Podatkowy biurokratyzm

To prawo trzeba zmieni�

Czerwiec 13, 2008 Wojciech Serafi�ski Wydanie nr 6(75)2008 Wy�wietlono: 849 razy

Polskie prawo podatkowe nale�y do jednych z najbardziej nieczytelnych i biurokratycznych w krajach UE – cho� przyzna� trzeba, �e podobne przypadki zdarzaj� si� prawie we wszystkich systemach prawnych. Polskie przepisy s� jednak wyj�tkowe, gdy� nak�adaj� na podatników tyle obowi�zków, �e cz�sto sami urz�dnicy skarbowi gubi� si� w ich g�szczu.

Jest to tym bardziej dziwne, �e przecie� urz�dy maj� ograniczone mo�liwo�ci archiwizacyjne, a w ko�cowym efekcie i tak spora cz�� dokumentów jest tylko sk�adowana i nie ma �adnego praktycznego zastosowania. Natomiast nadmiar obowi�zków nak�adanych na podatników (zw�aszcza przedsi�biorców) powoduje nie tylko ich frustracj�, ale przede wszystkim ogromne koszty. Ka�dy druczek trzeba przecie� wype�ni� (a czas to pieni�dz), potem wys�a� go lub zanie�� (znów koszty), w wielu wypadkach poprawi� i... tak od pocz�tku. W dodatku polski urz�dnik lubi jak podatnik do niego biega, nierzadko jak p�aszczy si�, aby za�atwi� najdrobniejsz� spraw�. Pod tym wzgl�dem nie mamy sobie równych w cywilizowanej Europie. Absurdalny biurokratyzm przeanalizujmy tylko na jednej, wydawa�oby si�, �e prostej czynno�ci – rejestracji jednoosobowej firmy przez osob� fizyczn� (takich jest najwi�cej).

Ustawa o swobodzie dzia�alno�ci gospodarczej przewiduje, �e przedsi�biorca mo�e podj�� dzia�alno�� gospodarcz� po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsi�biorców w Krajowym Rejestrze S�dowym albo do Ewidencji Dzia�alno�ci Gospodarczej. Zg�oszenia musi dokona� najcz�ciej w macierzystym urz�dzie gminy. Po uzyskania wpisu musi uzyska� nr REGON w urz�dzie statystycznym, a potem zarejestrowa� si� w urz�dzie skarbowym (US) i ZUS. Po co dwa numery? W US najpierw nale�y wype�ni� formularz NIP-1 i (nie wiadomo po co?) za��czy� stos za��czników: wpis do ewidencji dzia�alno�ci gospodarczej, za�wiadczenie o nadaniu nr REGON, pe�nomocnictwo (z dowodem op�aty skarbowej) albo postanowienie o ustanowieniu kuratora (je�li jest), dokument potwierdzaj�cy uprawnienia do korzystania z lokalu lub nieruchomo�ci, umow� z bankiem lub za�wiadczenie dotycz�ce prowadzenia rachunku oraz inne: np. umow� z biurem rachunkowym, je�li podatnik nie prowadzi dokumentacji. Ale na tym nie koniec.

Trzeba wybra� form� opodatkowania i tu znów podatnik musi pisemnie okre�li�, w jakiej formie podatku dochodowego chce by� opodatkowany. A przecie� ju� po pierwszym przelewie US i tak mo�e dowiedzie� si�, jak� form� opodatkowania na dany rok podatnik przyj��. Na przelewie umieszcza si� bowiem symbol podatku (PIT-5, PIT-5L czy PPE). Nadto trzeba dokona� rejestracji w podatku VAT. Podatnik zobowi�zany jest wi�c wype�ni� formularz VAT-R i zap�aci� 170 z� za to, �e chce by� podatnikiem VAT (absurdn). Je�li podatnik b�dzie prowadzi� dzia�alno�� na terenie innego urz�du skarbowego (np. przy wynajmie lokali) do VAT-R musi jeszcze do��czy� formularz NIP-3, gdy� NIP-1 pow�druje do jego US wg miejsca zamieszkania. Podatki przedsi�biorca b�dzie regulowa� w dwóch US: w swoim – podatek dochodowy i w obcym – podatek VAT.

Gdy podatnik przebrnie przez rejestracj�, wcale nie czeka go �wi�ty spokój. Wszystkie zmieniaj�ce si� dane nale�y na bie��co aktualizowa� w US, znów sk�adaj�c mas� formularzy (ile drzew wycina si� rocznie tylko na formularze podatkowe?). Zmieniaj�c np. cz�stotliwo�� sk�adania deklaracji (miesi�cznie lub kwartalnie), US mo�e uzyska� szybko tak� wiedz� ze z�o�onej pierwszej deklaracji (wysy�anej co miesi�c lub co kwarta�? Ale i to nie koniec. Tylko z przepisów ustawy VAT wynika tak wiele dodatkowych obowi�zków, �e niejednego podatnika przyprawia o zawrót g�owy. Dla przyk�adu, w przypadku proporcjonalnego odliczenia podatku VAT (przy sprzeda�y zwolnionej i opodatkowanej) art. 90. ust. 8. ustawy VAT nak�ada obowi�zek uzgodnienia z naczelnikiem US w formie protokó�u prognozy szacunkowej proporcji. Wcze�niej podatnik sam okre�la� te proporcje, a US podczas kontroli tylko sprawdza� poprawno�� wylicze�. Inny przyk�ad – do ka�dej korekty deklaracji podatkowej trzeba obecnie do��cza� pisemne wyja�nienie przyczyn korekty (dawniej takiego obowi�zku nie by�o – i s�usznie, gdy� podczas kontroli i tak wszystko mo�na dok�adnie sprawdzi�).

Co roku w ustawach podatkowych przybywa masa nowych obowi�zków nak�adanych na podatników. Wi�kszo�� z nich jest zupe�nie niepotrzebna i utrudnia tylko funkcjonowanie firm. Od lat obiecuje si� przedsi�biorcom jedno okienko, w którym dokonaliby rejestracji firmy i zg�osili wszystkie obowi�zki podatkowe. Nadal pozostaje ono tylko w sferze pobo�nych �ycze�. Przyczyna tego stanu rzeczy jest jedna – w Polsce mamy zbyt wielu urz�dników, którzy zamiast u�atwia� ludziom �ycie, tylko je utrudniaj�, wymy�laj�c nowe obowi�zki. Przypomn�, �e z 43 tys. w 1989 r., liczba pracowników sfery pa�stwowej i samorz�dowej wzros�a obecnie ponad dziesi�ciokrotnie. I to moim zdaniem jest g�ówn� przyczyn� s�abo�ci ekonomicznej i gospodarczej pa�stwa. Potrzebna jest nowa i przemy�lana reforma administracji.

Wojciech Serafi�ski

PS.
Zapraszamy Czytelników do nadsy�ania na e-mail: wojciech@serafinski.pl propozycji bubli prawnych – przepisów, które powinny by� uchylone lub zmienione, które w znacznym stopniu utrudniaj� przedsi�biorcom �ycie i nara�aj� ich na dodatkowe, niepotrzebne koszty.