Kiedy ma�y mo�e wi�cej?

Wp�yw drobnego akcjonariusza na funkcjonowanie sp�ki

Kwiecie� 03, 2009 Wojciech Ostrowski Wydanie nr 4(84)2009 Wy�wietlono: 566 razy

Inwestor nabywaj�cy u�amkow� cz�� procenta akcji spó�ki publicznej (drobny akcjonariusz) czyni to z regu�y ze wzgl�dów spekulacyjnych. Rzadko kiedy zastanawia si� nad tym, czy i w jaki sposób mo�e wp�ywa� na funkcjonowanie spó�ki. Decyduj�ca w tym przypadku jest raczej ch�� osi�gni�cia szybkiego zysku ze sprzeda�y nabytych akcji w razie zwy�ki ich kursu ni� d�ugookresowa inwestycja obliczona na zyski z dywidendy.

Z drugiej strony, nabywaj�c chocia� jedn� akcj� jakiejkolwiek spó�ki drobny inwestor staje si� formalnie jej akcjonariuszem, uzyskuj�c tym samym pewne uprawnienia wobec spó�ki. Uprawnienia te b�d� tym wi�ksze, im wi�kszy b�dzie pakiet akcji spó�ki posiadanych przez akcjonariusza.

Standardy gwarantuj�ce minimum uprawnie�

Kodeks spó�ek handlowych (ksh), jak równie� inne akty normatywne – w szczególno�ci ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz spó�kach publicznych (ustawa o ofercie publicznej) czy ustawa o rachunkowo�ci – okre�laj� pewne standardy gwarantuj�ce mniejszo�ciowym akcjonariuszom pewne minimum uprawnie�, tzw. prawo mniejszo�ci. Prawo to skonstruowane jest tak, aby z jednej strony zapewni� mniejszo�ciowym akcjonariuszom okre�lony wp�yw na sprawy spó�ki, z drugiej za� uchroni� spó�k� przed takimi dzia�aniami drobnych akcjonariuszy, które mog� sparali�owa� jej funkcjonowanie.

W przypadku spó�ek publicznych, w których akcjonariat mo�e by� bardzo rozproszony, ró�nica pomi�dzy mniejszo�ciowym akcjonariuszem a drobnym akcjonariuszem jest cz�sto trudna do uchwycenia. Wynika to z tego, �e ka�dy drobny akcjonariusz jest zarazem akcjonariuszem mniejszo�ciowym. Nie ka�dy za� akcjonariusz mniejszo�ciowy jest zarazem drobnym akcjonariuszem. Kodeks spó�ek handlowych mówi�c o tzw. prawie mniejszo�ci odwo�uje si� do procentowego udzia�u w kapitale zak�adowym spó�ki. Tak jest chocia�by w art. 400. § 1. ksh dotycz�cym prawa mniejszo�ci do zwo�ywania nadzwyczajnych walnych zgromadze�, który przyznaje akcjonariuszom reprezentuj�cym co najmniej 10 proc. kapita�u zak�adowego prawo ��dania zwo�ania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, jak równie� umieszczenia okre�lonych spraw w porz�dku obrad tego zgromadzenia (pocz�wszy od 28 lutego 2009 r. próg ten w obu przypadkach zosta� obni�ony do 5 proc. kapita�u zak�adowego), b�d� te� w art. 4181 ksh dotycz�cym prawa odkupu akcji, który przyznaje akcjonariuszom reprezentuj�cym nie wi�cej ni� 5 proc. kapita�u zak�adowego prawo ��dania umieszczenia w porz�dku obrad najbli�szego walnego zgromadzenia uchwa�y o przymusowym odkupie ich akcji przez wi�kszo�ciowych akcjonariuszy. Szczególnym uprawnieniem akcjonariuszy spó�ek publicznych posiadaj�cych co najmniej 5 proc. ogólnej liczby g�osów jest ich uprawnienie do ��dania zwo�ania walnego zgromadzenia lub umieszczenia w jego porz�dku sprawy podj�cia uchwa�y dotycz�cej zbadania przez bieg�ego rewidenta okre�lonego zagadnienia zwi�zanego z utworzeniem spó�ki lub prowadzeniem jej spraw. W przypadku gdyby walne zgromadzenie nie podj�o uchwa�y zgodnie z tre�ci� wniosku, wnioskodawcy mog� wyst�pi� do s�du rejestrowego o wyznaczenie takiego bieg�ego.

Analizuj�c obowi�zuj�ce przepisy mo�na umownie przyj��, �e akcjonariuszem mniejszo�ciowym jest akcjonariusz lub grupa akcjonariuszy posiadaj�cy 5-10 proc. Akcji spó�ki. Natomiast akcjonariuszy posiadaj�cych setne czy tysi�czne cz�ci procenta akcji spó�ki mo�na uzna� za tzw. drobnych akcjonariuszy, jakkolwiek poj�cie to nie jest nigdzie zdefiniowane.