Wykorzystanie funduszy inwestycyjnych przy optymalizacji opodatkowania
Rynek kapitałowy a podatki, część 8.
Fundusze inwestycyjne objęte są szczególnymi zasadami opodatkowania, co umożliwia optymalizację obciążeń podatkowych inwestorów. Działania takie mogą być podejmowane zarówno w odniesieniu do funduszy krajowych, jak też zagranicznych. Odrębne reguły dotyczące opodatkowania transakcji międzynarodowych podatkami dochodowymi, w oparciu o umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, prowadzić mogą do efektywnego zmniejszenia stawki podatku, a nawet wyłączenia obowiązku jego zapłaty.
Fundusz inwestycyjny, jako osoba prawna, został podmiotowo zwolniony z podatku dochodowego (art. 6 ust 1 pkt 10 Pdop(1)). Oznacza to, iż wszelkie dochody otrzymywane przez fundusz nie podlegają opodatkowaniu. W praktyce zwolnienie to dotyczy poszczególnych transakcji obejmujących aktywa funduszu, co w konsekwencji wyłącza naliczenie podatku od zysków kapitałowych przy każdej sprzedaży akcji, obligacji lub instrumentów pochodnych. Podatek po stronie inwestora pojawi się jednak w momencie wypłaty środków z funduszu lub jego likwidacji. Opisane zwolnienie obejmuje bowiem wyłącznie fundusz i z perspektywy inwestora prowadzi do przesunięcia momentu opodatkowania na koniec okresu inwestycji.
Rozwiązanie takie może mieć istotne konsekwencje dla tych osób, które dysponują znacznymi oszczędnościami. Przykładowo, podatnik zamierza przeznaczyć na inwestycję kwotę 1 mln zł. Do wyboru ma rachunek bankowy z miesięczną kapitalizacją odsetek lub fundusz inwestycyjny. W obu przypadkach oprocentowanie jest porównywalne i będzie wynosić średnio 9 proc. rocznie. Okres inwestycji planowany jest na dziesięć lat. Po tym okresie inwestor zamierza wycofać środki. Stawka podatku od zysków kapitałowych ustalona jest na poziomie 19 proc. Wartość przyszła inwestycji po dziesięciu latach, przy braku opodatkowania wyniesie:
FV = 1.000.000 zł * 2 451 357,08 zł
W przypadku lokaty bankowej podatek od zysków kapitałowych potrącany jest przy każdej kapitalizacji odsetek. Jest to sytuacja analogiczna do tej, gdy inwestor dokonuje raz w miesiącu sprzedaży i kupna papierów wartościowych. Wartość przyszła inwestycji w takim przypadku wynosić będzie:
FV = 1.000.000 zł * 2 068 439,77 zł
Jeżeli podatnik podejmie decyzję o inwestycji poprzez fundusz, podatek będzie obliczony od ostatecznej wartości nadwyżki osiągniętej ponad wartość zainwestowanego kapitału. Kwota przyszłej, otrzymanej z funduszu wypłaty dla podanych wartości określona jest wzorem:
FV = 2 451 357,08 zł – [19 % * (2 451 357,08 zł – 1.000.000 zł) = 2 451 357,08 zł – 275 757,84 zł = 2 175 599,23 zł.
Różnica w kwocie zapłaconego podatku przez inwestora wynosi ostatecznie 107 159,46 zł na korzyść funduszu.
Niższa kwota podatku do zapłaty, w odniesieniu do wartości inwestycji, wynosi nieco ponad 10 proc., co przy uwzględnieniu okresu inwestycji daje 1 proc. rocznie dodatkowego zysku. Należy jednak pamiętać, iż utworzenie prywatnego funduszu inwestycyjnego wiąże się ze znacznymi nakładami finansowymi. Przepisy o funduszach inwestycyjnych (2) nakładają bowiem szereg warunków, które należy spełnić, aby fundusz mógł funkcjonować (por. art. 15 ust 1 UoFI). Ponadto przy funduszach otwartych minimalna wartość inwestycji została określona przez ustawodawcę na poziomie 4 mln zł (art. 15 ust 2 UoFI), co istotnie ogranicza potencjalny krąg inwestorów. Podkreślenia wymaga również fakt, iż fundusz nie działa samodzielnie, tylko jest zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Opłaty, jakie pobiera takie towarzystwo stanowią od kilku, czasem do kilkunastu procent aktywów funduszu. Tym samym przyjmuje się, iż założenie prywatnego funduszu jest opłacalne przy kwotach inwestycji powyżej 40-50 mln zł.
