Najgorsze wyniki od trzech lat - MSP w recesji
Skaner mikro, małych i średnich przedsiębiorstw - wyniki badania Keralla Research
Najnowszy odczyt nastrojów i planów inwestycyjnych przedsiębiorstw sektora MSP wskazuje, że firmy działają już w klimacie recesji, a impreza sportowa Euro 2012, która rozbudziła nadzieję na finansowe odbicie, przyniosła głównie czasowe odroczenie tego, czego najwyraźniej odsunąć się nie dało.
Zastój i dekoniunktura to dla wielu firm już nie czarnowidztwo, lecz realna ocena gospodarczej rzeczywistości – wynika z najnowszego raportu Instytutu Keralla Research, który od 2009 r. co kwartał bada nastroje i koniunkturę w sektorze firm mikro, małych i średnich w Polsce.
Wskaźnik nastrojów KERNA, na który składają się oceny sytuacji ekonomicznej kraju i własnej firmy, spadł w czwartym kwartale aż do -75,52 pkt, czyli do poziomu, jakiego nie notowano od 2009 r. Najsilniej obciążyły go opinie tych właścicieli firm, którzy negatywnie postrzegają czwarty kwartał nie tylko w zakresie kondycji kraju, ale też we własnym biznesie nie spodziewają się pozytywnych zmian.
Idą zwolnienia
Jak wynika z badania Keralla Research, przedsiębiorcy też częściej, niż jeszcze kwartał wcześniej, sygnalizują chęć zwalniania pracowników. Polityka samego tylko obcinania wydatków firmy dobiegła końca. Bieżący kwartał to głównie pompowanie nadwyżek finansowych w reklamę, która ma uchronić przed jeszcze gorszą sprzedażą i realnie ma pomóc działom handlowym. Prognozując słaby początek 2013 r. firmy odkładają też nadwyżki na tzw. „czarną godzinę”, aby uchronić się przed utratą płynności. Nieliczne inwestycje, które chce realizować 49 proc. badanych, będą pochodzić przede wszystkim od podmiotów zajmujących się produkcją, które jeszcze w ostatnim kwartale roku zaplanowały inwestycje m.in. w maszyny i urządzenia (15,7 proc.), w środki transportu (10,5 proc.) i w oprogramowanie (10,5 proc.).
Index ZAIR, który informuje o skali zakupów, nie daje jednak większych podstaw do optymizmu. Aktualny odczyt to dalsza regresja do – 74,8 pkt, co jest niższym wynikiem o 22,14 pkt, porównując do analogicznego okresu ubiegłego roku (wówczas Index ZAIR wynosił -69,5 pkt, co było już rekordowo niskim odczytem).
Negatywne oceny rządu
Zapytaliśmy przedsiębiorców, gdyż to ostatnia fala pomiaru w obecnym roku, jak podsumowują działania rządu w zakresie wspierania MSP? Ciekawiło nas, czy zapowiadane w jesiennym tzw. drugim expose zapowiedzi dotyczące gospodarki, pokrywają się w jakimkolwiek stopniu z oczekiwaniami właścicieli małych firm. Okazuje się, że 67 proc. badanych oceniło, iż zapowiedzi rządu nie pokrywają się z ich oczekiwaniami i właściciele nie zakładają, aby przyniosły pozytywny efekt ich firmom.
Instytut Keralla zapytał też, czy rząd – który drugą kadencję sprawuje nadzór nad krajową gospodarką i wpływa m.in. na to, jak w Polsce prowadzi się biznes – aktywnie wspiera i pomaga małym firmom, które – jak szacuje PARP – dają pracę ponad sześciu milionom osób w Polsce? Okazuje się, że w ocenie aż 84,3 proc. badanych przedsiębiorstw rząd niestety nie wspiera small biznesu, a w tej grupie ponad 37 proc. jest tego zdecydowanie pewna.
PMI też w dół
Także z danych innych instytucji monitorujących sytuację w gospodarce wynika utrwalenie negatywnego kierunku zmian i wchodzenie w recesję. Informują o tym ostatnie publikacje „Lewiatana” czy wyniki Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową oraz odczyty Markit Economics, które ukazują wciąż słabnący poziom Indexu PMI dla gospodarek (ostatni odczyt PMI dla Polski 47,5 przyniósł dalszy spadek o 0,9 pkt)(1).
