Ryzyko kursowe
Czym jest ryzyko kursowe i jak je eliminować?
Każda działalność gospodarcza związana jest z ponoszeniem różnego rodzaju ryzyka. Ma to miejsce wtedy, gdy na dany podmiot mają wpływ zjawiska niezależne od jego woli. Jednym z nich jest ryzyko walutowe, które powstaje, w przypadku gdy nasze przychody i należności walutowe nie bilansują się.
Źródłem ryzyka może być kredyt walutowy, posiadanie papierów wartościowych denominowanych w walutach obcych lub bieżąca (operacyjna) działalność firmy, wynikająca z kontaktów z kontrahentami zagranicznymi (eksport i import) – jest to tzw. ryzyko transakcyjne.
Ryzyko walutowe
Problem ten jest często przez firmy niedoceniany i nadal spotyka się sytuacje, w których przedsiębiorstwo nie stosuje żadnej polityki w zakresie hedgingu (zabezpieczeń) albo zajmuje się tym w sposób przypadkowy. Przykładowo: wiele firm brało różnego rodzaju kredyty w walutach obcych praktycznie po najniższych w ostatnich latach poziomach. Wynikało to z przekonania, że istniejący wówczas trend spadkowy na parach związanych z PLN będzie trwał nadal. Tak się nie stało, nastąpiło nagłe odwrócenie trendu, które boleśnie odczuli kredytobiorcy. Z tego powodu brak konsekwentnej polityki firmy wobec ryzyka kursowego jest podstawowym błędem, który może doprowadzić nawet do utraty płynności finansowej. Tymczasem stosowanie polityki zabezpieczeń zgodnej z pozycją walutową netto i profesjonalna analiza rynku dają nie tylko szanse na uniknięcie strat finansowych, ale także na skorzystanie z pozytywnych zmian poprzez chwilowe wstrzymanie się z zabezpieczeniem lub uruchomieniem kredytu walutowego w odpowiednim momencie.
Rodzaje hedgingu
Istnieją dwie podstawowe metody ograniczania ryzyka kursowego: naturalne i finansowe. Najlepszą i najtańszą metodą jest metoda naturalna. Polega ona na takim działaniu operacyjnym firmy, aby doprowadzić do kompensacji należności i zobowiązań walutowych. Jeśli firma otrzymuje należności w walucie obcej z tytułu eksportu, powinna zwiększyć zobowiązania w tej walucie, np. zaopatrując się w surowce, materiały w tej walucie. Metody finansowe polegają na ograniczaniu ryzyka poprzez stosowanie instrumentów pochodnych w transakcjach walutowych. Metody finansowe można z kolei podzielić na pasywne i aktywne. W pierwszych z nich firma zabezpiecza wyłącznie fakturę w momencie jej wystawienia. Dzięki temu uzyskuje pewność, że rentowość sprzedaży nie ulegnie zmianie. Przykładowo, jeśli eksporter zawarł kontrakt na sprzedaż towaru po cenie 10 USD za sztukę, np. po kursie 2,90, to powinien od razu dokonać transakcji sprzedaży dolarów na szacowany termin otrzymania należności po tym samym kursie. Taka operacja spowoduje „zamrożenie” kursu z dnia wystawienia, gdyż jeśli w dniu otrzymania należności złoty będzie znacznie mocniejszy, to firma ma zagwarantowany kurs równy temu z dnia zawarcia transakcji terminowej. Aktywny hedging polega z kolei na zwiększeniu ryzyka w zamian za możliwość skorzystania z ewentualnych zmian kursowych, które będą powodowały zwiększenie rentowności danego kontraktu.
Ryzyko walutowe
Problem ten jest często przez firmy niedoceniany i nadal spotyka się sytuacje, w których przedsiębiorstwo nie stosuje żadnej polityki w zakresie hedgingu (zabezpieczeń) albo zajmuje się tym w sposób przypadkowy. Przykładowo: wiele firm brało różnego rodzaju kredyty w walutach obcych praktycznie po najniższych w ostatnich latach poziomach. Wynikało to z przekonania, że istniejący wówczas trend spadkowy na parach związanych z PLN będzie trwał nadal. Tak się nie stało, nastąpiło nagłe odwrócenie trendu, które boleśnie odczuli kredytobiorcy. Z tego powodu brak konsekwentnej polityki firmy wobec ryzyka kursowego jest podstawowym błędem, który może doprowadzić nawet do utraty płynności finansowej. Tymczasem stosowanie polityki zabezpieczeń zgodnej z pozycją walutową netto i profesjonalna analiza rynku dają nie tylko szanse na uniknięcie strat finansowych, ale także na skorzystanie z pozytywnych zmian poprzez chwilowe wstrzymanie się z zabezpieczeniem lub uruchomieniem kredytu walutowego w odpowiednim momencie.
Rodzaje hedgingu
Istnieją dwie podstawowe metody ograniczania ryzyka kursowego: naturalne i finansowe. Najlepszą i najtańszą metodą jest metoda naturalna. Polega ona na takim działaniu operacyjnym firmy, aby doprowadzić do kompensacji należności i zobowiązań walutowych. Jeśli firma otrzymuje należności w walucie obcej z tytułu eksportu, powinna zwiększyć zobowiązania w tej walucie, np. zaopatrując się w surowce, materiały w tej walucie. Metody finansowe polegają na ograniczaniu ryzyka poprzez stosowanie instrumentów pochodnych w transakcjach walutowych. Metody finansowe można z kolei podzielić na pasywne i aktywne. W pierwszych z nich firma zabezpiecza wyłącznie fakturę w momencie jej wystawienia. Dzięki temu uzyskuje pewność, że rentowość sprzedaży nie ulegnie zmianie. Przykładowo, jeśli eksporter zawarł kontrakt na sprzedaż towaru po cenie 10 USD za sztukę, np. po kursie 2,90, to powinien od razu dokonać transakcji sprzedaży dolarów na szacowany termin otrzymania należności po tym samym kursie. Taka operacja spowoduje „zamrożenie” kursu z dnia wystawienia, gdyż jeśli w dniu otrzymania należności złoty będzie znacznie mocniejszy, to firma ma zagwarantowany kurs równy temu z dnia zawarcia transakcji terminowej. Aktywny hedging polega z kolei na zwiększeniu ryzyka w zamian za możliwość skorzystania z ewentualnych zmian kursowych, które będą powodowały zwiększenie rentowności danego kontraktu.
|
Pełna treść artykułu dostępna jest w formie e-gazety. Zamów Gazetę PDF  nr 10(90)2009  |
|
