Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych obowiązujące od 2011 roku
Regulacje dotyczące przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawa o CIT) obowiązująca od 1 stycznia 2011 r. nakazuje stosowanie zasady kontynuacji w odniesieniu do ustalania wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych oraz wycenę po wartości historycznej innych składników majątku nabywanych w ramach przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.Rafał Ciołek
Doradca podatkowy, dyrektor w firmie doradczej KPMG
Opodatkowanie spółek osobowych
Ustawodawca szczegółowo uregulował zasady opodatkowania w przypadku wnoszenia wkładów do spółki osobowej, wystąpienia z takiej spółki bądź jej likwidacji. Podatek rozliczany będzie, tak jak dotychczas, przez wspólników. Zmieniona ustawa o CIT wprowadza natomiast następujące uściślenia i nowe regulacje:
W konsekwencji postawienia Polsce przez Komisję Europejską zarzutu dyskryminacyjnego opodatkowania zagranicznych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych, rozszerzony został katalog podmiotów zwolnionych z podatku CIT o takie fundusze z UE i EOG. Możliwość zastosowania zwolnienia będzie jednak uzależniona od spełnienia kilku warunków, co może uniemożliwić usunięcie w pełni dotychczasowego dyskryminacyjnego traktowania funduszy zagranicznych. Zwolnienie ma zastosowanie od 1 stycznia 2011 r., niezależnie od przyjętego przez zagraniczny fundusz roku podatkowego.
Dostosowanie ustawy do regulacji wspólnotowych
Zwolnienie odsetek i należności licencyjnych z podatku u źródła, mające dotychczas zastosowanie tylko do spółek z UE, zostało rozszerzone na podmioty z pozostałych państw członkowskich EOG, jak Norwegia, Islandia i Lichtenstein.
Ponadto od 1 stycznia 2011 r. możliwe jest odliczenie podatku zapłaconego po stronie spółki wypłacającej dywidendę także przez otrzymujące tę dywidendę zakłady spółek z państw członkowskich UE lub EOG położone w Polsce, o ile dochody z dywidend zostały przypisane do polskiego zakładu.
Uzupełnione zostały także przepisy dotyczące zwolnienia z podatku dywidend, które (co do zasady) będzie przysługiwało jedynie w przypadku posiadania udziałów na własność. Ponadto zwolnienie dywidend, odsetek i należności licencyjnych z podatku u źródła w Polsce będzie możliwe tylko dla spółek z państw członkowskich UE lub EOG, pod warunkiem, że podlegają one tam opodatkowaniu od całości swoich dochodów, ale nie są one zwolnione z opodatkowania w tych państwach.
Nowe obowiązki płatników
Rozszerzone zostały obowiązki dokumentacyjne wobec płatników, związane z wypłacanymi dywidendami, odsetkami i należnościami licencyjnymi. Oprócz certyfikatu rezydencji, płatnik będzie musiał dysponować dodatkowo oświadczeniem podatnika (otrzymującego powyższe płatności), o spełnieniu przez niego warunków ustawowych.
Podobne oświadczenie będzie także wymagane wobec zagranicznych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych dla celów zastosowania do nich zwolnienia z opodatkowania.
Zbycie udziałów na rzecz spółki w celu ich umorzenia na zasadach ogólnych
Z katalogu dochodów z udziału w zyskach osób prawnych wykreślony został dochód z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu ich umorzenia. W konsekwencji, dochód osiągnięty w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów lub akcji będzie opodatkowany na zasadach ogólnych. Powyższa zmiana oznacza jednocześnie, że w odniesieniu do zagranicznych udziałowców lub akcjonariuszy polskich spółek, którzy mogą skorzystać z ochrony wynikającej z odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, w większości przypadków dochód z dobrowolnego umorzenia udziałów lub akcji w ogóle nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce.
Likwidacja ulgi dla producentów biokomponentów
W związku z decyzją Komisji Europejskiej, zlikwidowana zostanie ulga dla producentów biokomponentów. Pierwotnie obowiązywać miała ona do 2014 r. Zgodnie z ustawą nowelizującą ustawę o CIT, ulga będzie obowiązywała do 30 kwietnia 2011 r.