W badaniu „Lewiatana”, którego wyniki opublikowano w listopadzie, czytamy m.in., że w kwartalnym Indeksie Biznesu po październiku zanotowano tym razem trzypunktowy spadek do 27 pkt, co oznacza, że roczny wskaźnik obniżył się do 31 pkt. Co istotne, uzyskane wartości w badaniu „Lewiatana” są najniższe od dziesięciu lat, a źródłem hamowania gospodarki jest w ocenie analityków przede wszystkim załamanie popytu wewnętrznego.(2)
Sytuacja gospodarki kraju bardzo słabo oceniana przez przedsiębiorców
W ostatnim kwartale aż 57,3 proc. przedsiębiorców uważa, że kondycja gospodarcza Polski w poprzednich trzech miesiącach uległa pogorszeniu. Równocześnie zaledwie 2,2 proc. przedsiębiorców oceniło, że sytuacja gospodarcza polepszyła się, co jest najniższym odsetkiem optymistów odkąd prowadzone są pomiary, czyli od 2009 r.
Udział firm wskazujących, że sytuacja w gospodarce nie uległa specjalnym zmianom wynosi 38,2 proc.
Ocena sytuacji własnej firmy znacznie gorsza, niż rok temu o tej samej porze
Po trzecim kwartale pozytywnie oceniających przedsiębiorstw jest jedynie 18,3 proc., co oznacza niewielki wzrost w relacji do poprzedniej fali pomiaru i spadek wobec roku poprzedniego tego samego okresu. Wówczas optymistów zanotowano ponad 20 proc.
Gorsze informacje przynosi z kolei odczyt dotyczący pesymistów, gdyż ich udział znacznie wzrósł. Rok temu jesienią rzadziej niż co trzeci badany oceniał źle sytuację ekonomiczną swojej firmy (27,7 proc.). Dziś negatywne opinie podziela blisko 40 proc. ankietowanych (37,8 proc.).
Analizując ten wynik kwartalnie widoczne jest zachowanie negatywnego trendu ocen obejmujących własną firmę, od początku 2012 r.
Dominują prognozy gorszej kondycji gospodarczej kraju
W opinii 45 proc. badanych kondycja ekonomiczna kraju jeszcze w czwartym kwartale 2012 r. pogorszy się, co stanowi wzrost o 2,7 pkt proc. kw/kw, a jednocześnie jest to największy odsetek przedsiębiorców pesymistów, jaki rejestrujemy od początku 2009 r.
Nigdy dotąd tak niewielu badanych spodziewało się polepszenia sytuacji gospodarczej kraju. Optymistów jest aktualnie już tylko 5,8 proc. Perspektywa spowolnienia rozwoju gospodarki kraju stała się realnym scenariuszem podzielanym przez wyraźną większość przedsiębiorców reprezentujących tzw. small biznes.
Trudny czwarty kwartał – słaba kondycja przedsiębiorstw
Wzrasta liczba przedsiębiorców, którzy obawiają się o przyszłą kondycję ekonomiczną własnej firmy i wróżą jedynie pogorszenie (aktualnie już ponad 30 proc. firm spodziewa się pogorszenia sytuacji), a równolegle spada udział oczekujących poprawy (dziś ledwie 23 proc.).
W porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego przybyło głównie ocen negatywnych (30,2 proc. wobec 25,5 proc. r/r).
Rządowe zapowiedzi z nowego expose w ocenie MSP
W jesiennym tzw. drugim expose rządu były m.in. podsumowania, deklaracje i zapowiedzi dotyczące przyszłości polskiej gospodarki. Zapytaliśmy w tym kontekście small biznes, co sądzi na temat planowanego kierunku zamian w gospodarce i czy te obietnice spełniają oczekiwania przedsiębiorców reprezentujących sektor MSP?
Ponad 67 proc. przedsiębiorców wskazuje, że złożone zapowiedzi dotyczące obszaru polskiej gospodarki nie pokrywają się z ich oczekiwaniami i nie spodziewają się, aby przyniosły one pozytywny efekt dla ich firm.
