O jakie fundusze mogą wnioskować firmy w najbliższych miesiącach?
Finanse
Jesteśmy w kluczowym momencie wdrażania polityki spójności, rewizji Krajowego Planu Odbudowy (KPO) oraz tworzenia nowatorskich instrumentów, takich jak STEP. Dla firm planujących inwestycje w innowacje, zieloną transformację czy automatyzację produkcji – to ostatni moment, aby przygotować się do wykorzystania ogromnego potencjału środków dostępnych na rynku. Kluczowe jest strategiczne podejście do wyboru odpowiednich instrumentów i profesjonalne przygotowanie projektów.
Tempo realizacji programów europejskich stwarza rosnące napięcie między jakością projektów a koniecznością szybkiej kontraktacji środków. Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność jeszcze lepszego przygotowania wniosków i precyzyjnego dopasowania do kryteriów konkursu.
Kluczowe staje się nie tylko posiadanie innowacyjnego pomysłu, ale także wykazanie jego wpływu na zwiększenie niezależności technologicznej czy redukcję śladu węglowego, aby dopasować się do wymogów konkursów i uzyskać dofinansowanie.
Inicjatywa STEP – nowa jakość w finansowaniu technologii strategicznych
Celem platformy STEP jest wsparcie innowacyjnych projektów, które przyczyniają się do rozwoju strategii suwerenności technologicznej Unii Europejskiej. Wsparcie koncentruje się na trzech kluczowych dziedzinach:
- biotechnologii,
- technologiach cyfrowych,
- czystych i zasobooszczędnych technologiach.
Platforma STEP, czyli Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy, dysponuje budżetem przekraczającym 1,8 mld zł, w ramach 13 nowych naborów wprowadzonych w programie FENG.
Program STEP oferuje dwie ścieżki finansowania. Ścieżka A wspiera projekty innowacyjne, które wnoszą na rynek wewnętrzny przełomowe elementy o znaczącym potencjale gospodarczym. Ścieżka B stanowi kompletną nowość w systemie, koncentrując się na projektach mających znaczenie dla strategicznej niezależności UE, które przyczyniają się do ograniczania zależności od zewnętrznych dostawców w kluczowych obszarach technologicznych.
Wśród usprawnień proceduralnych warto wymienić możliwość składania fiszek projektowych przez firmy, co pozwala na wstępną ocenę przed złożeniem pełnego wniosku. To znaczące uproszczenie, które ma na celu zwiększenie szans na efektywną ocenę projektów oraz ograniczenie liczby składanych wniosków.
Ścieżka SMART – elastyczne wsparcie dla innowatorów
Ścieżka SMART to flagowy instrument programu FENG, dzięki któremu przedsiębiorcy mogą w ramach jednego wniosku ubiegać się o środki na cały łańcuch innowacji – od pomysłu, przez badania, aż po komercjalizację i promocję.
Konkurs umożliwia przedsiębiorcom modułowe projektowanie wsparcia w zależności od specyfiki ich działalności i etapu rozwoju innowacji. Moduły B+R lub Wdrożenia innowacji mogą być uzupełnione o komponenty związane z cyfryzacją, zazielenieniem procesów, internacjonalizacją czy rozwojem kompetencji, co pozwala kompleksowo podejść do transformacji firmy.
Dotychczas w ramach Ścieżki SMART zrealizowano szereg innowacyjnych projektów, które otrzymały dofinansowanie. Warto pokazać kilka ciekawych przykładów.
To m.in.:
- opracowanie mikrobiologicznie wzbogaconych nawozów organicznych,
- innowacyjna technologia produkcji twarogu o dłuższym terminie przydatności,
- zautomatyzowana technologia wytwarzania elementów turbiny niskiego ciśnienia,
- platforma IT wykorzystująca AI do projektowania nowych cząsteczek lipidowych.
Te projekty, finansowane w ramach Ścieżki SMART, stanowią doskonały przykład, jak wsparcie innowacji może przyczynić się do rozwoju nowoczesnych technologii oraz zrównoważonego rozwoju różnych sektorów gospodarki. Dzięki elastycznym rozwiązaniom, przedsiębiorcy zyskują możliwość skutecznej adaptacji i wprowadzenia na rynek nowatorskich produktów i usług.
Kredyt ekologiczny – zielone finansowanie
Kredyt ekologiczny z programu FENG to jeden z najpopularniejszych instrumentów wsparcia dla przedsiębiorstw. Program oferuje dofinansowanie wydatków związanych z modernizacją infrastruktury w celu ograniczenia zużycia energii pierwotnej o minimum 30 proc.
Nabór wniosków planowany jest od 24 października 2025 r. do 8 stycznia 2026 r. i jest skierowany zarówno do małych i średnich przedsiębiorstw, jak i dużych firm zatrudniających do 3.000 osób.
