Dlaczego firmy uciekają od polskich podatków?
Rodzaje optymalizacji podatkowych
Ucieczka od obowiązku płacenia podatków w Polsce jest wynikową wielu negatywnych czynników występujących obecnie w kraju. Należy do nich zaliczyć przerośnięty, skomplikowany system podatkowy, który nastawiony jest na osiąganie jak największych korzyści finansowych przez Skarb Państwa.
Polskie prawo podatkowe należy do jednego z najbardziej skomplikowanych. Potwierdza to raport Banku Światowego i Międzynarodowej Korporacji Finansowej Doing Business 2013, który ocenił stopień skomplikowania polskiego prawa podatkowego. Zgodnie z nim, Polska – wśród 183 analizowanych państw – zajmuje pod tym względem dopiero 114. miejsce, co oznacza, że w porównaniu z poprzednim raportem (128. miejsce) zanotowała wzrost o 14 miejsc. Jest to niewątpliwie pewna poprawa, nadal jednak zajmowane przez nasz kraj miejsce świadczy o tym, że w polskim systemie podatkowym jest wiele do zrobienia, a obowiązujące prawo podatkowe nie ułatwia prowadzenia działalności gospodarczej.
Wierzchołek góry lodowej
Wzrost pozycji w rankingu światowym wynika ze zmniejszenia liczby płatności o około 1/3 (z 29 w 2012 do 18 w 2013 roku). Zmiana ta jest zatem znaczna, z tym że nie przełożyła się w efektywny sposób na skrócenie czasu, jaki należy poświęcić na ich dokonanie. Uległ on skróceniu zaledwie o dziesięć godzin (z 296 w 2012 do 286 w 2013 roku).
Ponadto, wystarczy porównać wartości przytoczonych wskaźników do średniej Unii Europejskiej – 17 płatności pochłaniających 208 godzin, aby przekonać się o skali problemu. Mimo porównywalnej liczby płatności, czas – jaki musi poświęcić na ich dokonanie polski przedsiębiorca – jest dłuższy o 78 godzin. Obciążenie polskiego przedsiębiorcy stanowi zatem w porównywanym zakresie 138 proc. ciężaru, jaki musi ponieść jego hipotetyczny europejski konkurent.
Sytuację płatników pogarszają też nieustanne nowelizacje, co dodatkowo obciąża płatników koniecznością ciągłego śledzenia zmian w prawie. Taka konstrukcja prawa podatkowego rodzi konieczność korzystania z pomocy wyspecjalizowanych w podatkach kancelarii i firm doradczych. Dodatkowo, w gąszczu skomplikowanych i niestabilnych przepisów gubią się nawet powołani do jego stosowania urzędnicy, którzy nierzadko podejmują wobec różnych podatników znajdujących się w podobnych sytuacjach odmienne decyzje.
Same zmiany w prawie często są także niekorzystne dla przedsiębiorców. Przykładowo:
Wierzchołek góry lodowej
Wzrost pozycji w rankingu światowym wynika ze zmniejszenia liczby płatności o około 1/3 (z 29 w 2012 do 18 w 2013 roku). Zmiana ta jest zatem znaczna, z tym że nie przełożyła się w efektywny sposób na skrócenie czasu, jaki należy poświęcić na ich dokonanie. Uległ on skróceniu zaledwie o dziesięć godzin (z 296 w 2012 do 286 w 2013 roku).
Ponadto, wystarczy porównać wartości przytoczonych wskaźników do średniej Unii Europejskiej – 17 płatności pochłaniających 208 godzin, aby przekonać się o skali problemu. Mimo porównywalnej liczby płatności, czas – jaki musi poświęcić na ich dokonanie polski przedsiębiorca – jest dłuższy o 78 godzin. Obciążenie polskiego przedsiębiorcy stanowi zatem w porównywanym zakresie 138 proc. ciężaru, jaki musi ponieść jego hipotetyczny europejski konkurent.
Sytuację płatników pogarszają też nieustanne nowelizacje, co dodatkowo obciąża płatników koniecznością ciągłego śledzenia zmian w prawie. Taka konstrukcja prawa podatkowego rodzi konieczność korzystania z pomocy wyspecjalizowanych w podatkach kancelarii i firm doradczych. Dodatkowo, w gąszczu skomplikowanych i niestabilnych przepisów gubią się nawet powołani do jego stosowania urzędnicy, którzy nierzadko podejmują wobec różnych podatników znajdujących się w podobnych sytuacjach odmienne decyzje.
Same zmiany w prawie często są także niekorzystne dla przedsiębiorców. Przykładowo:
- Wprowadzenie podwójnego opodatkowania zysków wypracowanych przez spółkę komandytowo-akcyjną. Oprócz już istniejącego opodatkowania dywidendy wypłacanej wspólnikowi podatkiem dochodowym od osób fizycznych, wprowadzono od stycznia 2014 r. opodatkowanie zysków osiągniętych przez spółkę podatkiem dochodowym od osób prawnych.
- Wprowadzenie solidarnej odpowiedzialności podatnika podatku od towarów i usług, na rzecz którego dokonano dostawy towarów „wrażliwych” (np. paliwa) wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę.
- Wprowadzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia w podatku od towarów i usług (podatek rozlicza nabywca, a nie sprzedawca) w stosunku do wyrobów stalowych. Rodzi ono wiele problemów, w sytuacji gdy wyrób został w jakikolwiek sposób przetworzony lub zmieniony, np. pręt stalowy został wygięty albo np. wykonano z niego konstrukcję na potrzeby odbiorcy – nie wiadomo bowiem, jak w takim przypadku prawidłowo zaklasyfikować dany towar.
- Dążenie ustawodawcy do wprowadzenia w Ordynacji podatkowej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, która będzie miała na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Klauzula ta może utrudnić przeprowadzenie działań optymalizacyjnych. Zgodnie z aktualnymi informacjami stosowne przepisy w tym zakresie mają wejść w życie najpóźniej 1 stycznia 2015 r.
- Nowelizacji ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych, który przewiduje m.in. opodatkowanie zysków zagranicznych spółek kontrolowanych (tzw. CFC).
