowych są staże i szkolenia praktyczne dla pracowników naukowych w przedsiębiorstwach.
Celem takiego stażu najczęściej powinno być wdrożenie lub zaprojektowanie rozwiązania innowacyjnego dla instytucji, w której odbywa się staż. Tutaj również nie ma szczegółowych wytycznych dotyczących zasad odbywania takiego stażu w danej instytucji. Najczęściej korzyścią dla naukowca jest uzyskanie dodatku stażowego do wynagrodzenia, które utrzymuje z uczelni. Dodatkowo, taki staż w przypadku niektórych uczelni technicznych jest niezbędny do kontynuacji kariery, tzn. wymagany na przejściu ze stanowiska asystenta na stanowisko adiunkta. Szczegółowe zasady stażu regulują przepisy wewnętrzne uczelni i instytucji, które organizują staże. Przykładem takich działań są:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, w ramach projektów: „Nauka i Biznes” i „Akademia Rozwoju Kadr Jednostek Naukowych” finansowanych z POKL 4.2. (www.sggw.pl/2011/02/10/staz-dla-pracownikow-naukowych-i-naukowo-dydaktycznych);
Centrum Doskonałości WiComm Politechnika Gdańska, w ramach projektu „WiComm Transfer – transfer wiedzy i wzmocnienie powiązań sfery nauki z przedsiębiorstwami branży ICT/ETI poprzez system staży” finansowanego z POKL 8.2. ze środków dla woj. pomorskiego (www.wicomm.org/transfer);
Poznański Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości, w ramach projektu „Staż sukcesem naukowca” finansowanego z POKL 8.2., realizowanego w woj. kujawsko-pomorskim, wielkopolskim, śląskim i dolnośląskim (ssn.paip.pl);
Lubelski Inkubator Przedsiębiorczości Politechniki Lubelskiej, w ramach projektu „Współpraca – to się opłaca!” finansowanego z POKL 8.2. ze środków dla woj. lubelskiego (www.pollub.pl/pl/news/get/id/1773).
Korzyścią z przyjęcia pracownika naukowego na staż może być opracowanie rozwiązania innowacyjnego dla firmy. Rozwiązanie to nie musi być przełomowym odkryciem, ale powinno usprawnić proces produkcyjny w firmie lub powinien zostać zaprojektowany nowy produkt. Taki stażysta to również możliwość zapoczątkowania trwałej współpracy z jednostką naukową, co w przyszłości może przynieść przedsiębiorstwu długoterminowe korzyści.
Reasumując, warto przyjąć stażystę, głównie dlatego, że pracodawca nie ponosi żadnych kosztów zatrudnienia i ma możliwość wyboru odpowiedniego stażysty. To, na które z powyższych rozwiązań się zdecydujemy, powinno zależeć od tego co chcemy uzyskać w wyniku stażu czy ma to być konkretne rozwiązanie czy może oczekujemy wykształcenia pracownika pod kątem potrzeb naszej firmy oraz jakie w naszym regionie znajdziemy możliwości finansowania.
O pozyskanie stażysty pracodawca powinien zwrócić się do właściwego urzędu pracy z wnioskiem o przyjęcie osoby lub grupy osób. Pismo powinno zawierać: nazwę i adres firmy, formę organizacyjno-prawną, rodzaj i datę rozpoczęcia działalności, REGON, NIP, liczbę pracowników, liczbę przewidzianych miejsc pracy do odbycia stażu, dane opiekuna, proponowany okres odbycia stażu, opis zadań, jakie bezrobotny miałby wykonywać oraz wymagania dotyczące predyspozycji psychofizycznych, poziomu wykształcenia i minimalnych kwalifikacji niezbędnych do podjęcia stażu lub przygotowania zawodowego (par. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy – DzU nr 185, poz. 1912 ze zm.).
Stażystę przyjmuje się na podstawie umowy zawartej ze starostą. Może on zostać przyjęty maksymalnie na dwanaście miesięcy, ale przeważnie okres ten jest krótszy (sześć miesięcy). Pracodawca ma wpływ na to, kto ma być u niego stażystą. Może określić wymagany poziom wykształcenia, umiejętności albo wskazać bezrobotnego z imienia i nazwiska. Stażystą może zostać bezrobotny zarejestrowany w Urzędzie Pracy do ukończenia 25 roku życia (art. 53 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – DzU nr 99, poz. 1001 ze zm., zwana dalej ustawą o promocji zatrudnienia) lub bezrobotny, który w okresie dwanaście miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej, który nie ukończył 27. roku życia (art. 53 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia).