Przedsiębiorcy raczej sceptycznie podchodzą zatem do złożonych propozycji. Nastawionych pozytywnie do proponowanych przez rząd zmian w gospodarce zanotowano 17 proc., z czego 2,3 proc. wskazuje, że zdecydowanie zapowiedzi rządu trafiają w ich oczekiwania, a 14,7 proc. że raczej tak jest. Blisko 16 proc. badanych nie wie, czy złożone obietnice i zapowiedzi rządu przyniosą ich firmom zmiany na plus czy zrodzą raczej efekty negatywne.
Dotychczasowa polityka rządu, a działalność MSP w Polsce
Niestety, MSP w Polsce uważają, że rządzący drugą kadencję rząd nie wspiera ich aktywnie i nie pomaga w prowadzeniu biznesu. Opinię taką reprezentuje aż 84,3 proc. przedsiębiorców działających w sektorze MSP. Tylko 10,3 proc. small biznesu ma poczucie, że rządzący krajem aktywnie działają na rzecz rozwoju ich firm, przy czym zdecydowanie jest tego pewnych zaledwie 1,5 proc. badanych, a 8,8 proc. wskazuje, że rząd raczej wspiera MSP. Stosunkowo niski odsetek odpowiedzi „nie wiem, trudno powiedzieć” (tylko 5,4 proc.) wskazuje, że przedsiębiorcy w większości mają w tym zakresie raczej ukształtowany pogląd.
Rządowy pomysł „ozusowania” wszystkich umów w ocenie MSP
Blisko 60 proc. MSP wskazuje, że nie ma pracowników wykonujących pracę na podstawie „nieozusowanych” umów o dzieło czy umów zlecenie. Ewentualne zmiany, które mogą objąć pracodawców mających takie umowy będą dotyczyć ok. 40 proc. firm sektora MSP, które wskazują, że w różnym stopniu mają osoby pracujące na umowach o dzieło bądź umowy zlecenie, bez ZUS-u.
Najwięcej firm (32 proc.) ma mniej niż 10 proc. zespołu z umowami tego rodzaju. W 5,5 proc. firm pracuje do 49 proc. osób w oparciu o umowę o dzieło czy umowę zlecenie. Jedynie 3 proc. MSP wskazuje, że ma na takich umowach więcej niż 50 proc. pracowników.
Gdyby rząd wprowadził zapowiadane „ozusowanie” umów, połowa badanych twierdzi, że ten dodatkowy koszt zostanie zaakceptowany. W pozostałych przedsiębiorstwach konsekwencje poniosą raczej pracownicy. Mogą spodziewać się zwolnień (17,1 proc.), przerzucenia na nich dodatkowych kosztów (10,2 proc.), zastąpienia ich innymi pracownikami, od których nie trzeba płacić ZUS-u (np. studenci, emeryci; 10,2 proc.). W ocenie 6,2 proc. przedsiębiorców wprowadzenie „ozusowania” umów może w ogóle zagrozić działalności firmy.
Koniec kryzysu? Z każdym pomiarem perspektywa końca coraz odleglejsza
Rok 2014 lub lata kolejne to czas, kiedy gospodarki Europy i Polski wyjdą z kryzysu – tak uważa ponad 72 proc. badanych przedsiębiorców. Nadzieję na to, że w przyszłym roku skończy się kryzys ma jedynie 10,2 proc. small biznesu.
Kiedy takie samo pytanie zadaliśmy przedsiębiorcom także w czwartym kwartale, ale dwa lata temu dominował głos firm zakładających, że w 2012 r. uda się zażegnać gospodarcze problemy (58,9 proc.). Także w 2011 większość badanych zakładała, że rok obecny jest realnym terminem kresu ekonomicznych problemów (66,5 proc.).
Od roku bieżącego, już w pierwszym kwartale, przedsiębiorcy zrewidowali swoje oceny. Większość uznała, że rok 2014 lub dalej jest bardziej realny, jako koniec kryzysu (50,2 proc.). Dziś takich ocen przybyło do ponad 70 proc.
Wskaźnik nastrojów KERNA w dół do minus 75,52 pkt
Wskaźnik nastrojów przedsiębiorstw KERNA obniżył się do najniższego od 2009 r. poziomu minus 75,52 pkt. Jest niższy o 19,62 pkt, licząc wobec analogicznego okresu roku 2009 i ponad 19 punktów mniej licząc r/r.
