Umowa leasingu samochodu a VAT
RAPORT: Auto w firmie
W ostatnim czasie coraz częściej słyszy się o przedsiębiorstwach, które w swojej działalności gospodarczej korzystają z obcych źródeł finansowania. Problem pozyskania kapitału dotyczy przedsiębiorstw na różnym etapie działalności, tj. w fazie wzrostu jak również na etapie dalszego rozwoju. Z powodu braku środków często zmuszone są do zawierania umów dotyczących korzystania z cudzych rzeczy, jak np. umowy dzierżawy, najmu czy leasingu.
Porozmawiamy z Karoliną Wojewodą, księgową z BSO Outsourcing sp. z o.o.
Porozmawiamy z Karoliną Wojewodą, księgową z BSO Outsourcing sp. z o.o.
Coraz większą popularnością cieszy się ostatnia z form finansowania zewnętrznego, tj. leasing. Na rynku pojawia się coraz więcej firm, które w ramach umowy leasingu oferują swoim klientom nie tylko środki transportu, lecz także maszyny, urządzenia, wartości niematerialne i prawne, a nawet budynki magazynowe, centra handlowe czy też hale fabryczne. Należałoby się w tym miejscu zastanowić skąd wynika tak duże zainteresowanie przedsiębiorców taką formą finansowania działalności, a co za tym idzie, jakie korzyści podatkowe daje przedsiębiorcy korzystanie z obcego finansowania.
Czym w ogóle jest leasing i z jakimi jego formami najczęściej się
spotykamy?
Według Kodeksu cywilnego leasing jest umową cywilnoprawną, na mocy której leasingodawca, czyli finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć określoną rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w umowie, a następnie oddać nabytą rzecz korzystającemu, tj. leasingobiorcy do używania bądź używania i pobierania pożytków przez określony czas. Natomiast leasingobiorca zobowiązuje się do zapłaty leasingodawcy określonych w umowie rat leasingowych, które stanowią dla finansującego wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia przez niego rzeczy. W okresie użytkowania przedmiotu leasingu, dany przedmiot amortyzuje się. W praktyce występują dwa rodzaje umów leasingu.
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT jedną z form leasingu, tj. leasing finansowy traktowany jest jako dostawa towaru. Przedmiot leasingu zaliczony zostaje do składników majątku leasingobiorcy, tak jakby stanowił jego własność. Przez okres trwania umowy może on dokonywać odpisów amortyzacyjnych, które stanowią dla niego koszt uzyskania przychodu z zastrzeżeniem art. 16 ust.1 pkt. 4 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt. 4 ustawy o PIT . Przychodem dla leasingodawcy jest jedynie część odsetkowa czynszu leasingowego, która odpowiednio stanowi koszt uzyskania przychodu po stronie leasingobiorcy. Umowa przenosi własność danego przedmiotu na leasingobiorcę po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta. Natomiast druga forma umowy leasingu, czyli leasing operacyjny zbliżony jest do umowy najmu czy dzierżawy. W tym przypadku leasingodawca udostępnia leasingobiorcy daną rzecz na określony czas, a pobierane z tego tytułu opłaty nie pokrywają w całości wartości tej rzeczy. W świetle przepisów VAT wydanie rzeczy w ramach umowy leasingu operacyjnego traktuje się jak świadczenie usług. Przedmiot leasingu stanowi składnik majątku leasingodawcy, który ponosi ryzyko dotyczące rzeczy. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca, zaliczając je do kosztów uzyskania przychodu. Leasingobiorca natomiast może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wszelkie opłaty ustalone w umowie, tj. opłatę inicjalną, manipulacyjną, czynsze leasingowe, jak również koszty bieżącej eksploatacji samochodu.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w leasingu operacyjnym a kiedy w leasingu finansowym?
Przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi leasingowe powinni pamiętać, iż tego typu umowy związane są ze szczególnym momentem powstania obowiązku podatkowego w VAT. Według art. 29 ust. 13 pkt. 4 ustawy o VAT momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług leasingowych jest dzień otrzymania całości lub części zapłaty, jednak nie może to nastąpić później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie bądź na fakturze.
