Zamknij
Serwis www.gazeta-msp.pl wykorzystuje technologię "cookies" tzw. ciasteczka. Pliki wykorzystywane są dla celów poprawnego funkcjonowania naszego serwisu. W przypadku braku zgody na ich zapisywanie konieczna jest zmiana odpowiednich ustawień przeglądarki internetowej z jakiej korzystasz.

Home >> Stałe działy Gazety MSP >> Poradnik przedsiębiorcy >> I ocet, i musztarda >>

I ocet, i musztarda

Prawne aspekty sprzedaży przez Internet

Już wiele czasu upłynęło, od kiedy w sklepach na półkach gościł tylko ocet, a podstawową formą prowadzenia sprzedaży było stoisko na rynku bądź w SPOŁEM. Dziś, dzięki szerokiemu rozpowszechnieniu i dostępowi do Internetu, przedsiębiorcy – poza wieloma tradycyjnymi formami prowadzenia działalności handlowej – mają również możliwość prowadzenia sprzedaży na odległość.
Sklepy internetowe stanowią jedną z najbardziej rozpowszechnionych form handlu elektronicznego (ang. E-commerce), wykorzystującego rozmaite środki i urządzenia elektroniczne (telefon, faks, telewizję, a przede wszystkim Internet) w celu sprzedaży towarów i usług. Ich funkcja jest w zasadzie taka sama jak sklepów realnych: umożliwiają klientom zapoznanie się z oferowanym towarem, który – zamiast w witrynie sklepu – udostępniany jest na stronie WWW w formie zdjęć i opisów wraz z ceną, oraz zakup. Taka forma pozwala na obniżenie kosztów poprzez możliwość częściowej rezygnacji z materialnej infrastruktury, niezbędnej do prowadzenia stacjonarnego sklepu – głównie kosztów związanych z lokalem i zatrudnianiem większej liczby personelu. Powoduje to, że także dla potencjalnych klientów oferta sklepów internetowych często jest bardziej atrakcyjna niż oferta sklepów tradycyjnych – niższe koszty działalności pozwalają sprzedawcy na obniżenie cen oferowanych towarów. Internet ułatwia przedsiębiorcom także działania promocyjne i marketingowe o odpowiednio szerokim zasięgu – nie ma bowiem żadnego problemu, by z ich ofertą zapoznał się klient z drugiego końca świata.

Najważniejsze są początki

Każdego, kto zdecyduje się na prowadzenie sklepu internetowego, czekają w zasadzie te same obowiązki, związane z założeniem działalności gospodarczej, jak przedsiębiorcę, wybierającego handel drogą tradycyjną. W zależności od wyboru formy prawnej prowadzonej działalności, konieczna będzie bądź rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej, bądź – w przypadku spółki – zawarcie umowy spółki w przewidzianej prawem formie i zgłoszenie spółki do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Wraz z wnioskami do CeiDG bądź KRS przedsiębiorca powinien dokonać rejestracji we właściwym dla siedziby firmy Urzędzie Skarbowym, składając odpowiednie formularze rejestracyjne NIP i VAT oraz wybierając najkorzystniejszą dla siebie formę opodatkowania. W celu uzyskania numeru REGON, w tym samym czasie powinien także nowo założoną firmę zgłosić w Urzędzie Statystycznym i w ZUS.
Przedsiębiorca, który od początku działalności zamierza zatrudniać pracowników ma 30 dni od dnia nawiązania stosunku pracy na powiadomienie na piśmie właściwego inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz liczbie pracowników.

O czym należy poinformować klienta?