Na wskaźnik KERNA wpływają opinie przedsiębiorców dotyczące kondycji ekonomicznej kraju i kondycji własnej firmy. Spadek to głównie efekt słabszej oceny kondycji gospodarki krajowej. Wskaźniki cząstkowe tego obszaru obniżyły się w sumie o 13,4 pkt. Wskaźnik cząstkowy dla obszaru prognozowanej kondycji własnej firmy obniżył się o 3,1 pkt.
Z analizy danych historycznych wynika, że w 2010 r., zdaniem przedsiębiorców była najlepsza koniunktura do prowadzenia działalności. Mijający rok i odczyt ostatniego kwartału wskazuje już na wyraźne hamowanie gospodarki, co przekłada się na negatywne oceny i silne obawy wobec przyszłości i gospodarki krajowej.
Index ZAIR (zakupy i rezygnacje) – spadek do minus 74,8 pkt
Index ZAIR, informujący o skali zakupów (inwestycje w MSP), oparty jest na informacjach o tym, czy zdecydowano o wydatkach na inwestycje czy nie. W tej edycji badania INDEX ZAIR obniżył się do minus 74,8 pkt i jest to najniższy poziom wskaźnika od czasu prowadzenia pomiaru.
Index ZAIR spadł o 22,14 pkt licząc w relacji do analogicznego kwartału 2009 r. i o 5,1 pkt w ujęciu r/r. Inwestycje w czwartym kwartale będą zatem szczuplejsze – nawet w porównaniu do poprzedniego kwartału, który także nie należał do szczególnie mocnych w obszarze zakupów.
Firmy przygotowują się na spadki zamówień w 2013 r. i wypracowane nadwyżki inwestują skromniej. Przedsiębiorcy sektora MSP mają obecnie większą skłonność trzymania zysków, co ma pozwolić na utrzymanie bieżącej działalności i zachowanie płynności finansowej w spodziewanym, gorszym 2013 r.
Praktycznie w każdym z badanych obszarów przedsiębiorcy będą redukować wydatki. Dotychczas głównie dotyczyło to wydatków związanych z zakupem nowych technologii, maszyn, sprzętu IT, samochodów, mebli, wyposażenia, remontów, itd. W obecnym kwartale, oszczędności dotkną też pracowników, gdyż więcej MSP informuje, że będzie zwalniać (12,8 proc. firm zamierza redukować etaty jeszcze w tym kwartale).
1. Za: www.markiteconomics.com/Survey
2. Za: „Indeks Biznesu Lewiatana najniższy od 10 lat” www.pkpplewiatan.pl
3. Za: „Stan i prognoza koniunktury gospodarczej”, prognozy kwartalne nr 76 IBNGR opublikowane 29 października 2012
Wskaźnik nastrojów KERNA, na który składają się oceny sytuacji ekonomicznej kraju i własnej firmy, spadł w czwartym kwartale aż do -75,52 pkt, czyli do poziomu, jakiego nie notowano od 2009 r. Najsilniej obciążyły go opinie tych właścicieli firm, którzy negatywnie postrzegają czwarty kwartał nie tylko w zakresie kondycji kraju, ale też we własnym biznesie nie spodziewają się pozytywnych zmian.
Idą zwolnienia
Jak wynika z badania Keralla Research, przedsiębiorcy też częściej, niż jeszcze kwartał wcześniej, sygnalizują chęć zwalniania pracowników. Polityka samego tylko obcinania wydatków firmy dobiegła końca. Bieżący kwartał to głównie pompowanie nadwyżek finansowych w reklamę, która ma uchronić przed jeszcze gorszą sprzedażą i realnie ma pomóc działom handlowym. Prognozując słaby początek 2013 r. firmy odkładają też nadwyżki na tzw. „czarną godzinę”, aby uchronić się przed utratą płynności. Nieliczne inwestycje, które chce realizować 49 proc. badanych, będą pochodzić przede wszystkim od podmiotów zajmujących się produkcją, które jeszcze w ostatnim kwartale roku zaplanowały inwestycje m.in. w maszyny i urządzenia (15,7 proc.), w środki transportu (10,5 proc.) i w oprogramowanie (10,5 proc.).
Index ZAIR, który informuje o skali zakupów, nie daje jednak większych podstaw do optymizmu. Aktualny odczyt to dalsza regresja do – 74,8 pkt, co jest niższym wynikiem o 22,14 pkt, porównując do analogicznego okresu ubiegłego roku (wówczas Index ZAIR wynosił -69,5 pkt, co było już rekordowo niskim odczytem).