W par. 11 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku (m.in. w sprawie wystawiania faktur) zawarty jest zapis, że faktura dokumentująca usługę leasingu powinna zostać wystawiona nie później niż z dniem powstania obowiązku podatkowego a nie wcześniej niż 30 dni przed powstaniem tego obowiązku. W praktyce wygląda to tak, że w przypadku leasingu operacyjnego leasingodawca zwykle wystawia faktury odrębnie dla każdej raty leasingowej, ustalonej wcześniej w umowie. W ten sposób obowiązek podatkowy powstaje od poszczególnych rat według opisanej wyżej zasady.
Rozliczenie podatku VAT należnego przez leasingodawcę zostało uzależnione od terminu płatności, który wynika z umowy lub faktury albo od momentu otrzymania zapłaty za wykonaną usługę w zależności od tego, które ze zdarzeń nastąpiło wcześniej. W przypadku leasingobiorcy prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT powstaje na zasadach ogólnych, co oznacza, że korzystający może za każdym razem odliczać podatek naliczony od faktury dokumentującej kolejne raty leasingowe. Przy tym należy pamiętać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących leasingu mają podatnicy, którzy są w stanie udowodnić, że umowa pozostaje w ścisłym związku z wykonywanymi przez niego (obecnie lub w przyszłości) czynnościami opodatkowanymi.
W odróżnieniu od leasingu operacyjnego wydanie towaru w ramach umowy leasingu finansowego traktowane jest na gruncie przepisów podatku VAT nie jako świadczenie usług, lecz jako dostawa towaru. W związku z tym obowiązek podatkowy w przypadku leasingu finansowego powstaje z chwilą wydania towaru. Transakcja powinna zostać udokumentowana fakturą VAT, dlatego też obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, jednak nie może to nastąpić później niż w 7 dniu od daty wydania towaru. Według art. 86 ust. 10 i 11 ustawy o VAT korzystający może odliczyć podatek VAT wynikający z wystawionej przez finansującego faktury w rozliczeniu za okres, w którym fakturę tą otrzymał bądź za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Czy korzystający ma prawo odliczyć całą kwotę podatku VAT wynikającą z faktur dotyczących poszczególnych rat leasingowych samochodu osobowego?
Prawo do odliczenia podatku VAT od leasingu samochodu osobowego regulują przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym. Według przepisów wyżej wymienionych ustaw leasingobiorca, który użytkuje samochód osobowy w ramach umowy leasingu operacyjnego może odliczyć podatek VAT w wysokości 60% kwoty podatku wynikającego z kolejnych rat leasingowych lub innych płatności. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że występuje limit odliczeń. Korzystający nie może odliczać podatku naliczonego w nieskończoność. W całym okresie trwania umowy leasingowej podatnik ma prawo odliczyć maksymalnie PLN 6.000 w odniesieniu do danego samochodu osobowego.
W przypadku wykupu samochodu osobowego na własność z leasingu operacyjnego również występuje odliczenie podatku VAT w kwocie PLN 6.000,00, powyższy limit jest jednak liczony ponownie, bez uwzględnienia wcześniej odliczonych kwot podatku VAT. Wynika to z faktu, że umowa wykupu przedmiotu leasingu jest odrębną umową od umowy leasingu. W związku z tym podatnik, który dokonuje wykupu samochodu osobowego z leasingu operacyjnego, będzie mógł odliczyć VAT z faktury dokumentującej ten wykup w wysokości 60% podatku naliczonego, jednak nie więcej niż PLN 6.000. Należy przy tym pamiętać, ze transakcja powinna mieć związek z czynnościami opodatkowanymi.
Przedmiotem umowy leasingu mogą być między innymi samochody specjalne. Czy podatnik, który wykorzystuje samochód specjalny do wykonywania czynności opodatkowanych może odliczyć podatek naliczony od faktur dokumentujących zakup paliwa?
W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym korzystający ma prawo do odliczenia 60 % kwoty podatku wynikającej z faktury lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów bądź kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, nie więcej jednak niż PLN 6.000. Przepisy wyżej wymienionej ustawy dotyczą samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Natomiast według art. 4 ustawy o zmianie ustawy o VAT i ustawy o transporcie drogowym z dnia 16.12.2010 r. podatnicy nie mają prawa do odliczania podatku VAT od nabycia paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych. Możliwość odliczenia podatku VAT od paliwa uzależniona jest wyłącznie od rodzaju samochodu. Natomiast forma własności czy podstawa prawna użytkowania samochodu nie mają tutaj żadnego znaczenia.
