Zmiany w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
Prawo
Polska już od 10 stycznia br. powinna implementować dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Niestety na dzień dzisiejszym mamy jedynie założenia projektu ustawy, która ma zaimplementować powyższe regulacje dyrektywy do polskiego porządku prawnego.
Co zmieni ustawa?
Przygotowany projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, oraz niektórych innych ustaw ma wprowadzić w szczególności:
- doprecyzowania listy instytucji obowiązanych, w tym poprzez dodanie do niej przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, prowadzących działalność polegającą m.in. na: obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami, a także przechowywaniu, obrocie lub pośrednictwie w obrocie ww. towarami (w zakresie transakcji o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10.000 euro, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane),
- uszczegółowienia niektórych definicji, m.in. definicji beneficjenta rzeczywistego, państwa członkowskiego oraz grupy,
- uznania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej za jednostkę analityki finansowej w rozumieniu przepisów dyrektywy 2018/843,
- rozszerzenia zakresu gromadzonych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej statystyk,
- uszczegółowienia zasad dotyczących stosowania przez instytucje obowiązane środków bezpieczeństwa finansowego, a także działań podejmowanych przez nie w zakresie relacji związanych z państwami trzecimi wysokiego ryzyka,
- doprecyzowania zasad przechowywania przez instytucje obowiązane dokumentów i informacji uzyskanych w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego,
- wprowadzenia obowiązku publikacji i aktualizacji przez państwa członkowskie UE wykazu stanowisk i funkcji publicznych, które zgodnie z prawem krajowym kwalifikują się jako eksponowane stanowiska polityczne,
- wprowadzenia mechanizmów weryfikacji danych zawartych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych,
- wprowadzania rozwiązań dotyczących reglamentacji działalności, o której mowa w art. 47 dyrektywy 2018/843 tj. związanej ze świadczeniem usług na rzecz spółek i trustów oraz działalności związanej ze świadczeniem usług w zakresie walut wirtualnych,
- rozszerzenia katalogu sankcji nakładanych za naruszenia przez instytucje obowiązane obowiązków związanych z przestrzeganiem obowiązków wynikających z przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów został określony na II kwartał 2020 r., niestety termin minął i nadal nie ma informacji, kiedy zmiany zostaną wdrożone.
Dalsze zmiany
W tym miejscu należy jednak wspomnieć, że to nie koniec zmian w zakresie regulacji przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jeszcze w 2019 r. Parlament Europejski wskazał na potrzebę ściślejszej koordynacji w zakresie AML (Anti-Money Laundering) pomiędzy państwami członkowskimi i uregulowania tej kwestii w pierwszym w historii ogólnym rozporządzeniu dotyczącego tej tematyki (AMLR).
Byłaby to istotna zmiana, ponieważ w przeciwieństwie do dyrektyw rozporządzenia są bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich i zazwyczaj skutkują jednolitymi ramami regulacyjnymi dla całej Unii, bez nierzadko charakterystycznych dla dyrektyw różnic w ich implementacji.
Potwierdzenie powyższego stanowiska znalazło odzwierciedlenie w piśmie fińskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, skierowane do przedstawicieli państw członkowskich w Radzie i dotyczące strategicznych priorytetów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu. Fińska prezydencja uznała w nim AML/CTF (Counter-Terrorism Financing Act) za kluczowy obszar oraz wezwała Radę UE do wyznaczenia strategicznych priorytetów Unii w tym zakresie. 5 grudnia 2019 r. Rada podjęła wstępne decyzje dotyczące:
- zakresu dalszych reform, zwłaszcza jeśli chodzi o utrzymanie tradycyjnego podejścia polegającego na objęciu ramami regulacyjnymi AML/CTF przede wszystkim sektora finansowego czy możliwego stworzenia odrębnego reżimu dla pozostałych branż,
- niewystarczającej efektywności obecnych ram regulacyjnych AML/CTF, wynikających z dużych różnic w ich implementacji przez poszczególne państwa członkowskie – rozwiązaniem mogłaby być na przykład dalej posunięta harmonizacja w drodze przyjęcia rozporządzenia,
- rozwiązania kwestii niewystarczającego nadzoru, np. w drodze stworzenia specjalnej agencji UE – a jeśli tak, to również ustalenia zadań dla takiej instytucji oraz modelu zarządzania,
- zapewnienia efektywnej współpracy pomiędzy instytucjami zajmującymi się AML/CTF w Unii Europejskiej, państwach członkowskich oraz państwach trzecich.
A zatem już w oficjalnych dokumentach unijnych wprost mówi się o propozycjach m.in. przyjęcia AMLR czy stworzenia nowych unijnych instytucji zajmujących się AML, nie mówiąc o rozważaniu innych sposobów na zacieśnienie współpracy w tym obszarze w ramach UE.
Powyższą propozycję należy ocenić pozytywnie, w zakresie przyjęcia wspólnego rozporządzenia unijnego w zakresie AML/CTF, gdyż w państwach członkowskich UE dostrzegamy szereg problemów z efektywnością unijnych ram AML/CTF, w szczególności zróżnicowaną implementację dotychczasowych dyrektyw, różne zadania i kompetencje lokalnych organów zajmujących się AML/CTF, duże różnice w stosowanych sankcjach, niejasny nadzór nad aktywnościami transgranicznymi czy niewystarczającą współpracę jednostek analityki finansowej.
Autorka reprezentuje Kancelarię LEX & FINANCE
|
nr 7(195)2020  |
|