Negatywne oceny rządu
Zapytaliśmy przedsiębiorców, gdyż to ostatnia fala pomiaru w obecnym roku, jak podsumowują działania rządu w zakresie wspierania MSP? Ciekawiło nas, czy zapowiadane w jesiennym tzw. drugim expose zapowiedzi dotyczące gospodarki, pokrywają się w jakimkolwiek stopniu z oczekiwaniami właścicieli małych firm. Okazuje się, że 67 proc. badanych oceniło, iż zapowiedzi rządu nie pokrywają się z ich oczekiwaniami i właściciele nie zakładają, aby przyniosły pozytywny efekt ich firmom.
Instytut Keralla zapytał też, czy rząd – który drugą kadencję sprawuje nadzór nad krajową gospodarką i wpływa m.in. na to, jak w Polsce prowadzi się biznes – aktywnie wspiera i pomaga małym firmom, które – jak szacuje PARP – dają pracę ponad sześciu milionom osób w Polsce? Okazuje się, że w ocenie aż 84,3 proc. badanych przedsiębiorstw rząd niestety nie wspiera small biznesu, a w tej grupie ponad 37 proc. jest tego zdecydowanie pewna.
PMI też w dół
Także z danych innych instytucji monitorujących sytuację w gospodarce wynika utrwalenie negatywnego kierunku zmian i wchodzenie w recesję. Informują o tym ostatnie publikacje „Lewiatana” czy wyniki Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową oraz odczyty Markit Economics, które ukazują wciąż słabnący poziom Indexu PMI dla gospodarek (ostatni odczyt PMI dla Polski 47,5 przyniósł dalszy spadek o 0,9 pkt)(1).
W badaniu „Lewiatana”, którego wyniki opublikowano w listopadzie, czytamy m.in., że w kwartalnym Indeksie Biznesu po październiku zanotowano tym razem trzypunktowy spadek do 27 pkt, co oznacza, że roczny wskaźnik obniżył się do 31 pkt. Co istotne, uzyskane wartości w badaniu „Lewiatana” są najniższe od dziesięciu lat, a źródłem hamowania gospodarki jest w ocenie analityków przede wszystkim załamanie popytu wewnętrznego.(2)
Sytuacja gospodarki kraju bardzo słabo oceniana przez przedsiębiorców
W ostatnim kwartale aż 57,3 proc. przedsiębiorców uważa, że kondycja gospodarcza Polski w poprzednich trzech miesiącach uległa pogorszeniu. Równocześnie zaledwie 2,2 proc. przedsiębiorców oceniło, że sytuacja gospodarcza polepszyła się, co jest najniższym odsetkiem optymistów odkąd prowadzone są pomiary, czyli od 2009 r.
Udział firm wskazujących, że sytuacja w gospodarce nie uległa specjalnym zmianom wynosi 38,2 proc.
Ocena sytuacji własnej firmy znacznie gorsza, niż rok temu o tej samej porze
Po trzecim kwartale pozytywnie oceniających przedsiębiorstw jest jedynie 18,3 proc., co oznacza niewielki wzrost w relacji do poprzedniej fali pomiaru i spadek wobec roku poprzedniego tego samego okresu. Wówczas optymistów zanotowano ponad 20 proc.
Gorsze informacje przynosi z kolei odczyt dotyczący pesymistów, gdyż ich udział znacznie wzrósł. Rok temu jesienią rzadziej niż co trzeci badany oceniał źle sytuację ekonomiczną swojej firmy (27,7 proc.). Dziś negatywne opinie podziela blisko 40 proc. ankietowanych (37,8 proc.).
Analizując ten wynik kwartalnie widoczne jest zachowanie negatywnego trendu ocen obejmujących własną firmę, od początku 2012 r.
Dominują prognozy gorszej kondycji gospodarczej kraju
W opinii 45 proc. badanych kondycja ekonomiczna kraju jeszcze w czwartym kwartale 2012 r. pogorszy się, co stanowi wzrost o 2,7 pkt proc. kw/kw, a jednocześnie jest to największy odsetek przedsiębiorców pesymistów, jaki rejestrujemy od początku 2009 r.