Pojazdy specjalne zaliczane są do grupy samochodów, dla których istnieje możliwość odliczenia podatku VAT od faktury zakupu paliwa. W odniesieniu do tego typu pojazdów prawo do odliczenia podatku naliczonego jest dopuszczalne, jeśli dany pojazd jest pojazdem specjalnym w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym z zastrzeżeniem, że jego przeznaczenie zawiera się w załączniku do ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym.
Często w umowach leasingu wyszczególnione są w dwóch odrębnych pozycjach rata leasingowa oraz ubezpieczenie pojazdu. Czy w przypadku ubezpieczenia należy zastosować zwolnienie z podatku VAT czy podstawową stawkę podatku jak w przypadku rat leasingowych?
Kwestia rozliczenia podatku VAT w przypadku usługi ubezpieczeniowej budziła zawsze wiele wątpliwości. Początkowo organy podatkowe przyjmowały, że w odniesieniu do usługi ubezpieczeniowej powinno się stosować zwolnienie z VAT. Później większość organów podatkowych przyjęła stanowisko, iż ubezpieczenie jest elementem głównego świadczenia tj. umowy leasingowej, zatem powinny mieć tutaj zastosowanie zasady opodatkowania jak w przypadku usług o charakterze kompleksowym. Według tej drugiej interpretacji organów podatkowych usłudze leasingu towarzyszy ubezpieczenie pojazdu, w związku z czym nie ma podstawy do odrębnego traktowania tych dwóch czynności i powinny być one opodatkowane stawką podstawową, która od 1 stycznia 2011 roku wynosi 23%. Wątpliwości w tym zakresie rozwiał dopiero wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE dnia 17 stycznia 2013r. w sprawie C-224/11, który orzekł, iż usługa leasingu oraz usługa ubezpieczenia leasingu powinny być traktowane dla celów podatku VAT jako dwie odrębne, niezależne od siebie usługi. Według Trybunału usługa ubezpieczenia nie ma charakteru nierozerwalnego w odniesieniu do usługi leasingu. W przypadku, gdy leasingodawca chce obciążyć leasingobiorcę kosztami ubezpieczenia samochodu w ramach umowy leasingu, to czynność taka powinna być traktowana jako transakcja ubezpieczeniowa, tj. zwolniona z podatku VAT. Bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, iż leasingodawca nabył tą usługę od osób trzecich.
Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości na moc wiążącą i Polska jako członek Unii Europejskiej musi się do tego wyroku zastosować. W związku z tym podatnicy, którzy traktowali usługę ubezpieczenia jako część składową usługi leasingowej i opodatkowali ją stawką 23%, będą musieli wystawić faktury korygujące do wystawionych wcześniej faktur VAT. Leasingodawca ma zatem prawo do wystąpienia o zwrot niesłusznie zapłaconego podatku VAT. Natomiast po stronie korzystającego powstaje obowiązek skorygowania odliczonego wcześniej podatku w bieżących deklaracjach podatkowych.
Wydatki powstałe w związku z utratą lub likwidacją samochodu oraz koszty remontu powypadkowego, jeśli samochód nie był objęty ubezpieczeniem AC, nie stanowią kosztu uzyskania przychodu ani dla leasingodawcy ani dla leasingobiorcy. Jak to się ma w odniesieniu do podatku VAT? Czy podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktury dokumentującej naprawę samochodu po wypadku?
Fakt, że wydatki poniesione na remont samochodu, który uległ wypadkowi, nie stanowią kosztu uzyskania przychodu, nie ma żadnego wpływu na możliwość odliczenia podatku VAT od faktury dokumentującej usługę naprawy pojazdu. Nie ma obecnie w ustawie o VAT przepisu, który zakazywałby podatnikom odliczania podatku VAT od nabywanych towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. W związku z tym prawo do odliczenia ma także ten podatnik, którego pojazd nie był objęty ubezpieczeniem AC.
