Czas na lepsze warunki dla pracujących kobiet
Rynek pracy – rządzony przez stereotypy?
Ostatnie wyniki badań nad nastawieniem pracodawców do zatrudniania matek nie nastrajają optymistycznie. Rozwiązaniem tego problemu może być przejście na elastyczne warunki pracy. Przyniesie to korzyści zarówno pracownikom, jak i ich pracodawcom.
Ósmego marca minęła setna rocznica ustanowienia Międzynarodowego Dnia Kobiet. Jednak zamiast zwyczajowych kwiatów, podarków i życzeń polskie kobiety wolałyby dostać w tym dniu lepsze traktowanie na rynku pracy.
Pomimo modernizacji i zmian, jakie zaszły w ostatnich latach w Polsce, wydaje się, że nadal aktualne są niektóre dawne uprzedzenia wobec zatrudniania pracujących matek. Ankieta przeprowadzona przez firmę Regus pokazała, że choć 55 proc. polskich firm planuje zwiększyć zatrudnienie w 2011 r., tylko 42 proc. zamierza zatrudnić pracujące matki(1). Wydaje się zatem, że kobiety nie korzystają w takim samym stopniu, jak mężczyźni z coraz lepszych perspektyw na zatrudnienie w Polsce.
Podobną tendencję można zaobserwować na całym świecie – wyniki ankiety pokazują, że 45 proc. firm planuje zatrudnić nowych pracowników w 2011 r., ale tylko 36 proc. chce zwiększyć zatrudnienie kobiet posiadających dzieci(2). Niezbyt optymistyczny obraz, biorąc pod uwagę wkład, jaki pracujące matki wnoszą do rynku pracy.
Przygnębiający obraz
Garry Gurtler, wiceprezes firmy Regus na region Europy Środkowej i Wschodniej
W oparciu o własne doświadczenia z klientami i współpracownikami naszej firmy oraz innymi przedsiębiorstwami nie mam takich obaw. Owszem, część kobiet może podjąć decyzję o urodzeniu kolejnego dziecka i wziąć urlop macierzyński, ale inni pracownicy także się zwalniają. Nie ma żadnej gwarancji, że nasi pracownicy zostaną z nami na dłużej, niezależnie od tego, czy są to kobiety czy mężczyźni.
Moje własne doświadczenia z firmami grupy Regus potwierdzają te zależności. Pracodawcy pozwalają kadrze pracować zgodnie z grafikiem, który odpowiada ich zobowiązaniom i w miejscach bliskich domu. Umożliwia to pogodzenie pracy z obowiązkami domowymi i oznacza, że nie trzeba tracić godzin na dojazd do biura w godzinach szczytu, co z kolei pomaga obniżyć koszty opieki nad dziećmi
Także inne dane dotyczące sytuacji zawodowej kobiet w Polsce nie napawają optymizmem. Po pierwsze, wskaźnik bezrobocia wśród kobiet jest wyższy, niż wśród mężczyzn; biorąc pod uwagę deklaracje ankietowanych przez Regus pracodawców, sytuacja ta w najbliższym czasie nie ulegnie poprawie. Po drugie, nawet w przypadku kobiet, które mają pracę, przeciętne zarobki są niższe, niż w przypadku mężczyzn. Jak wynika z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń, kobiety na wszystkich szczeblach zarabiają mniej od mężczyzn. Dysproporcje zależą od zajmowanego stanowiska, a różnica w miesięcznym wynagrodzeniu sięga od 330 zł – w przypadku pracowników szeregowych do 3 tys. zł – na szczeblu dyrektorskim(3).
Polki skarżą się także na problemy z pogodzeniem pracy i życia rodzinnego. Mniej niż połowa kobiet z dziećmi w wieku 6-12 miesięcy decyduje się na powrót do pracy, jednak wiele musi przedłużyć urlop macierzyński i wrócić później niż planowały(4). Te, które w ogóle nie wracają do pracy po urodzeniu dziecka, tłumaczą to obawami porażki na rynku pracy i problemami z pogodzeniem pracy i opieki nad potomstwem. Kobiety wspominają też o trudnościach ze znalezieniem miejsca w żłobkach i wysokich kosztach opieki nad dziećmi, które mogą pochłonąć całe ich zarobki(5).