Okres pobierania wynagrodzenia w trakcie wykonywania stażu jest wliczany do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych i okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 79 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia).
Obowiązkiem pracodawcy jest zapoznanie stażysty z programem stażu, z jego obowiązkami oraz uprawnieniami, a także z treścią regulaminu pracy. Nadto powinien zapewnić stażyście profilaktyczną ochronę zdrowia w zakresie przewidzianym dla pracowników, a także szkolenie w zakresie bhp i przeciwpożarowym. Pracodawca przydziela stażyście także (na zasadach przewidzianych dla pracowników) odzież i obuwie robocze, środki ochrony indywidualnej oraz niezbędne środki higieny osobistej. Ma także obowiązek zapewnienia mu bezpłatnych posiłków i napojów profilaktycznych. Poza tym, pracodawca ma obowiązek powiadomić niezwłocznie – nie później niż w ciągu siedmiu dni – starostę o przypadkach przerwania odbywania stażu lub przygotowania zawodowego, o każdym dniu nieusprawiedliwionej nieobecności bezrobotnego oraz o innych zdarzeniach istotnych dla realizacji programu. Natomiast po zakończeniu odbywania stażu pracodawca wydaje bezrobotnemu opinię.
Pracodawca nie ponosi żadnych kosztów. Stażysta otrzymuje od urzędu pracy stypendium stażowe w wysokości zasiłku podstawowego. Od tego stypendium urząd pracy opłaca też składkę na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Także koszt badań lekarskich wymaganych przed odbyciem stażu pokrywa starosta.
Należy pamiętać, że stażysta nie jest pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy i nie może być obarczony odpowiedzialnością materialną, jak osoba zatrudniona na umowę o pracę.
Stażyście przysługują dni wolne, ale dopiero po upływie 30 dni odbywania stażu. Za każde 30 dni przysługują dwa dni wolnego i za te dni stażysta otrzymuje stypendium stażowe od starosty. Stażystę można zwolnić, ale jedynie w przypadkach gdy z przyczyn nieusprawiedliwionej nieobecności opuści on więcej niż jeden dzień pracy lub rażąco naruszy regulamin pracy.
Staże dla bezrobotnych z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Pracodawca może pozyskać stażystę lub nauczyć zawodu bezrobotnego także za unijne pieniądze. Projekty przewidujące takie wsparcie realizują powiatowe urzędy pracy. Staże dla osób bezrobotnych w firmach są organizowane przez powiatowe urzędy pracy (PUP) również ze środków z Europejskiego Funduszu Społecznego. Program ten wspierany jest z Priorytetu VI „Rynek pracy otwarty na wszystkich”, Działania 6.1 „Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie”, Poddziałania 6.1.1 „Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy”.
Pracodawcy powinni zgłosić się do właściwego terytorialnie PUP i sprawdzić, czy pozyskał on unijne środki na realizację projektu systemowego i jakie formy wsparcia w jego ramach oferuje. Powiatowe urzędy pracy na realizację wszystkich instrumentów przewidzianych w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. Z 2008 r. nr 69, poz. 415 z poźn. zm.) mogą bowiem uzyskać unijne dofinansowanie z wojewódzkiego urzędu pracy.
Dla firmy procedura pozyskania stażysty za środki UE jest identyczna, jak wówczas gdy jest on finansowany z Funduszu Pracy.
Staże dla studentów z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Inną możliwością pozyskania stażysty jest skorzystanie z możliwości oferowanych przez programy ogólnopolskie. Przykładem może być Priorytet IV „Szkolnictwo wyższe i nauka” Poddziałanie 4.1.1 „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni”. Bezpośrednimi Beneficjentami tego działania są uczelnie wyższe, które realizują działania stażowe dla swoich studentów. Potencjalny pracodawca musi zatem zwrócić się do uczelni, chcąc pozyskać stażystę. Należy przy tym zauważyć, że nie wszystkie uczelnie realizują działania w tym zakresie. Przykładami uczelni, które realizują działania stażowe są:
Politechnika Krakowska, w ramach projektu: „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej” (www.mech.pk.edu.pl/cnp);
Uniwersytet Śląski, w ramach projektu: „Uniwersytet Partnerem Gospodarki Opartej na Wiedzy” (www.upgow.us.edu.pl);
Politechnika Poznańska, w ramach projektu: „Era inżyniera. Rozbudowa potencjału rozwojowego Politechniki Poznańskiej” (www.er.put.poznan.pl/start.do);
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, w ramach projektu: „Innowacyjna oferta edukacyjna Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie” (www.ofertaedukacyjna.ur.krakow.pl).