Jeśli samochód był używany przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, ma on prawo do odliczenia podatku VAT z faktury dokumentującej naprawę, co nie ma zastosowania do podmiotu prowadzącego sprzedaż zwolnioną z VAT-u. Natomiast w przypadku, gdy naprawiany jest pojazd, który wykorzystywany jest w działalności związanej ze sprzedażą opodatkowaną, jak również ze sprzedażą zwolnioną i nie jest możliwe wyodrębnienie, której działalności dotyczy, powinien przy odliczeniu zastosować proporcję określoną w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT. Zgodnie z przepisami tego artykułu proporcję tą ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności opodatkowanych, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo. Określa się ją procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, dla którego ustalana jest proporcja.
Podstawa prawna
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm. (Kodeks cywilny)
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. z 2012 r. poz. 361 (ustawa o PIT)
3. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 (ustawa o CIT)
4. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym Dz. U. z 2010 r. nr 247, poz. 1652
5. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT).
Czym w ogóle jest leasing i z jakimi jego formami najczęściej się
spotykamy?
Według Kodeksu cywilnego leasing jest umową cywilnoprawną, na mocy której leasingodawca, czyli finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć określoną rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w umowie, a następnie oddać nabytą rzecz korzystającemu, tj. leasingobiorcy do używania bądź używania i pobierania pożytków przez określony czas. Natomiast leasingobiorca zobowiązuje się do zapłaty leasingodawcy określonych w umowie rat leasingowych, które stanowią dla finansującego wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia przez niego rzeczy. W okresie użytkowania przedmiotu leasingu, dany przedmiot amortyzuje się. W praktyce występują dwa rodzaje umów leasingu.
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT jedną z form leasingu, tj. leasing finansowy traktowany jest jako dostawa towaru. Przedmiot leasingu zaliczony zostaje do składników majątku leasingobiorcy, tak jakby stanowił jego własność. Przez okres trwania umowy może on dokonywać odpisów amortyzacyjnych, które stanowią dla niego koszt uzyskania przychodu z zastrzeżeniem art. 16 ust.1 pkt. 4 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt. 4 ustawy o PIT . Przychodem dla leasingodawcy jest jedynie część odsetkowa czynszu leasingowego, która odpowiednio stanowi koszt uzyskania przychodu po stronie leasingobiorcy. Umowa przenosi własność danego przedmiotu na leasingobiorcę po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta. Natomiast druga forma umowy leasingu, czyli leasing operacyjny zbliżony jest do umowy najmu czy dzierżawy. W tym przypadku leasingodawca udostępnia leasingobiorcy daną rzecz na określony czas, a pobierane z tego tytułu opłaty nie pokrywają w całości wartości tej rzeczy. W świetle przepisów VAT wydanie rzeczy w ramach umowy leasingu operacyjnego traktuje się jak świadczenie usług. Przedmiot leasingu stanowi składnik majątku leasingodawcy, który ponosi ryzyko dotyczące rzeczy. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca, zaliczając je do kosztów uzyskania przychodu. Leasingobiorca natomiast może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wszelkie opłaty ustalone w umowie, tj. opłatę inicjalną, manipulacyjną, czynsze leasingowe, jak również koszty bieżącej eksploatacji samochodu.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w leasingu operacyjnym a kiedy w leasingu finansowym?
Przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi leasingowe powinni pamiętać, iż tego typu umowy związane są ze szczególnym momentem powstania obowiązku podatkowego w VAT. Według art. 29 ust. 13 pkt. 4 ustawy o VAT momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług leasingowych jest dzień otrzymania całości lub części zapłaty, jednak nie może to nastąpić później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie bądź na fakturze.
W par. 11 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku (m.in. w sprawie wystawiania faktur) zawarty jest zapis, że faktura dokumentująca usługę leasingu powinna zostać wystawiona nie później niż z dniem powstania obowiązku podatkowego a nie wcześniej niż 30 dni przed powstaniem tego obowiązku. W praktyce wygląda to tak, że w przypadku leasingu operacyjnego leasingodawca zwykle wystawia faktury odrębnie dla każdej raty leasingowej, ustalonej wcześniej w umowie. W ten sposób obowiązek podatkowy powstaje od poszczególnych rat według opisanej wyżej zasady.
