Biznes prowadzony po cichu
Spółka cicha, jako sposób dofinansowania przedsiębiorstwa
Podstawę prawną powołania spółki cichej stanowi przepis art. 353(1) Kodeksu cywilnego, który na zasadzie swobody kształtowania umów umożliwia stronom ułożenie ich stosunku prawnego wedle własnego uznania, czyli zawarcie umowy spółki cichej. Spółka cicha stanowi więc umowę nienazwaną, tj. nie uregulowaną w Kodeksie cywilnym.
Umowę spółki cichej można sporządzić na piśmie, lecz nie ma prawnych wymogów dotyczących formy jej zawarcia. Umowa ta może być zawarta między przedsiębiorcą a odrębnym podmiotem, tzw. wspólnikiem cichym, na mocy której wspólnik pasywny wnosi wkład do przedsiębiorstwa, w zamian otrzymując uprawnienie w postaci udziału w zysku przedsiębiorstwa oraz atrybut anonimowości. Wspólnik cichy może partycypować w stratach przedsiębiorstwa, tylko wtedy gdy umowa będzie taki udział przewidywała. Wspólnik cichy ma również prawo do rozliczenia się z przedsiębiorcą w razie rozwiązania umowy spółki cichej, do żądania rozwiązania umowy przez sąd oraz do przeglądania dokumentów i ksiąg dotyczących przedsiębiorstwa.
Spółka cicha nie stanowi formy prowadzenia działalności gospodarczej, nie wymaga więc wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) czy do ewidencji działalności gospodarczej w gminie. Umożliwia natomiast wspólnikowi cichemu uczestniczenie w zyskach osiąganych przez przedsiębiorcę, w zamian za wniesienie do przedsiębiorstwa wkładu. Na mocy umowy spółki cichej nie powstaje jednostka organizacyjna – nie ma wobec tego mowy o zdolności prawnej takiej spółki, choćby ułomnej.
Strony umowy spółki cichej
Stronami umowy spółki cichej jest przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą, zamierzający dokapitalizować swoje przedsiębiorstwo oraz wspólnik cichy. Należy zatem zaznaczyć, że wspólnikiem cichym nie może być spółka cywilna, przy czym nie występują w tej materii dalsze ograniczenia podmiotowe.
Wspólnik cichy jest anonimowy wobec osób trzecich, nie jest ujawniony w firmie przedsiębiorcy, KRS czy ewidencji działalności gospodarczej. Nie prowadzi, ani nie reprezentuje przedsiębiorstwa. Co więcej, nie odpowiada za długi przedsiębiorcy. Ponadto nie ma prawa do udziału we wzroście majątku przedsiębiorstwa, a w sytuacji zakończenia bytu prawnego spółki, otrzymuje jedynie wniesiony do spółki wkład majątkowy, ewentualnie pomniejszony o udział w stratach (gdy umowa spółki cichej tak stanowi). Przywilej anonimowości wspólnika pasywnego nie obowiązuje oczywiście wobec organów podatkowych, gdyż musi on rozliczyć się z fiskusem na zasadach ogólnych od uzyskanego dochodu.
Zalety i wady spółki cichej
Do korzyści z zawarcia umowy spółki cichej po stronie wspólnika cichego – pasywnego można zaliczyć: anonimowość w obrocie gospodarczym, zmniejszone ryzyko strat lub jego brak, partycypację w zyskach przedsiębiorcy, często znacznie przewyższającą odsetki od lokat bankowych, korzystną formę inwestowania wolnych środków finansowych przede wszystkim w warunkach gwałtownej inflacji, prostotę w zawieraniu takiej umowy, swobodę negocjacji warunków umowy. Niewątpliwą zaletą po stronie wspólnika cichego jest także brak ograniczeń co do rodzaju wkładu wniesionego do spółki. Wkład może polegać zarówno na wniesieniu do spółki własności rzeczy, nieruchomości, ustanowieniu prawa do korzystania z rzeczy czy nawet własnej pracy wspólnika. Kolejną zaletą spółki dla wspólnika cichego jest brak jego odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorcy – zarówno publiczno, jak i prywatnoprawne, ponieważ nie prowadzi on, ani nie reprezentuje przedsiębiorstwa, o czym także świadczy jego anonimowość w obrocie gospodarczym. Wspólnik cichy może prowadzić działalność konkurencyjną w stosunku do przedsiębiorcy.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy zaletami są: uzyskanie dokapitalizowania przedsiębiorstwa, od którego nie musi płacić odsetek, ograniczenie ryzyka gospodarczego poprzez możliwość uzależnienia wypłat dla wspólnika cichego od wielkości osiągniętego zysku, względna niezależność w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej od wspólnika pasywnego, korzyści podatkowe, alternatywna forma dofinansowania wobec umów pożyczki lub kredytu. Zaletą umowy dla przedsiębiorcy jest również brak ewentualnego postępowania likwidacyjnego w razie rozwiązania umowy, gdyż wspólnik cichy nie ma żadnych praw do majątku przedsiębiorcy. Ponadto, zarówno pod kątem podmiotowym, jak i ilościowym brak jest istotnych ograniczeń.