Dla osób mniej zamożnych także istnieje możliwość wykorzystania opisanej metody przesunięcia momentu opodatkowania. Dotyczy to tzw. funduszy parasolowych, o których wspominałem w poprzednim opracowaniu. Zgodnie z art. 17 ust 1 pkt 1c Pdof (3) nie ustala się przychodu z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa subfunduszu funduszu inwestycyjnego z wydzielonymi subfunduszami, w przypadku zamiany jednostek uczestnictwa subfunduszu na jednostki uczestnictwa innego subfunduszu tego samego funduszu inwestycyjnego (art. 17 ust 1c Pdof). W takim przypadku nie rozpoznaje się także kosztu podatkowego (art. 23 ust 3e Pdof). Konstrukcja ta jest tożsama z opodatkowaniem prywatnego funduszu jako całości, gdyż wszelkie transakcje jednostkami uczestnictwa lub certyfikatami dokonywane w ramach wydzielonych subfunduszy funduszu parasolowego nie podlegają opodatkowaniu. Podatek pojawi się dopiero z chwilą opuszczenia przez inwestora funduszu.
Rozwiązanie takie może mieć istotne konsekwencje dla tych osób, które dysponują znacznymi oszczędnościami. Przykładowo, podatnik zamierza przeznaczyć na inwestycję kwotę 1 mln zł. Do wyboru ma rachunek bankowy z miesięczną kapitalizacją odsetek lub fundusz inwestycyjny. W obu przypadkach oprocentowanie jest porównywalne i będzie wynosić średnio 9 proc. rocznie. Okres inwestycji planowany jest na dziesięć lat. Po tym okresie inwestor zamierza wycofać środki. Stawka podatku od zysków kapitałowych ustalona jest na poziomie 19 proc. Wartość przyszła inwestycji po dziesięciu latach, przy braku opodatkowania wyniesie:
FV = 1.000.000 zł * 2 451 357,08 zł
W przypadku lokaty bankowej podatek od zysków kapitałowych potrącany jest przy każdej kapitalizacji odsetek. Jest to sytuacja analogiczna do tej, gdy inwestor dokonuje raz w miesiącu sprzedaży i kupna papierów wartościowych. Wartość przyszła inwestycji w takim przypadku wynosić będzie:
FV = 1.000.000 zł * 2 068 439,77 zł
Jeżeli podatnik podejmie decyzję o inwestycji poprzez fundusz, podatek będzie obliczony od ostatecznej wartości nadwyżki osiągniętej ponad wartość zainwestowanego kapitału. Kwota przyszłej, otrzymanej z funduszu wypłaty dla podanych wartości określona jest wzorem:
FV = 2 451 357,08 zł – [19 % * (2 451 357,08 zł – 1.000.000 zł) = 2 451 357,08 zł – 275 757,84 zł = 2 175 599,23 zł.
Różnica w kwocie zapłaconego podatku przez inwestora wynosi ostatecznie 107 159,46 zł na korzyść funduszu.
Niższa kwota podatku do zapłaty, w odniesieniu do wartości inwestycji, wynosi nieco ponad 10 proc., co przy uwzględnieniu okresu inwestycji daje 1 proc. rocznie dodatkowego zysku. Należy jednak pamiętać, iż utworzenie prywatnego funduszu inwestycyjnego wiąże się ze znacznymi nakładami finansowymi. Przepisy o funduszach inwestycyjnych (2) nakładają bowiem szereg warunków, które należy spełnić, aby fundusz mógł funkcjonować (por. art. 15 ust 1 UoFI). Ponadto przy funduszach otwartych minimalna wartość inwestycji została określona przez ustawodawcę na poziomie 4 mln zł (art. 15 ust 2 UoFI), co istotnie ogranicza potencjalny krąg inwestorów. Podkreślenia wymaga również fakt, iż fundusz nie działa samodzielnie, tylko jest zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Opłaty, jakie pobiera takie towarzystwo stanowią od kilku, czasem do kilkunastu procent aktywów funduszu. Tym samym przyjmuje się, iż założenie prywatnego funduszu jest opłacalne przy kwotach inwestycji powyżej 40-50 mln zł.
Dla osób mniej zamożnych także istnieje możliwość wykorzystania opisanej metody przesunięcia momentu opodatkowania. Dotyczy to tzw. funduszy parasolowych, o których wspominałem w poprzednim opracowaniu. Zgodnie z art. 17 ust 1 pkt 1c Pdof (3) nie ustala się przychodu z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa subfunduszu funduszu inwestycyjnego z wydzielonymi subfunduszami, w przypadku zamiany jednostek uczestnictwa subfunduszu na jednostki uczestnictwa innego subfunduszu tego samego funduszu inwestycyjnego (art. 17 ust 1c Pdof). W takim przypadku nie rozpoznaje się także kosztu podatkowego (art. 23 ust 3e Pdof). Konstrukcja ta jest tożsama z opodatkowaniem prywatnego funduszu jako całości, gdyż wszelkie transakcje jednostkami uczestnictwa lub certyfikatami dokonywane w ramach wydzielonych subfunduszy funduszu parasolowego nie podlegają opodatkowaniu. Podatek pojawi się dopiero z chwilą opuszczenia przez inwestora funduszu.
|
Pełna treść artykułu dostępna jest w formie e-gazety. Zamów Gazetę PDF  nr 12(104)2010  Zobacz więcej na temat: krzysztof biernacki | rynek kapitałowy | rynek kapitałowy podatki |
|