Rozliczenie podatku VAT należnego przez leasingodawcę zostało uzależnione od terminu płatności, który wynika z umowy lub faktury albo od momentu otrzymania zapłaty za wykonaną usługę w zależności od tego, które ze zdarzeń nastąpiło wcześniej. W przypadku leasingobiorcy prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT powstaje na zasadach ogólnych, co oznacza, że korzystający może za każdym razem odliczać podatek naliczony od faktury dokumentującej kolejne raty leasingowe. Przy tym należy pamiętać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących leasingu mają podatnicy, którzy są w stanie udowodnić, że umowa pozostaje w ścisłym związku z wykonywanymi przez niego (obecnie lub w przyszłości) czynnościami opodatkowanymi.
W odróżnieniu od leasingu operacyjnego wydanie towaru w ramach umowy leasingu finansowego traktowane jest na gruncie przepisów podatku VAT nie jako świadczenie usług, lecz jako dostawa towaru. W związku z tym obowiązek podatkowy w przypadku leasingu finansowego powstaje z chwilą wydania towaru. Transakcja powinna zostać udokumentowana fakturą VAT, dlatego też obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, jednak nie może to nastąpić później niż w 7 dniu od daty wydania towaru. Według art. 86 ust. 10 i 11 ustawy o VAT korzystający może odliczyć podatek VAT wynikający z wystawionej przez finansującego faktury w rozliczeniu za okres, w którym fakturę tą otrzymał bądź za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Czy korzystający ma prawo odliczyć całą kwotę podatku VAT wynikającą z faktur dotyczących poszczególnych rat leasingowych samochodu osobowego?
Prawo do odliczenia podatku VAT od leasingu samochodu osobowego regulują przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym. Według przepisów wyżej wymienionych ustaw leasingobiorca, który użytkuje samochód osobowy w ramach umowy leasingu operacyjnego może odliczyć podatek VAT w wysokości 60% kwoty podatku wynikającego z kolejnych rat leasingowych lub innych płatności. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że występuje limit odliczeń. Korzystający nie może odliczać podatku naliczonego w nieskończoność. W całym okresie trwania umowy leasingowej podatnik ma prawo odliczyć maksymalnie PLN 6.000 w odniesieniu do danego samochodu osobowego.
W przypadku wykupu samochodu osobowego na własność z leasingu operacyjnego również występuje odliczenie podatku VAT w kwocie PLN 6.000,00, powyższy limit jest jednak liczony ponownie, bez uwzględnienia wcześniej odliczonych kwot podatku VAT. Wynika to z faktu, że umowa wykupu przedmiotu leasingu jest odrębną umową od umowy leasingu. W związku z tym podatnik, który dokonuje wykupu samochodu osobowego z leasingu operacyjnego, będzie mógł odliczyć VAT z faktury dokumentującej ten wykup w wysokości 60% podatku naliczonego, jednak nie więcej niż PLN 6.000. Należy przy tym pamiętać, ze transakcja powinna mieć związek z czynnościami opodatkowanymi.
Przedmiotem umowy leasingu mogą być między innymi samochody specjalne. Czy podatnik, który wykorzystuje samochód specjalny do wykonywania czynności opodatkowanych może odliczyć podatek naliczony od faktur dokumentujących zakup paliwa?
W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym korzystający ma prawo do odliczenia 60 % kwoty podatku wynikającej z faktury lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów bądź kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, nie więcej jednak niż PLN 6.000. Przepisy wyżej wymienionej ustawy dotyczą samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Natomiast według art. 4 ustawy o zmianie ustawy o VAT i ustawy o transporcie drogowym z dnia 16.12.2010 r. podatnicy nie mają prawa do odliczania podatku VAT od nabycia paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych. Możliwość odliczenia podatku VAT od paliwa uzależniona jest wyłącznie od rodzaju samochodu. Natomiast forma własności czy podstawa prawna użytkowania samochodu nie mają tutaj żadnego znaczenia.
Pojazdy specjalne zaliczane są do grupy samochodów, dla których istnieje możliwość odliczenia podatku VAT od faktury zakupu paliwa. W odniesieniu do tego typu pojazdów prawo do odliczenia podatku naliczonego jest dopuszczalne, jeśli dany pojazd jest pojazdem specjalnym w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym z zastrzeżeniem, że jego przeznaczenie zawiera się w załączniku do ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym.
Często w umowach leasingu wyszczególnione są w dwóch odrębnych pozycjach rata leasingowa oraz ubezpieczenie pojazdu. Czy w przypadku ubezpieczenia należy zastosować zwolnienie z podatku VAT czy podstawową stawkę podatku jak w przypadku rat leasingowych?