Nigdy dotąd tak niewielu badanych spodziewało się polepszenia sytuacji gospodarczej kraju. Optymistów jest aktualnie już tylko 5,8 proc. Perspektywa spowolnienia rozwoju gospodarki kraju stała się realnym scenariuszem podzielanym przez wyraźną większość przedsiębiorców reprezentujących tzw. small biznes.
Trudny czwarty kwartał – słaba kondycja przedsiębiorstw
Wzrasta liczba przedsiębiorców, którzy obawiają się o przyszłą kondycję ekonomiczną własnej firmy i wróżą jedynie pogorszenie (aktualnie już ponad 30 proc. firm spodziewa się pogorszenia sytuacji), a równolegle spada udział oczekujących poprawy (dziś ledwie 23 proc.).
W porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego przybyło głównie ocen negatywnych (30,2 proc. wobec 25,5 proc. r/r).
Rządowe zapowiedzi z nowego expose w ocenie MSP
W jesiennym tzw. drugim expose rządu były m.in. podsumowania, deklaracje i zapowiedzi dotyczące przyszłości polskiej gospodarki. Zapytaliśmy w tym kontekście small biznes, co sądzi na temat planowanego kierunku zamian w gospodarce i czy te obietnice spełniają oczekiwania przedsiębiorców reprezentujących sektor MSP?
Ponad 67 proc. przedsiębiorców wskazuje, że złożone zapowiedzi dotyczące obszaru polskiej gospodarki nie pokrywają się z ich oczekiwaniami i nie spodziewają się, aby przyniosły one pozytywny efekt dla ich firm.
Przedsiębiorcy raczej sceptycznie podchodzą zatem do złożonych propozycji. Nastawionych pozytywnie do proponowanych przez rząd zmian w gospodarce zanotowano 17 proc., z czego 2,3 proc. wskazuje, że zdecydowanie zapowiedzi rządu trafiają w ich oczekiwania, a 14,7 proc. że raczej tak jest. Blisko 16 proc. badanych nie wie, czy złożone obietnice i zapowiedzi rządu przyniosą ich firmom zmiany na plus czy zrodzą raczej efekty negatywne.
Dotychczasowa polityka rządu, a działalność MSP w Polsce
Niestety, MSP w Polsce uważają, że rządzący drugą kadencję rząd nie wspiera ich aktywnie i nie pomaga w prowadzeniu biznesu. Opinię taką reprezentuje aż 84,3 proc. przedsiębiorców działających w sektorze MSP. Tylko 10,3 proc. small biznesu ma poczucie, że rządzący krajem aktywnie działają na rzecz rozwoju ich firm, przy czym zdecydowanie jest tego pewnych zaledwie 1,5 proc. badanych, a 8,8 proc. wskazuje, że rząd raczej wspiera MSP. Stosunkowo niski odsetek odpowiedzi „nie wiem, trudno powiedzieć” (tylko 5,4 proc.) wskazuje, że przedsiębiorcy w większości mają w tym zakresie raczej ukształtowany pogląd.
Rządowy pomysł „ozusowania” wszystkich umów w ocenie MSP
Blisko 60 proc. MSP wskazuje, że nie ma pracowników wykonujących pracę na podstawie „nieozusowanych” umów o dzieło czy umów zlecenie. Ewentualne zmiany, które mogą objąć pracodawców mających takie umowy będą dotyczyć ok. 40 proc. firm sektora MSP, które wskazują, że w różnym stopniu mają osoby pracujące na umowach o dzieło bądź umowy zlecenie, bez ZUS-u.
Najwięcej firm (32 proc.) ma mniej niż 10 proc. zespołu z umowami tego rodzaju. W 5,5 proc. firm pracuje do 49 proc. osób w oparciu o umowę o dzieło czy umowę zlecenie. Jedynie 3 proc. MSP wskazuje, że ma na takich umowach więcej niż 50 proc. pracowników.
Gdyby rząd wprowadził zapowiadane „ozusowanie” umów, połowa badanych twierdzi, że ten dodatkowy koszt zostanie zaakceptowany. W pozostałych przedsiębiorstwach konsekwencje poniosą raczej pracownicy. Mogą spodziewać się zwolnień (17,1 proc.), przerzucenia na nich dodatkowych kosztów (10,2 proc.), zastąpienia ich innymi pracownikami, od których nie trzeba płacić ZUS-u (np. studenci, emeryci; 10,2 proc.). W ocenie 6,2 proc. przedsiębiorców wprowadzenie „ozusowania” umów może w ogóle zagrozić działalności firmy.