Mechanizm kredytu ekologicznego łączy inwestycyjny kredyt bankowy z dofinansowaniem przeznaczonym na spłatę kapitału kredytu, co czyni go szczególnie atrakcyjnym dla firm planujących kompleksową modernizację energetyczną.
Warunkiem uczestnictwa jest przedstawienie umowy warunkowej lub promesy kredytu od banku oraz wykazanie odpowiedniego poziomu oszczędności energetycznej w planowanym projekcie na podstawie przeprowadzonego audytu.
Do najczęściej finansowanych inwestycji należą m.in. kompleksowe działania termomodernizacyjne, wdrażanie energooszczędnych technologii w zakładach produkcyjnych, modernizacja infrastruktury produkcyjnej oraz finansowanie instalacji OZE i systemów zarządzania energią. Dzięki tym inicjatywom firmy znacząco obniżyły zużycie energii, poprawiły konkurencyjność oraz zmniejszyły swój ślad węglowy.
Fundusze Norweskie – nowe rozdanie na horyzoncie
23 kwietnia 2025 r. w Warszawie podpisano porozumienie otwierające czwartą edycję Funduszy Norweskich i EOG w Polsce. Polska otrzyma 4 mld zł wsparcia, co stanowi 25 proc. całkowitej alokacji dla wszystkich 15 państw objętych programem. Rozpoczęcie pierwszych programów planowane jest na przełom 2025 i 2026 r.
Fundusze Norweskie dla przedsiębiorców koncentrują się na rozwoju zielonych technologii, transformacji energetycznej i wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań środowiskowych. Szczególnie istotne będą dwa priorytety: Badania Stosowane i Innowacje z budżetem około 343 mln zł oraz Zielona Przedsiębiorczość i Innowacje z alokacją około 236 mln zł. Okres kwalifikowalności projektów rozpoczął się 24 kwietnia 2025 r. i potrwa do końca kwietnia 2031 r., co daje beneficjentom długoterminową perspektywę planowania i realizacji inwestycji.
Programy regionalne – lokalne odpowiedzi na globalne wyzwania
Urzędy Marszałkowskie w Polsce realizują ambitne plany naborów w ramach regionalnych programów operacyjnych. Każdy region dostosowuje ofertę do swoich specyficznych lokalnych potrzeb gospodarczych. Priorytety regionów obejmują głównie rozwój innowacyjności, transformację energetyczną, cyfryzację oraz gospodarkę o obiegu zamkniętym.
W drugiej połowie 2026 r. przedsiębiorcy z województwa podlaskiego oraz terenu Wielkopolski Wschodniej będą mogli ubiegać się o finansowanie prac badawczo-rozwojowych. Natomiast region śląski, lubelski oraz lubuski umożliwi wsparcie wdrażania wyników prac B+R dotyczących innowacji produktowych i procesowych.
Województwo zachodniopomorskie skoncentruje się na wspieraniu inwestycji w wyspecjalizowane rozwiązania cyfrowe. Z kolei region warmińsko-mazurski, podkarpacki oraz podlaski planują nabory dedykowane wdrażaniu rozwiązań zgodnych z ideą gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), obejmujących m.in. ponowne wykorzystanie surowców, ograniczenie odpadów i poprawę efektywności materiałowej, co ma służyć obniżeniu kosztów prowadzenia działalności.
KPO w kluczowej fazie realizacji – ostatnia szansa
Krajowy Plan Odbudowy znajduje się w krytycznej fazie wdrażania. Kluczową informacją jest planowane wydłużenie terminu realizacji KPO do końca 2026 r., przy czym inwestycje muszą być zgłoszone jako zrealizowane do końca sierpnia 2026, ale odbiory i płatności mogą być dokonywane później. Planowana jest jedna duża, prawdopodobnie ostatnia rewizja KPO, która pozwoli na zwiększenie alokacji na dobre projekty na listach rezerwowych i przekierowanie środków z inwestycji opóźnionych.
Obecnie trwa nabór w zakresie instrumentów zwrotnych na transformację cyfrową, które są wdrażane przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK).
Strategiczne planowanie finansowania
Sukces w pozyskiwaniu środków europejskich wymaga kompleksowego podejścia – od analizy potrzeb rozwojowych, przez weryfikację planowanych nakładów, po wybór optymalnej kombinacji finansowania własnego, kredytowego i dotacyjnego.
Spora liczba planowanych konkursów pozwoli dopasować możliwości do rzeczywistych potrzeb firm, co powinno przełożyć się na wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej.
Autorka: ekspertka Centrum Kompetencji Funduszy Unijnych w Banku Millennium
|
nr 10(258)2025  |
|
