Z�oty pod wp�ywem problem�w w Unii Europejskiej

Koniunktura w polskiej gospodarce

Czerwiec 08, 2010 Marek Rogalski Wydanie nr 6(98)2010 Wy�wietlono: 522 razy

Maj by� okresem do�� du�ych waha� na rynkach finansowych, co przypomnia�o inwestorom, �e tak du�a zmienno��, jaka mia�a miejsce na prze�omie 2008 i 2009 r., mo�e si� powtórzy�. Ko�cówka miesi�ca by�a wprawdzie nieco lepsza, ale nie za�egnano problemów, które sta�y si� przyczyn� ca�ego zamieszania. Zreszt� nie b�dzie to �atwe, bo czy mo�na sobie wyobrazi� szybkie powo�anie unijnego ministra finansów?

Niew�tpliwie m�om stanu, którzy stawiali podwaliny obecnej UE przy�wieca�a idea, i� kiedy� b�dzie to jeden organizm – pod wzgl�dem politycznym i gospodarczym. Tyle, �e historia pokazywa�a ju�, i� próby utworzenia monolitu w Europie nie by�y zbyt udane – to zbyt du�y tygiel lokalnych interesów i wzajemnych uprzedze�. Czy zatem utworzenie euro bez woli do dalszej politycznej integracji by�o b��dem? Tak uwa�aj� cho�by niektórzy ameryka�scy ekonomi�ci, wskazuj�c, i� brak jednolitego rz�du mo�e sta� na przeszkodzie w wyrównywaniu ró�nic pomi�dzy poszczególnymi krajami. Tymczasem to w�a�nie taka by�a idea Unii i temu maj� s�u�y� m.in. fundusze europejskie. Nie po�wi�cono jednak zbyt du�o uwagi kwestiom prowadzenia polityki bud�etowej, nieco naiwnie uwa�aj�c, i� rz�dy b�d� na „gentelme�skiej” zasadzie przestrzega� ustale� przyj�tych z Maastricht. Na niektóre niedoci�gni�cia (�wiadomie lub nie) przymkni�to oko, st�d w strefie euro znalaz�a si� Grecja, Hiszpania i Portugalia. Zak�adano, i� dla tych krajów b�dzie to szansa na dogonienie „g�ównej” sztafety, której przewodz� Niemcy. W zasadzie pope�niono jednak karygodny b��d – euro nie powinno by� narz�dziem do realizacji ambicji polityków, tylko gospodarczym krokiem naprzód, ale wy��cznie dla mocnych gospodarczo krajów. Tymczasem nie opracowano nawet planów, co zrobi�, gdy który� z cz�onków strefy euro wpadnie w problemy gospodarcze, albo b�dzie na skraju wyp�acalno�ci, jak Grecja. Politycy na razie chwilowo zasypali do�y i umocnili wa�y, ale g�ówny nurt rzeki nadal napiera – odnosz� si� tu do uchwalonej pomocy dla Grecji w wysoko�ci 110 mld EUR, a tak�e 750 mld EUR w postaci gwarancji i po�yczek, które maj� by� elementem europejskiego mechanizmu stabilizacyjnego. Brakuje jednak woli radykalnych zmian, które s� potrzebne. Do�� ciekawy w tym wzgl�dzie wydaje si� projekt niemieckiego ministra finansów, który zak�ada opiniowanie bud�etów poszczególnych krajów przez urz�dników z Brukseli, tak, aby zapobiec naruszeniom kryteriów z Maastricht. Niemcy d�� te� do narzucenia sztywnych regu� bud�etowych, w tym regu�y wydatkowej, a tak�e progów ostro�no�ciowych relacji zad�u�enia do PKB (mo�na powiedzie�, �e w tym wzgl�dzie Polska by�a w pewnym sensie pionierem). Jednak to dobrze, �e UE chce si� reformowa�, ale czy b�dzie w stanie? �atwo jest sformu�owa� pewne za�o�enia na papierze, aby uspokoi� rynki finansowe. Gorzej z rzeczywistym dzia�aniem, bo oddanie kontroli krajowych bud�etów Brukseli, to ju� utrata niezale�no�ci w prowadzeniu w�asnej polityki gospodarczej. Finalnie mo�e lepiej powo�a� unijnego ministra finansów? Tyle, �e je�li ma by� on tak s�aby, jak obecny prezydent Unii, którego uprawnienia s� do�� ograniczone, to chyba nie ma to sensu.
Wró�my jednak do bie��cej sytuacji rynkowej. Maj by� okresem do�� sporych waha� na rynkach finansowych: notowania euro w relacji do z�otego dwukrotnie przekracza�y poziom 4,20, a dolar poszybowa� w dawno nieobserwowane okolice 3,40. Zrobi�o si� gor�co tak�e na gie�dzie. Wszystkiemu winne by�o zamieszanie wokó� euro, a konkretnie gwa�towna erozja zaufania do wspólnej waluty. Cz�ste by�y opinie, i� strefa nie przetrwa, a gigantyczne programy pomocowe s� kupowaniem czasu, czyli mówi�c brutalnie, odwlekaniem agonii. Pewne jest jednak jedno: rynek przereagowa�, co szczególnie by�o widoczne w ko�cu maja. Z�oty odrobi� cz�� strat umacniaj�c si� w okolice 4,05 z� za euro, a dolar potania� w okolice 3,26 z�. Pewne odbicie obserwowali�my te� na globalnym rynku EUR/USD. Czy w czerwcu b�dzie lepiej? To zale�y g�ównie od informacji, jakie b�d� nap�ywa� ze strefy euro. Na razie przyznanie pomocy Grecji i pakiety oszcz�dno�ciowe w Hiszpanii, Portugalii i W�oszech zdo�a�y uspokoi� nastroje, ale jak wiadomo, do kolejnego po�aru wystarczy iskra, zw�aszcza, je�li teren „nadal si� tli”.
Tak�e w kraju nie mieli�my w maju najlepszych informacji. Dynamika produkcji przemys�owej wynios�a w kwietniu 9,9 proc. r/r, ale by�a nieco s�absza od prognoz. Negatywnie zaskoczy�y z kolei dane o sprzeda�y detalicznej, która nieoczekiwanie spad�a o 1,6 proc. r/r. W maju ujemnie na odczyty mo�e wp�yn�� sytuacja powodziowa. Tym samym dynamika PKB w II Q mo�e by� nieco s�absza od wcze�niejszych za�o�e�. A wracaj�c do meritum. Z�otemu mo�e by� trudno na trwa�e powróci� poni�ej poziomu 4 z� i to niezale�nie od tego, �e nowym szefem banku centralnego zostanie prof. Marek Belka.

Sporz�dzi�: Marek Rogalski – analityk Domu Maklerskiego Banku Ochrony �rodowiska, www.bossa.pl