Kwestia rozliczenia podatku VAT w przypadku usługi ubezpieczeniowej budziła zawsze wiele wątpliwości. Początkowo organy podatkowe przyjmowały, że w odniesieniu do usługi ubezpieczeniowej powinno się stosować zwolnienie z VAT. Później większość organów podatkowych przyjęła stanowisko, iż ubezpieczenie jest elementem głównego świadczenia tj. umowy leasingowej, zatem powinny mieć tutaj zastosowanie zasady opodatkowania jak w przypadku usług o charakterze kompleksowym. Według tej drugiej interpretacji organów podatkowych usłudze leasingu towarzyszy ubezpieczenie pojazdu, w związku z czym nie ma podstawy do odrębnego traktowania tych dwóch czynności i powinny być one opodatkowane stawką podstawową, która od 1 stycznia 2011 roku wynosi 23%. Wątpliwości w tym zakresie rozwiał dopiero wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE dnia 17 stycznia 2013r. w sprawie C-224/11, który orzekł, iż usługa leasingu oraz usługa ubezpieczenia leasingu powinny być traktowane dla celów podatku VAT jako dwie odrębne, niezależne od siebie usługi. Według Trybunału usługa ubezpieczenia nie ma charakteru nierozerwalnego w odniesieniu do usługi leasingu. W przypadku, gdy leasingodawca chce obciążyć leasingobiorcę kosztami ubezpieczenia samochodu w ramach umowy leasingu, to czynność taka powinna być traktowana jako transakcja ubezpieczeniowa, tj. zwolniona z podatku VAT. Bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, iż leasingodawca nabył tą usługę od osób trzecich.
Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości na moc wiążącą i Polska jako członek Unii Europejskiej musi się do tego wyroku zastosować. W związku z tym podatnicy, którzy traktowali usługę ubezpieczenia jako część składową usługi leasingowej i opodatkowali ją stawką 23%, będą musieli wystawić faktury korygujące do wystawionych wcześniej faktur VAT. Leasingodawca ma zatem prawo do wystąpienia o zwrot niesłusznie zapłaconego podatku VAT. Natomiast po stronie korzystającego powstaje obowiązek skorygowania odliczonego wcześniej podatku w bieżących deklaracjach podatkowych.
Wydatki powstałe w związku z utratą lub likwidacją samochodu oraz koszty remontu powypadkowego, jeśli samochód nie był objęty ubezpieczeniem AC, nie stanowią kosztu uzyskania przychodu ani dla leasingodawcy ani dla leasingobiorcy. Jak to się ma w odniesieniu do podatku VAT? Czy podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktury dokumentującej naprawę samochodu po wypadku?
Fakt, że wydatki poniesione na remont samochodu, który uległ wypadkowi, nie stanowią kosztu uzyskania przychodu, nie ma żadnego wpływu na możliwość odliczenia podatku VAT od faktury dokumentującej usługę naprawy pojazdu. Nie ma obecnie w ustawie o VAT przepisu, który zakazywałby podatnikom odliczania podatku VAT od nabywanych towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. W związku z tym prawo do odliczenia ma także ten podatnik, którego pojazd nie był objęty ubezpieczeniem AC.
Jeśli samochód był używany przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, ma on prawo do odliczenia podatku VAT z faktury dokumentującej naprawę, co nie ma zastosowania do podmiotu prowadzącego sprzedaż zwolnioną z VAT-u. Natomiast w przypadku, gdy naprawiany jest pojazd, który wykorzystywany jest w działalności związanej ze sprzedażą opodatkowaną, jak również ze sprzedażą zwolnioną i nie jest możliwe wyodrębnienie, której działalności dotyczy, powinien przy odliczeniu zastosować proporcję określoną w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT. Zgodnie z przepisami tego artykułu proporcję tą ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności opodatkowanych, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo. Określa się ją procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, dla którego ustalana jest proporcja.
Podstawa prawna
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm. (Kodeks cywilny)
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. z 2012 r. poz. 361 (ustawa o PIT)
3. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 (ustawa o CIT)
4. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym Dz. U. z 2010 r. nr 247, poz. 1652
5. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT).
|
nr 3(131)2013  |
|