Zakładając, że nasz przedsiębiorca dokonał w międzyczasie wszelkich „technicznych” czynności związanych z rozpoczęciem prowadzenia sklepu internetowego, a zatem posiada już domenę internetową, hosting i konieczne oprogramowanie, w zasadzie jest on przygotowany do rozpoczęcia sprzedaży. Jeszcze na etapie kształtowania treści umieszczonych na stronach internetowych sklepu należy uwzględnić szczególne obowiązki informacyjne nałożone na osoby prowadzące handel internetowy.
Zgodnie z ustawą z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, usługodawca powinien podać do wiadomości Usługobiorcy w sposób wyraźny, jednoznaczny i bezpośrednio dostępny poprzez system teleinformatyczny, którym posługuje się usługobiorca, podstawowe informacje dotyczące prowadzonej działalności, a zatem adresy elektroniczne, imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę lub firmę oraz siedzibę i adres, a w przypadku gdy prowadzona działalność wymaga na podstawie odrębnych przepisów szczególnego zezwolenia, także informacje dotyczące właściwego zezwolenia i organu zezwalającego. Ponadto, sprzedawca ma obowiązek zapewnić klientom dostęp do aktualnej informacji o szczególnych zagrożeniach związanych z korzystaniem ze sklepu WWW (w praktyce dotyczy to w szczególności kwestii związanych z zachowaniem poufności i integralności danych).
Kolejne obowiązki o charakterze informacyjnym nakłada na przedsiębiorców prowadzących handel internetowy Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 661 § 2 kc, przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o:
  • czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy;
  • skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty;
  • zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy;
  • metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie;
  • językach, w których umowa może być zawarta;
  • kodeksach etycznych, które stosuje i ich dostępności w postaci elektronicznej.
Kwestią sporną w doktrynie prawniczej jest to, czy przedsiębiorca prowadzący sklep internetowy, prezentując swoje towary na stronie WWW, składa potencjalnemu klientowi ofertę w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego czy też jedynie zaproszenie do składania ofert. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego „ofertą” jest oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy, określające istotne postanowienia tej umowy. Ofertą w postaci elektronicznej, o której mowa w art. 66(1) § 2 kc, będzie zaś takie oświadczenie woli przedsiębiorcy, złożone w sieci teleinformatycznej, na stronach internetowych WWW, które wyraża stanowczą wolę zawarcia umowy i określa istotne jej postanowienia (art. 66 § 1 kc).  Inne informacje, reklamy, ogłoszenia czy cenniki ogłaszane przez przedsiębiorcę w taki sposób, jeśli nie spełniają przesłanek uznania za ofertę, stanowią zaproszenie do zawarcia umowy (art. 71 kc).
Mimo stanowiska części autorów, iż prezentacja towarów na stronie WWW stanowi jedynie zaproszenie do składania ofert, przedsiębiorca powinien jednak przyjąć, że oferentem jest właśnie on, nie zaś potencjalny klient odwiedzający stronę i dokonujący wyboru towaru (tak m.in. S. Rudnicki). W znakomitej większości przypadków prezentowane w sklepie internetowym produkty zawierają opis, wraz z podaniem ceny i innych istotnych dla klienta warunków, a zatem istotne postanowienia umowy, oraz wolę jej zawarcia, a zatem spełniają przesłanki pozwalające uznać je za ofertę w rozumieniu kodeksu cywilnego. Związanie sprzedającego ofertą sklepu internetowego następuje z chwilą potwierdzenia zamówienia przez kupującego w sposób przewidziany przez sprzedającego.
Nawet przy założeniu, że zawartość strony internetowej stanowi tylko zaproszenie do składania ofert, to z uwagi na wynikającą z art. 66(1) § 3 kc analogię, także wtedy przedsiębiorca zobowiązany jest do spełnienia określonych wyżej obowiązków informacyjnych, w szczególności zaś wskazanie potencjalnemu klientowi dokładnego opisu procedur i czynności technicznych, które powinien podjąć, by dokonać zakupu towaru (gdzie i jak kliknąć). Różnicę w takiej sytuacji stanowi fakt, że to do sprzedającego należy ostatnie słowo i ostateczne potwierdzenie przyjęcia oferty klienta, skutkujące zawarciem umowy.
Powyższe informacje przedsiębiorca może udostępnić klientom w zasadzie w dowolny sposób. Ponieważ jednak przepisy ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną nakładają na niego obowiązek sporządzenia regulaminu świadczenia usług (sprzedaży towarów) drogą elektroniczną, nie ma przeszkód, by zamieścił on wymagane informacje w takim właśnie regulaminie. Dokument powinien określać szczególnie rodzaje i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną i warunki ich świadczenia, warunki zawierania i rozwiązywania umów drogą elektroniczną oraz tryb składania reklamacji. Przedsiębiorca prowadzący sklep WWW zobowiązany jest nieodpłatnie udostępnić klientom regulamin przed dokonaniem zakupu. Ważne jest, że klient nie będzie związany tymi postanowieniami regulaminu, które nie zostały mu udostępnione w sposób, o którym mowa w ust. 1 pkt 2.
Rozszerzony katalog obowiązków informacyjnych spoczywa na przedsiębiorcy prowadzącym sprzedaż na odległość na rzecz konsumentów. Poza ww informacjami, sprzedawca powinien poinformować klientów o:
  • zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia,
  • kosztach, terminie i sposobie dostawy,
  • prawie odstąpienia od umowy w terminie dziesięciu dni, ze wskazaniem wyjątków od tego uprawnienia,
  • kosztach wynikających z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeśli są one skalkulowane inaczej niż wedle normalnej taryfy,
  • terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie mają charakter wiążący,
  • minimalnym czasie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenia ciągłe lub okresowe,
  • miejscu i sposobie składania reklamacji,
  • prawie wypowiedzenia umowy w przypadku umowy o świadczenie ciągłe lub okresowe, jeśli czas trwania umowy nie jest oznaczony.
Informacje te powinny być sformułowane jednoznacznie, w sposób zrozumiały i łatwy do odczytania. Ważne jest także, że sprzedający powinien potwierdzić te informacje na piśmie, najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełniania świadczenia – w praktyce będzie to załączenie takiej informacji do wysyłanego towaru.

Do czego klient ma prawo?

W zależności od tego, czy klient nabywający towar posiada status przedsiębiorcy i nabywa towar w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, czy dokonuje zakupów jako konsument, różne będą jego uprawnienia w przypadku wadliwości towaru bądź rezygnacji z chęci zakupu.