Przepisy przejściowe
Podatnicy, u których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy, będą stosowali nowe zasady ustawy o CIT, w tym w zakresie wyceny składników majątku i ustalania kosztów podatkowych przy ich zbyciu, począwszy od pierwszego roku podatkowego rozpoczynającego się po 1 stycznia 2011 r.
Warto w tym miejscu zauważyć, że istnieje kilka indywidualnych interpretacji prawa podatkowego, a nawet wyroków sądów administracyjnych wskazujących, że spółki, które rozpoczęły działalność w drugiej połowie 2010 r. i podjęły decyzję o połączeniu ksiąg za pierwsze miesiące działalności w roku 2010 z księgami za rok 2011 nie będą mogły być uznane za „podatników, u których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy”. Spółki takie, w świetle wspomnianych interpretacji i wyroków, powinny stosować ustawę o CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r. tylko do tego dnia, a począwszy od 1 stycznia 2011 r. powinny stosować ustawę w nowym brzmieniu, ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Powyższe oznacza, że jeśli ktoś dla celów planowania podatkowego chciałby wykorzystać spółkę utworzoną – powiedzmy – w październiku 2010 r., której rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym, ale pierwszy rok trwa od dnia rozpoczęcia działalności do 31 grudnia 2011 r., to w przypadku dokonania jakichkolwiek czynności z taką spółką dopiero w roku 2011 r. wywodzenie konsekwencji podatkowych z ustawy w starym kształcie może być niezmiernie ryzykowne.
Bez wątpienia jednak ustawa w starym kształcie ma w całości zastosowanie do takich spółek, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy, tj. przykładowo trwa od 1 grudnia 2010 r. do 30 listopada 2011 r. Spółki takie mogą do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego stosować ustawę o CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r.
Ustawodawca szczegółowo uregulował zasady opodatkowania w przypadku wnoszenia wkładów do spółki osobowej, wystąpienia z takiej spółki bądź jej likwidacji. Podatek rozliczany będzie, tak jak dotychczas, przez wspólników. Zmieniona ustawa o CIT wprowadza natomiast następujące uściślenia i nowe regulacje:
- czynność wniesienia wkładu do spółki osobowej jest neutralna podatkowo,
- obowiązuje zasada kontynuacji wyceny wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wnoszonych do spółki, a także otrzymanych w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki oraz jej likwidacji,
- w przypadku wystąpienia ze spółki – do przychodów wspólnika nie zalicza się otrzymanych środków pieniężnych odpowiadających wartości wniesionych do spółki wkładów i opodatkowanego uprzednio dochodu takiego wspólnika, osiągniętego z tytuł uczestnictwa w spółce, zaś w przypadku otrzymania innych składników majątku, przychód powstaje dopiero w przypadku ich odpłatnego zbycia,
- w przypadku likwidacji spółki osobowej, do przychodów wspólnika nie zalicza się otrzymanych środków pieniężnych, a w przypadku otrzymania innych składników majątku, przychód powstaje dopiero w przypadku ich odpłatnego zbycia.
W konsekwencji postawienia Polsce przez Komisję Europejską zarzutu dyskryminacyjnego opodatkowania zagranicznych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych, rozszerzony został katalog podmiotów zwolnionych z podatku CIT o takie fundusze z UE i EOG. Możliwość zastosowania zwolnienia będzie jednak uzależniona od spełnienia kilku warunków, co może uniemożliwić usunięcie w pełni dotychczasowego dyskryminacyjnego traktowania funduszy zagranicznych. Zwolnienie ma zastosowanie od 1 stycznia 2011 r., niezależnie od przyjętego przez zagraniczny fundusz roku podatkowego.
Dostosowanie ustawy do regulacji wspólnotowych
Zwolnienie odsetek i należności licencyjnych z podatku u źródła, mające dotychczas zastosowanie tylko do spółek z UE, zostało rozszerzone na podmioty z pozostałych państw członkowskich EOG, jak Norwegia, Islandia i Lichtenstein.
