Dowody w postępowaniu podatkowym
Postępowanie podatkowe, część 9.
Mimo istnienia treści art. 122 Ordynacji podatkowej(1), zgodnie z którym to organ podatkowy 
powinien zebrać materiał dowodowy w celu wyczerpującego wyjaśnienia sprawy, w praktyce obowiązek udowodnienia określonego stanu faktycznego często spoczywa na podatniku. Przykładem są koszty uzyskania przychodu w podatkach dochodowych. Sądy administracyjne jednolicie stoją na stanowisku, iż „ciężar wskazania źródeł dowodowych lub wskazania środków dowodowych mających przemawiać za poniesieniem kosztów podatkowych spoczywa na podatniku. To podatnik ma udowodnić, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu”(2). Czasami można się spotkać z dodatkowym stwierdzeniem, że „nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości, a podatnik wątpliwości tych nie wyjaśnia”(3).
Wskazane przykłady w sposób jednoznaczny przenoszą ciężar dowodu na podatnika. Jest to tym bardziej kontrowersyjne postępowanie, iż element kosztów uzyskania przychodu nie jest „wyjątkiem” od przychodu podlegającego opodatkowaniu. Przedmiotem, a następnie podstawą opodatkowania jest bowiem dochód będący nadwyżką przychodów nad kosztami ich uzyskania. W takim samym stopniu zatem jak organ podatkowy kwalifikuje określone przysporzenia majątkowe jako przychód, powinien odnosić się do wydatków z tym przychodem związanych.
Analogicznie jest w przypadku podatku od towarów i usług (VAT). O ile bowiem obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, niezależnie od faktu wystawienia faktury, o tyle możliwość wykazania podatku naliczonego jest ściśle związana z posiadaniem takiego dokumentu (por. art. 86 ust. 2 oraz art. 88 ust. 3a Ustawy o podatku VAT(4)). Tym samym podatek należny traktowany jest w tym ujęciu jako obligatoryjne obciążenie podatnika, podczas gdy kwota podatku naliczonego stanowi swoistego rodzaju „przywilej” związany z możnością jego odliczenia. Przeczy to istocie rozliczenia podatku VAT. W swoich orzeczeniach sądy administracyjne wprost wskazują, że „ciężar wykazania istnienia prawa obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w danym okresie rozliczeniowym spoczywa na podmiocie, który chce z tego prawa skorzystać, czyli na podatniku”(5).
Organ podatkowy w każdym stadium postępowania może zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu (art. 187 § 2 Ordynacji). Podatnik, składając wniosek o przeprowadzenie dowodu, może spotkać się ze strony organu podatkowego z odmową, w sytuacji gdy okoliczności te stwierdzono już w sposób wystarczający innym dowodem (art. 188 Ordynacji). To ogólne sformułowanie „wystarczająco” prowadzi w praktyce do wielu sporów. Organ podatkowy odmawiając dopuszczenia dowodu wnioskowanego przez stronę powinien wydać stosowne postanowienie. Nie jest ono objęte zażaleniem, a zatem może być zaskarżone tylko wraz ze składanym przez podatnika odwołaniem. Inną formą kwestionowania niemożności przeprowadzenia dowodu jest stanowisko podatnika zaprezentowane pod koniec postępowania podatkowego. Zgodnie bowiem z art. 200 § 1 Ordynacji, przed wydaniem decyzji organ podatkowy ma obowiązek wyznaczyć stronie siedmiodniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego. W tym momencie można składać jeszcze wnioski dowodowe dotyczące toczącego się postępowania.
Autor:
Dr Krzysztof Biernacki
doradca podatkowy
Źródło:
1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm., dalej jako Ordynacja)
2. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 23.06.2009 r., III SA/Wa 460/09.
3. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 21.07.2009 r., I SA/Bd 321/09.
4. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarłów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)
5. Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14.05.2009 r., III SA/Gl 1535/08
6. Wyrok NSA z dnia 5.05.1995, SA/Wr 2223/94.
Analogicznie jest w przypadku podatku od towarów i usług (VAT). O ile bowiem obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, niezależnie od faktu wystawienia faktury, o tyle możliwość wykazania podatku naliczonego jest ściśle związana z posiadaniem takiego dokumentu (por. art. 86 ust. 2 oraz art. 88 ust. 3a Ustawy o podatku VAT(4)). Tym samym podatek należny traktowany jest w tym ujęciu jako obligatoryjne obciążenie podatnika, podczas gdy kwota podatku naliczonego stanowi swoistego rodzaju „przywilej” związany z możnością jego odliczenia. Przeczy to istocie rozliczenia podatku VAT. W swoich orzeczeniach sądy administracyjne wprost wskazują, że „ciężar wykazania istnienia prawa obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w danym okresie rozliczeniowym spoczywa na podmiocie, który chce z tego prawa skorzystać, czyli na podatniku”(5).
Organ podatkowy w każdym stadium postępowania może zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu (art. 187 § 2 Ordynacji). Podatnik, składając wniosek o przeprowadzenie dowodu, może spotkać się ze strony organu podatkowego z odmową, w sytuacji gdy okoliczności te stwierdzono już w sposób wystarczający innym dowodem (art. 188 Ordynacji). To ogólne sformułowanie „wystarczająco” prowadzi w praktyce do wielu sporów. Organ podatkowy odmawiając dopuszczenia dowodu wnioskowanego przez stronę powinien wydać stosowne postanowienie. Nie jest ono objęte zażaleniem, a zatem może być zaskarżone tylko wraz ze składanym przez podatnika odwołaniem. Inną formą kwestionowania niemożności przeprowadzenia dowodu jest stanowisko podatnika zaprezentowane pod koniec postępowania podatkowego. Zgodnie bowiem z art. 200 § 1 Ordynacji, przed wydaniem decyzji organ podatkowy ma obowiązek wyznaczyć stronie siedmiodniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego. W tym momencie można składać jeszcze wnioski dowodowe dotyczące toczącego się postępowania.
Autor:
Dr Krzysztof Biernacki
doradca podatkowy
Źródło:
1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm., dalej jako Ordynacja)
2. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 23.06.2009 r., III SA/Wa 460/09.
3. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 21.07.2009 r., I SA/Bd 321/09.
4. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarłów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)
5. Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14.05.2009 r., III SA/Gl 1535/08
6. Wyrok NSA z dnia 5.05.1995, SA/Wr 2223/94.
|
Pełna treść artykułu dostępna jest w formie e-gazety. Zamów Gazetę PDF  nr 1(105)2011  Zobacz więcej na temat: dowody w postępowaniu podatkowym | krzysztof biernacki | postępowanie podatkowe |
|