Odstąpienie od umowy

Należy wskazać, że zgodnie z ustawą z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów i odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, klientowi – konsumentowi (i tylko jemu), który nabył towar przez Internet, przysługuje ustawowe prawo do odstąpienia od umowy, bez podania przyczyn rezygnacji w terminie dziesięciu dni od otrzymania towaru, przy czym do zachowania tego terminu wystarczające będzie wysłanie pisemnego oświadczenia przed jego upływem. Sprzedawca nie może uzależniać prawa do takiego odstąpienia od zapłaty odstępnego.
W razie skutecznego odstąpienia przez klienta od umowy, powinien on odesłać nabyty towar w stanie niezmienionym, chyba że zmiana konieczna była w granicach tzw. zwykłego zarządu. Zasadniczo sprzedawca nie powinien zatem odmawiać przyjęcia towaru (np. spodni) w otwartym opakowaniu – jego otwarcie było bowiem konieczne do zapoznania się z właściwościami towaru, a zatem leżało w granicach zwykłego zarządu. Sprzedawca zobowiązany jest zwrócić klientowi cenę towaru i – wbrew powszechnemu przekonaniu – koszty przesyłki (stanowisko takie, wynikające z Dyrektywy 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, potwierdził m.in. Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku C-511/08).
Nie w każdym przypadku jednak klient – konsument będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Sprzedawca ma prawo odmówić przyjęcia towaru i zwrotu pieniędzy, m.in. w przypadku kaset czy płyt zawierających dane audialne bądź wizualne i zapisanych na informatycznych nośnikach danych (programy komputerowe), jeśli klient usunie z nich oryginalne opakowanie. Wyłączona jest także możliwość zwrotu towarów o właściwościach określonych przez konsumenta w zamówieniu bądź ściśle związanych z jego osobą (towary, przygotowane „na życzenie”), prasy i towarów, ulegających szybkiemu zepsuciu – będą to zasadniczo towary spożywcze, np. świeża ryba. Zwrotowi nie podlegają także towary zakupione w drodze licytacji – uwaga ta dotyczy przedsiębiorców oferujących swoje produkty poza własnym sklepem internetowym, także na platformach aukcyjnych. Ograniczenie to nie dotyczy jednak nabycia towarów w drodze zakupu poprzez tzw. „Kup teraz” – nie stanowi ono bowiem licytacji, a ofertę sprzedawcy, z przyjęciem której dochodzi do zawarcia umowy.
Co istotne, o ile sprzedawca nie ustali inaczej (np. w regulaminie), prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje w przypadku klientów – przedsiębiorców.

Procedury reklamacyjne

Kwestię reklamacji wadliwych towarów, zakupionych na odległość, regulują takie same przepisy, jak reklamację zakupów w sklepach stacjonarnych. W przypadku niezgodności towaru z umową, klienci – konsumenci będą zatem uprawnieni do skorzystania z możliwości reklamacji na podstawie Ustawy z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej i o zmianie kodeksu cywilnego, a sprzedawca – wg żądania klienta – zobowiązany do nieodpłatnej naprawy towaru bądź wymiany na nowy. Ważne, że w przypadku uwzględnienia reklamacji to sprzedawca powinien pokryć koszty przesyłki towaru w obie strony. Sprzedawca musi pamiętać, by ustosunkować się do złożonej reklamacji w terminie 14 dni od dnia jej przyjęcia – inaczej zadziała fikcja prawna, że reklamacja została przez niego uznana.
Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową tylko w przypadku jej stwierdzenia przed upływem dwóch lat od wydania towaru kupującemu.
Klientom, którzy nie dokonują zakupów jako konsumenci – w praktyce będą to przedsiębiorcy dokonujący zakupów od naszego Sprzedawcy – przysługują natomiast uprawnienia z tytułu rękojmi za wady na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Na podstawie tych uregulowań kupujący może od umowy odstąpić bądź żądać obniżenia ceny. Odstąpienie nie jest jednak możliwe, jeśli sprzedawca dokona niezwłocznej naprawy bądź wymiany rzeczy na nową, przy czym wymieniając rzecz sprzedawca powinien pokryć koszty klienta, związane z koniecznością takiej wymiany.
W praktyce prowadzenie sklepu internetowego opiera się na podobnych mechanizmach i napotyka analogiczne problemy i wątpliwości, jak działalność handlowa prowadzona w tradycyjnej, stacjonarnej formie. Przedsiębiorca, stawiający pierwsze kroki w tej branży, powinien zatem rozważyć wypracowanie najbardziej optymalnych ze strony prawnej i podatkowej rozwiązań przy pomocy profesjonalnego doradcy oraz konsultację podejmowanych przed rozpoczęciem działalności kroków, szczególnie zawieranych umów, z profesjonalistą.

Barbara Wawrzyniak
Radca prawny w kancelarii BSO Prawo & Podatki


nr 4(120)2012


zamów koszyk

Zobacz więcej na temat: Prawne aspekty sprzedaży przez Internet | sprzedaż przez Internet

| |
Komentarze Dodaj komentarz
Brak komentarzy.

Partnerzy

Reklama partnerzyReklama partnerzyReklama partnerzyReklama partnerzyReklama partnerzyReklama partnerzy
Archiwum