Zakończenie postępowania podatkowego
Postępowanie podatkowe, część 11.
Postępowanie podatkowe kończy się w momencie zweryfikowania przesłanek leżących u podstaw jego wszczęcia. Najczęściej jest to związane ze zgromadzeniem materiału dowodowego pozwalającego z największym prawdopodobieństwem prawidłowo określić prawa i obowiązki strony takiego postępowania.Dr Krzysztof Biernacki
Doradca podatkowy
Bezpośrednim celem postępowania podatkowego – jak każdej procedury – jest realizacja prawa materialnego(1). Oznacza to, że zakończenie prowadzić powinno do merytorycznego rozstrzygnięcia, które może nastąpić wyłącznie w drodze decyzji. Zgodnie z art. 207 § 2 Ordynacji(2), decyzja rozstrzyga bowiem sprawę co do jej istoty albo w inny sposób kończy postępowanie w sprawie. Ponadto, jeżeli postępowanie stało się bezprzedmiotowe, organ także wydaje decyzje, która w tym wypadku dotyczy umorzenia postępowania (art. 208 § 1 Ordynacji).
W ramach postępowania wydawane są także postanowienia. Nie mają one jednak charakteru merytorycznego, a ich celem jest „porządkowanie” postępowania poprzez rozstrzyganie przede wszystkim formalnych kwestii związanych z procedurą (art. 216 § 2 Ordynacji). Takimi przykładami postanowień są: postanowienie o przywróceniu terminu (163 § 1 Ordynacji), postanowienie o zawieszeniu postępowania (art. 201 § 2 Ordynacji), itp.
Decyzja wywołuje skutki prawne dla strony od chwili jej doręczenia. Także od tego momentu co do zasady jest nią związany organ podatkowy (art. 212 Ordynacji). Dla strony oznacza to, że powinna się ona zastosować do otrzymanego rozstrzygnięcia lub wnieść odpowiedni środek zaskarżenia.
Przepisy Ordynacji przewidują szereg instrumentów, które pozwalają na weryfikację otrzymanej decyzji:
Od początku 2009 r. decyzje organów podatkowych pierwszej instancji nie są wykonalne, jeżeli strona wniesie odwołanie, a decyzji nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności (art. 239a Ordynacji). Jest to ważna zmiana, gdyż wiele trudności dotychczas sprawiała podatnikom natychmiastowa wykonalność. Stąd też obecnie egzekucji podlegać będzie dopiero decyzja, która została wydana przez organ odwoławczy, np. Dyrektora Izby Skarbowej. Podkreślenia wymaga fakt, iż przepisy wprowadzają możliwość wstrzymania wykonalności decyzji aż do momentu jej rozpatrzenia przez Naczelny Sąd Administracyjny. Jest to związane z możliwością ustanowienia zabezpieczeń na majątku podatnika, o czym będzie mowa w kolejnych odcinkach. Przed poruszeniem tej problematyki jednak, w następnym opracowaniu omówiona zostanie procedura weryfikacji decyzji podatkowej wydanej przez organ podatkowy pierwszej instancji. Pozwoli to na naświetlenie wszystkich możliwości wzruszenia decyzji otrzymanej przez podatnika, z uwzględnieniem specyfiki orzekania przez poszczególne organy podatkowe i sądy administracyjne.
1.R. Mastalski, Prawo podatkowe, Wydawnictwo C H Beck, Warszawa 2009, str. 290.
2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 2997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm., dalej jako Ordynacja)
W ramach postępowania wydawane są także postanowienia. Nie mają one jednak charakteru merytorycznego, a ich celem jest „porządkowanie” postępowania poprzez rozstrzyganie przede wszystkim formalnych kwestii związanych z procedurą (art. 216 § 2 Ordynacji). Takimi przykładami postanowień są: postanowienie o przywróceniu terminu (163 § 1 Ordynacji), postanowienie o zawieszeniu postępowania (art. 201 § 2 Ordynacji), itp.
Decyzja wywołuje skutki prawne dla strony od chwili jej doręczenia. Także od tego momentu co do zasady jest nią związany organ podatkowy (art. 212 Ordynacji). Dla strony oznacza to, że powinna się ona zastosować do otrzymanego rozstrzygnięcia lub wnieść odpowiedni środek zaskarżenia.
Przepisy Ordynacji przewidują szereg instrumentów, które pozwalają na weryfikację otrzymanej decyzji:
- Odwołanie, które jest środkiem merytorycznej weryfikacji treści decyzji. Wnosi się je w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania do organu wyższej instancji (środek zaskarżenia o charakterze dewolutywnym), za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone orzeczenie.
- Żądanie uzupełnienia decyzji. Wnosi się je również w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Żądanie to może dotyczyć zarówno rozstrzygnięcia decyzji, jak też pouczenia o środkach zaskarżenia. Uzupełnienie następuje w drodze decyzji, a odmowa w formie postanowienia. Przepisy dopuszczają sprostowanie lub uzupełnienie decyzji z urzędu (art. 213 § 2 Ordynacji).
- Sprostowanie decyzji. Dotyczyć może zarówno pouczenia zawartego w decyzji co do przysługujących stronie środków zaskarżenia (art. 213 § 1 Ordynacji), jak też błędów rachunkowych lub innych oczywistych omyłek zawartych w treści decyzji (art. 215 § 1 Ordynacji). W pierwszym przypadku organ podatkowy wydaje decyzję, w drugim – postanowienie. Przepisy Ordynacji ograniczają możliwość wniesienia żądania sprostowania decyzji w zakresie przysługujących stronie środków zaskarżenia do okresu 14 dni od momentu jej otrzymania. Jednak należy wskazać, iż nie może szkodzić stronie błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania, wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo brak takiego pouczenia (art. 214 Ordynacji). Stąd też przepis o prawie żądania sprostowania w tym zakresie jest w praktyce rzadko stosowany.
- Wniosek o wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji, który następuje w formie postanowienia i nie podlega ograniczeniom czasowym w zakresie terminu do jego wniesienia (art. 215 § 2 Ordynacji). Wyjaśnienie następuje w formie postanowienia.
Od początku 2009 r. decyzje organów podatkowych pierwszej instancji nie są wykonalne, jeżeli strona wniesie odwołanie, a decyzji nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności (art. 239a Ordynacji). Jest to ważna zmiana, gdyż wiele trudności dotychczas sprawiała podatnikom natychmiastowa wykonalność. Stąd też obecnie egzekucji podlegać będzie dopiero decyzja, która została wydana przez organ odwoławczy, np. Dyrektora Izby Skarbowej. Podkreślenia wymaga fakt, iż przepisy wprowadzają możliwość wstrzymania wykonalności decyzji aż do momentu jej rozpatrzenia przez Naczelny Sąd Administracyjny. Jest to związane z możliwością ustanowienia zabezpieczeń na majątku podatnika, o czym będzie mowa w kolejnych odcinkach. Przed poruszeniem tej problematyki jednak, w następnym opracowaniu omówiona zostanie procedura weryfikacji decyzji podatkowej wydanej przez organ podatkowy pierwszej instancji. Pozwoli to na naświetlenie wszystkich możliwości wzruszenia decyzji otrzymanej przez podatnika, z uwzględnieniem specyfiki orzekania przez poszczególne organy podatkowe i sądy administracyjne.
1.R. Mastalski, Prawo podatkowe, Wydawnictwo C H Beck, Warszawa 2009, str. 290.
2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 2997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm., dalej jako Ordynacja)
|
nr 3(107)2011  |
|