Stażystami w tym przypadku są studenci ostatniego roku studiów I lub II stopnia oraz absolwenci, tj. osoby, które ukończyły daną uczelnię maksymalnie sześć miesięcy wstecz od daty rozpoczęcia ich uczestnictwa w projekcie.
Startując do tego programu pracodawca powinien zorientować się, jakie dana uczelnia prowadzi kierunki, ponieważ uczelnie prowadzą działania stażowe dla własnych studentów. Szczegółowe zasady odbywania takiego stażu każdorazowo reguluje Regulamin Staży tworzony przez uczelnie, gdzie określone są zasady zgłoszeń zarówno studenta, jak i organizacji do takiego programu. Również wynagrodzenie stażysty jest regulowane przez uczelnie, zarówno jego wysokość, jak również forma i czas wypłacania.
Staże pracowników naukowych w przedsiębiorstwach
Innym rodzajem stażu są wspierane przez Priorytet IV „Szkolnictwo wyższe i nauka”, Działanie 4.2 „Rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost świadomości roli nauki w rozwoju gospodarczym” i regionalnie przez Priorytet VIII „Regionalne Kadry gospodarki”, Działanie 8.2 „Transfer wiedzy”, Poddziałanie 8.2.1 „Wspieranie dla współpracy strefy nauki i przedsiębiorstw”. Celem tych działań jest zwiększenie transferu wiedzy i wzmocnienie powiązań sfery B+R z przedsiębiorstwami, służące rozwojowi gospodarczemu. Jednym z typów projektów konkursowych są staże i szkolenia praktyczne dla pracowników naukowych w przedsiębiorstwach.
Celem takiego stażu najczęściej powinno być wdrożenie lub zaprojektowanie rozwiązania innowacyjnego dla instytucji, w której odbywa się staż. Tutaj również nie ma szczegółowych wytycznych dotyczących zasad odbywania takiego stażu w danej instytucji. Najczęściej korzyścią dla naukowca jest uzyskanie dodatku stażowego do wynagrodzenia, które utrzymuje z uczelni. Dodatkowo, taki staż w przypadku niektórych uczelni technicznych jest niezbędny do kontynuacji kariery, tzn. wymagany na przejściu ze stanowiska asystenta na stanowisko adiunkta. Szczegółowe zasady stażu regulują przepisy wewnętrzne uczelni i instytucji, które organizują staże. Przykładem takich działań są:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, w ramach projektów: „Nauka i Biznes” i „Akademia Rozwoju Kadr Jednostek Naukowych” finansowanych z POKL 4.2. (www.sggw.pl/2011/02/10/staz-dla-pracownikow-naukowych-i-naukowo-dydaktycznych);
Centrum Doskonałości WiComm Politechnika Gdańska, w ramach projektu „WiComm Transfer – transfer wiedzy i wzmocnienie powiązań sfery nauki z przedsiębiorstwami branży ICT/ETI poprzez system staży” finansowanego z POKL 8.2. ze środków dla woj. pomorskiego (www.wicomm.org/transfer);
Poznański Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości, w ramach projektu „Staż sukcesem naukowca” finansowanego z POKL 8.2., realizowanego w woj. kujawsko-pomorskim, wielkopolskim, śląskim i dolnośląskim (ssn.paip.pl);
Lubelski Inkubator Przedsiębiorczości Politechniki Lubelskiej, w ramach projektu „Współpraca – to się opłaca!” finansowanego z POKL 8.2. ze środków dla woj. lubelskiego (www.pollub.pl/pl/news/get/id/1773).
Korzyścią z przyjęcia pracownika naukowego na staż może być opracowanie rozwiązania innowacyjnego dla firmy. Rozwiązanie to nie musi być przełomowym odkryciem, ale powinno usprawnić proces produkcyjny w firmie lub powinien zostać zaprojektowany nowy produkt. Taki stażysta to również możliwość zapoczątkowania trwałej współpracy z jednostką naukową, co w przyszłości może przynieść przedsiębiorstwu długoterminowe korzyści.
Reasumując, warto przyjąć stażystę, głównie dlatego, że pracodawca nie ponosi żadnych kosztów zatrudnienia i ma możliwość wyboru odpowiedniego stażysty. To, na które z powyższych rozwiązań się zdecydujemy, powinno zależeć od tego co chcemy uzyskać w wyniku stażu czy ma to być konkretne rozwiązanie czy może oczekujemy wykształcenia pracownika pod kątem potrzeb naszej firmy oraz jakie w naszym regionie znajdziemy możliwości finansowania.
|
nr 12(116)2011  |
|