Koniec kryzysu? Z każdym pomiarem perspektywa końca coraz odleglejsza
Rok 2014 lub lata kolejne to czas, kiedy gospodarki Europy i Polski wyjdą z kryzysu – tak uważa ponad 72 proc. badanych przedsiębiorców. Nadzieję na to, że w przyszłym roku skończy się kryzys ma jedynie 10,2 proc. small biznesu.
Kiedy takie samo pytanie zadaliśmy przedsiębiorcom także w czwartym kwartale, ale dwa lata temu dominował głos firm zakładających, że w 2012 r. uda się zażegnać gospodarcze problemy (58,9 proc.). Także w 2011 większość badanych zakładała, że rok obecny jest realnym terminem kresu ekonomicznych problemów (66,5 proc.).
Od roku bieżącego, już w pierwszym kwartale, przedsiębiorcy zrewidowali swoje oceny. Większość uznała, że rok 2014 lub dalej jest bardziej realny, jako koniec kryzysu (50,2 proc.). Dziś takich ocen przybyło do ponad 70 proc.
Wskaźnik nastrojów KERNA w dół do minus 75,52 pkt
Wskaźnik nastrojów przedsiębiorstw KERNA obniżył się do najniższego od 2009 r. poziomu minus 75,52 pkt. Jest niższy o 19,62 pkt, licząc wobec analogicznego okresu roku 2009 i ponad 19 punktów mniej licząc r/r.
Na wskaźnik KERNA wpływają opinie przedsiębiorców dotyczące kondycji ekonomicznej kraju i kondycji własnej firmy. Spadek to głównie efekt słabszej oceny kondycji gospodarki krajowej. Wskaźniki cząstkowe tego obszaru obniżyły się w sumie o 13,4 pkt. Wskaźnik cząstkowy dla obszaru prognozowanej kondycji własnej firmy obniżył się o 3,1 pkt.
Z analizy danych historycznych wynika, że w 2010 r., zdaniem przedsiębiorców była najlepsza koniunktura do prowadzenia działalności. Mijający rok i odczyt ostatniego kwartału wskazuje już na wyraźne hamowanie gospodarki, co przekłada się na negatywne oceny i silne obawy wobec przyszłości i gospodarki krajowej.
Index ZAIR (zakupy i rezygnacje) – spadek do minus 74,8 pkt
Index ZAIR, informujący o skali zakupów (inwestycje w MSP), oparty jest na informacjach o tym, czy zdecydowano o wydatkach na inwestycje czy nie. W tej edycji badania INDEX ZAIR obniżył się do minus 74,8 pkt i jest to najniższy poziom wskaźnika od czasu prowadzenia pomiaru.
Index ZAIR spadł o 22,14 pkt licząc w relacji do analogicznego kwartału 2009 r. i o 5,1 pkt w ujęciu r/r. Inwestycje w czwartym kwartale będą zatem szczuplejsze – nawet w porównaniu do poprzedniego kwartału, który także nie należał do szczególnie mocnych w obszarze zakupów.
Firmy przygotowują się na spadki zamówień w 2013 r. i wypracowane nadwyżki inwestują skromniej. Przedsiębiorcy sektora MSP mają obecnie większą skłonność trzymania zysków, co ma pozwolić na utrzymanie bieżącej działalności i zachowanie płynności finansowej w spodziewanym, gorszym 2013 r.
Praktycznie w każdym z badanych obszarów przedsiębiorcy będą redukować wydatki. Dotychczas głównie dotyczyło to wydatków związanych z zakupem nowych technologii, maszyn, sprzętu IT, samochodów, mebli, wyposażenia, remontów, itd. W obecnym kwartale, oszczędności dotkną też pracowników, gdyż więcej MSP informuje, że będzie zwalniać (12,8 proc. firm zamierza redukować etaty jeszcze w tym kwartale).
1. Za: www.markiteconomics.com/Survey
2. Za: „Indeks Biznesu Lewiatana najniższy od 10 lat” www.pkpplewiatan.pl
3. Za: „Stan i prognoza koniunktury gospodarczej”, prognozy kwartalne nr 76 IBNGR opublikowane 29 października 2012
|
nr 12(128)2012  Zobacz więcej na temat: kerrala | keralla | izabella młynarczyk |
|
