Dolar 2010 - powr�t cesarza?

Koniunktura w polskiej gospodarce

Luty 11, 2010 Marek Rogalski Wydanie nr 1(93)2010 Wy�wietlono: 467 razy

Za�o�enie, i� grudzie� to miesi�c, w którym ma�o si� dzieje, okaza�o si� b��dne. Niemal od pocz�tku grudnia 2009 r. byli�my �wiadkami odradzania si� „feniksa z popio�ów”, czyli umacniania powszechnie ignorowanego wcze�niej ameryka�skiego dolara. To potwierdza star� regu��, i� nie nale�y przywi�zywa� si� do powszechnie utartych opinii.

Prze�wiadczenie, i� ameryka�ska waluta nadal b�dzie traci� pojawia�o si� wcze�niej w analizach wielu zagranicznych instytucji finansowych. Stwarza�o to tym samym podstawy do kontynuacji finansowego perpetuum mobile, czyli globalnych spekulacji finansowanych tanim dolarem. Rynkowe absurdy nie trwaj� jednak d�ugo. Wystarczy�o kilka iskierek, aby ca�y mizernie skomponowany uk�ad zacz�� si� rozsypywa� jak domek z kart. Bo na zagro�enia p�yn�ce z powszechnej spekulacji opartej o dolarowy carry-trade zwraca�o uwag� wielu (m.in. prof. Nouriel Roubini, który jako jeden z nielicznych przewidzia� ostatni kryzys w �wiatowej gospodarce). G�ównym powodem umocnienia si� dolara w ko�cu 2009 r. by�o jednak pojawienie si� zupe�nie nowego czynnika, który wcze�nie rzadko by� uwzgl�dniany. To kwestia nadmiernego zad�u�enia niektórych krajów i zwi�zanych z tym nowych obaw dla rynków finansowych. Obni�ki ratingów dla Grecji, jakie pojawi�y si� w pierwszej po�owie grudnia, okaza�y si� by� sporym zaskoczeniem, cho� tak naprawd� nie powinny. Kraj ten przyj�� euro w 2001, ale na nie do ko�ca jasnych warunkach (pó�niej okaza�o si�, i� tamtejsze w�adze poda�y nie do ko�ca prawdziwe dane odnosz�ce si� do kryteriów z Maastricht). Przez ostatnie lata prowadzono do�� lu�n� polityk� bud�etow�, czego efektem by� systematycznie rosn�cy deficyt. Powa�ne problemy pojawi�y si� dopiero w ostatnich miesi�cach, kiedy rz�dy powszechnie zacz�y wdra�a� programy pomocowe dla gospodarek, finansowane przecie� z publicznych pieni�dzy. W efekcie, stosunek zad�u�enia Grecji do PKB najprawdopodobniej si�gnie 130 proc. w 2009 r. Przypomnijmy, i� kryteria obowi�zuj�ce w strefie euro zak�adaj�, i� ta relacja nie powinna przekracza� 60 proc. Nie jest jednak tajemnic�, i� przyt�aczaj�ca wi�kszo�� cz�onków Eurostrefy w 2009 r. jej nie wype�ni. W efekcie poma�u narastaj� spekulacje: czy sko�czy si� tylko na Grecji, czy mo�e do grupy zad�u�eniowych outsiderów do��cz�: Portugalia, Irlandia, Hiszpania czy W�ochy. S�ynna przepowiednia nie�yj�cego ju� ameryka�skiego noblisty Miltona Friedmana, i� strefa euro, jako sztuczny twór, nie przetrwa zbyt d�ugo, znów zaczyna zyskiwa� na popularno�ci. Zw�aszcza, �e podczas styczniowego forum w szwajcarskim Davos, do�� ostro�nie na temat przysz�o�ci strefy euro wypowiedzia� si� te� prof. Nouriel Roubini. Jego zdaniem, czarnym scenariuszem by�oby bankructwo Hiszpanii, która jest czwart� gospodark� w strefie euro.
Rynki akcji w grudniu dobrze znios�y umocnienie dolara, chocia� wida�, i� faworyzowane zaczynaj� by� parkiety „starych” gospodarek, kosztem rynków wschodz�cych. Taka sytuacja mo�e utrzyma� si� te� w 2010 r., zw�aszcza, �e �ród�em ryzyka inwestycji na emerging markets b�d� potencjalne trudno�ci ze zmniejszeniem naros�ego zad�u�enia. Niemniej wszystkie rynki akcji powinna dotkn�� w ko�cu powa�niejsza korekta, która najprawdopodobniej ju� si� rozpocz�a w drugiej po�owie stycznia. Powstaje zatem pytanie o mo�liw� skal� spadków. W bazowym scenariuszu zni�ka nie powinna doprowadzi� do wyra�nego naruszenia okolic 1900-2000 pkt. na WIG20 i 950 pkt na ameryka�skim indeksie S&P 500. To pokazuje, �e rysuj� si� nam perspektywy jeszcze wi�kszego umocnienia dolara. EUR/USD po 1,30-1,35 za kilka miesi�cy to ju� nie science fiction. Nie musi to oznacza� wyra�nie s�abego z�otego, o ile inwestorzy uwierz� w to, i� minister Rostowski zdo�a zapobiec kryzysowi w finansach publicznych. Ale czy to si� uda?
Na razie resort finansów wykonuje dobr� robot� z gatunku PR. Pomaga nam te� wi�kszy od prognozowanego kilka miesi�cy temu wzrost gospodarczy – w 2009 r. wyniós� on 1,7 proc. r/r, co sugeruje, i� w IV kwartale przyspieszy� w okolice 3 proc. To dobra wró�ba na 2010 r., w którym mo�emy spodziewa� si� odczytu w granicach 2,5-3,0 proc. Niemniej bez bardziej radykalnych dzia�a� reformatorskich, na koniec roku mo�emy balansowa� w okolicach konstytucyjnego progu 55 proc. d�ugu publicznego do PKB. Czy b�d� one mo�liwe w kontek�cie czekaj�cych nas dwóch kampanii wyborczych (w 2010 i 2011 r.)?