Ponadto od 1 stycznia 2011 r. możliwe jest odliczenie podatku zapłaconego po stronie spółki wypłacającej dywidendę także przez otrzymujące tę dywidendę zakłady spółek z państw członkowskich UE lub EOG położone w Polsce, o ile dochody z dywidend zostały przypisane do polskiego zakładu.
Uzupełnione zostały także przepisy dotyczące zwolnienia z podatku dywidend, które (co do zasady) będzie przysługiwało jedynie w przypadku posiadania udziałów na własność. Ponadto zwolnienie dywidend, odsetek i należności licencyjnych z podatku u źródła w Polsce będzie możliwe tylko dla spółek z państw członkowskich UE lub EOG, pod warunkiem, że podlegają one tam opodatkowaniu od całości swoich dochodów, ale nie są one zwolnione z opodatkowania w tych państwach.
Nowe obowiązki płatników
Rozszerzone zostały obowiązki dokumentacyjne wobec płatników, związane z wypłacanymi dywidendami, odsetkami i należnościami licencyjnymi. Oprócz certyfikatu rezydencji, płatnik będzie musiał dysponować dodatkowo oświadczeniem podatnika (otrzymującego powyższe płatności), o spełnieniu przez niego warunków ustawowych.
Podobne oświadczenie będzie także wymagane wobec zagranicznych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych dla celów zastosowania do nich zwolnienia z opodatkowania.
Zbycie udziałów na rzecz spółki w celu ich umorzenia na zasadach ogólnych
Z katalogu dochodów z udziału w zyskach osób prawnych wykreślony został dochód z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu ich umorzenia. W konsekwencji, dochód osiągnięty w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów lub akcji będzie opodatkowany na zasadach ogólnych. Powyższa zmiana oznacza jednocześnie, że w odniesieniu do zagranicznych udziałowców lub akcjonariuszy polskich spółek, którzy mogą skorzystać z ochrony wynikającej z odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, w większości przypadków dochód z dobrowolnego umorzenia udziałów lub akcji w ogóle nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce.
Likwidacja ulgi dla producentów biokomponentów
W związku z decyzją Komisji Europejskiej, zlikwidowana zostanie ulga dla producentów biokomponentów. Pierwotnie obowiązywać miała ona do 2014 r. Zgodnie z ustawą nowelizującą ustawę o CIT, ulga będzie obowiązywała do 30 kwietnia 2011 r.
Przepisy przejściowe
Podatnicy, u których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy, będą stosowali nowe zasady ustawy o CIT, w tym w zakresie wyceny składników majątku i ustalania kosztów podatkowych przy ich zbyciu, począwszy od pierwszego roku podatkowego rozpoczynającego się po 1 stycznia 2011 r.
Warto w tym miejscu zauważyć, że istnieje kilka indywidualnych interpretacji prawa podatkowego, a nawet wyroków sądów administracyjnych wskazujących, że spółki, które rozpoczęły działalność w drugiej połowie 2010 r. i podjęły decyzję o połączeniu ksiąg za pierwsze miesiące działalności w roku 2010 z księgami za rok 2011 nie będą mogły być uznane za „podatników, u których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy”. Spółki takie, w świetle wspomnianych interpretacji i wyroków, powinny stosować ustawę o CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r. tylko do tego dnia, a począwszy od 1 stycznia 2011 r. powinny stosować ustawę w nowym brzmieniu, ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Powyższe oznacza, że jeśli ktoś dla celów planowania podatkowego chciałby wykorzystać spółkę utworzoną – powiedzmy – w październiku 2010 r., której rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym, ale pierwszy rok trwa od dnia rozpoczęcia działalności do 31 grudnia 2011 r., to w przypadku dokonania jakichkolwiek czynności z taką spółką dopiero w roku 2011 r. wywodzenie konsekwencji podatkowych z ustawy w starym kształcie może być niezmiernie ryzykowne.
Bez wątpienia jednak ustawa w starym kształcie ma w całości zastosowanie do takich spółek, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy, tj. przykładowo trwa od 1 grudnia 2010 r. do 30 listopada 2011 r. Spółki takie mogą do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego stosować ustawę o CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r.
|
nr 2(106)2011  |
|