Spółka cicha nie stanowi formy prowadzenia działalności gospodarczej, nie wymaga więc wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) czy do ewidencji działalności gospodarczej w gminie. Umożliwia natomiast wspólnikowi cichemu uczestniczenie w zyskach osiąganych przez przedsiębiorcę, w zamian za wniesienie do przedsiębiorstwa wkładu. Na mocy umowy spółki cichej nie powstaje jednostka organizacyjna – nie ma wobec tego mowy o zdolności prawnej takiej spółki, choćby ułomnej.
Strony umowy spółki cichej
Stronami umowy spółki cichej jest przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą, zamierzający dokapitalizować swoje przedsiębiorstwo oraz wspólnik cichy. Należy zatem zaznaczyć, że wspólnikiem cichym nie może być spółka cywilna, przy czym nie występują w tej materii dalsze ograniczenia podmiotowe.
Wspólnik cichy jest anonimowy wobec osób trzecich, nie jest ujawniony w firmie przedsiębiorcy, KRS czy ewidencji działalności gospodarczej. Nie prowadzi, ani nie reprezentuje przedsiębiorstwa. Co więcej, nie odpowiada za długi przedsiębiorcy. Ponadto nie ma prawa do udziału we wzroście majątku przedsiębiorstwa, a w sytuacji zakończenia bytu prawnego spółki, otrzymuje jedynie wniesiony do spółki wkład majątkowy, ewentualnie pomniejszony o udział w stratach (gdy umowa spółki cichej tak stanowi). Przywilej anonimowości wspólnika pasywnego nie obowiązuje oczywiście wobec organów podatkowych, gdyż musi on rozliczyć się z fiskusem na zasadach ogólnych od uzyskanego dochodu.
Zalety i wady spółki cichej
Do korzyści z zawarcia umowy spółki cichej po stronie wspólnika cichego – pasywnego można zaliczyć: anonimowość w obrocie gospodarczym, zmniejszone ryzyko strat lub jego brak, partycypację w zyskach przedsiębiorcy, często znacznie przewyższającą odsetki od lokat bankowych, korzystną formę inwestowania wolnych środków finansowych przede wszystkim w warunkach gwałtownej inflacji, prostotę w zawieraniu takiej umowy, swobodę negocjacji warunków umowy. Niewątpliwą zaletą po stronie wspólnika cichego jest także brak ograniczeń co do rodzaju wkładu wniesionego do spółki. Wkład może polegać zarówno na wniesieniu do spółki własności rzeczy, nieruchomości, ustanowieniu prawa do korzystania z rzeczy czy nawet własnej pracy wspólnika. Kolejną zaletą spółki dla wspólnika cichego jest brak jego odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorcy – zarówno publiczno, jak i prywatnoprawne, ponieważ nie prowadzi on, ani nie reprezentuje przedsiębiorstwa, o czym także świadczy jego anonimowość w obrocie gospodarczym. Wspólnik cichy może prowadzić działalność konkurencyjną w stosunku do przedsiębiorcy.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy zaletami są: uzyskanie dokapitalizowania przedsiębiorstwa, od którego nie musi płacić odsetek, ograniczenie ryzyka gospodarczego poprzez możliwość uzależnienia wypłat dla wspólnika cichego od wielkości osiągniętego zysku, względna niezależność w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej od wspólnika pasywnego, korzyści podatkowe, alternatywna forma dofinansowania wobec umów pożyczki lub kredytu. Zaletą umowy dla przedsiębiorcy jest również brak ewentualnego postępowania likwidacyjnego w razie rozwiązania umowy, gdyż wspólnik cichy nie ma żadnych praw do majątku przedsiębiorcy. Ponadto, zarówno pod kątem podmiotowym, jak i ilościowym brak jest istotnych ograniczeń.
|
Pełna treść artykułu dostępna jest w formie e-gazety. Zamów Gazetę PDF  nr 12(104)2010  Zobacz więcej na temat: biznes po cichu | cichy wspólnik | spółka cicha |
|