Problemy te oczywiście nie są charakterystyczne tylko dla Polski, co jednak nie umniejsza ich wagi. Nadal oznacza to, że polskie firmy rezygnują z dostępu do znaczącej liczby wartościowych pracowników.
Dawne stereotypy
Inną przeszkodą, która stoi na drodze pracującym matkom, są uprzedzenia. Ankieta firmy Regus wskazuje także na niektóre – wydawać by się mogło – przestarzałe stereotypy. Prawie czterech na dziesięciu (38 proc.) polskich pracodawców uważa, że pracujące matki mniej angażują się w pracę i są mniej elastyczne od pozostałych pracowników. Ponad jedna czwarta (27 proc.) obawia się, że pracujące mamy wkrótce zwolnią się z pracy, aby urodzić kolejne dziecko(6).
Jeśli chodzi o zaangażowanie w wykonywaną pracę (lub jego brak), to jest ono determinowane przez indywidualne podejście danej osoby do swoich obowiązków oraz zastosowanie przez pracodawcę odpowiedniego systemu motywacyjnego, a nie przez płeć czy fakt bycia rodzicem.
W rzeczywistości ci bardziej otwarci pracodawcy, którzy dają szansę pracującym matkom, czerpią z tego korzyści. Ponad sześciu na dziesięciu mówi, że wracające do pracy kobiety cechuje dobra organizacja, odpowiedzialność i cierpliwość(7). Wydaje się, że nie powinno to nikogo dziwić. Wszystkie te cechy są potrzebne rodzicom i doskonale się sprawdzają w miejscu pracy, jak i w domu.
Nowe podejście
Jak zatem można poprawić sytuację młodych pracujących matek w Polsce i tych, które chcą wrócić na rynek pracy, ale są powstrzymywane przez uprzedzenia lub inne trudności? Odpowiedzią są przykłady firm, które prowadzą politykę przyjazną pracownikom, gdzie elastyczne warunki pracy stały się normą.
Osiem na dziesięć firm daje obecnie pracownikom pewien stopień swobody wyboru, gdzie i jak będą pracować. W efekcie obniżają w ten sposób koszty, zwiększają produktywność i mają dostęp do pracowników z innych miejscowości(8).
Korzyści z elastycznych warunków pracy dotyczą szerszej grupy pracowników – nie tylko rodziców. Długie dojazdy i powroty z pracy są bolączką wielu osób. Nie ma tu znaczenia, czy chodzi o powrót do dzieci, rodziny czy o kilka dodatkowych godzin przeznaczonych na swoje hobby.
Korzyści odnoszą również pracodawcy. Pozwalając wszystkim pracownikom – nie tylko rodzicom – na elastyczne godziny pracy lub pracę bliżej domu, zyskują pracowników, którzy są wydajniejsi, bardziej lojalni i mniej zestresowani. Mogą obniżyć koszty związane z migracją kadry i zmniejszyć koszty stałe. Pracodawcy na całym świecie już to zrozumieli: 60 proc. firm uważa, że elastyczne warunki pracy są mniej kosztowne, niż praca w biurze w stałych godzinach(9).
Dalsze kroki
W czasie, gdy Polska wychodzi z recesji, bardzo ważne jest, aby przyszłościowe podejście wygrało z przestarzałymi uprzedzeniami. Gdy firmy nastawiają się na rozwój, muszą wzmocnić swoje szeregi wyszkoloną kadrą. Ignorowanie umiejętności i doświadczeń sporej części populacji – tylko dlatego, że są matkami – to podejście krótkowzroczne. Pracujące matki są wartościową grupą pracowników, a ich pomijanie nie ma dla firm żadnego sensu.
Polscy pracodawcy nie powinni myśleć, że tylko kobiety potrzebują warunków przyjaznych rodzinie i elastycznych godzin pracy. Rzeczywiście, elastyczne warunki pracy mogą pomóc pracującym matkom w zwiększeniu produktywności, ale co ważniejsze, służą zwiększeniu efektywności wszystkich pracowników – bez względu na to, czy mają dzieci czy też nie.
Źródło:
1.Mother’s Day?, Regus, grudzień 2010, www.regus.co.uk
2.Mother’s Day?, Regus, grudzień 2010
3.Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń, 2010
4.Raport SMG/KRC, kwiecień 2010
5.Mama wraca do pracy, raport, 2010
6.Mother’s Day?, Regus, grudzień 2010
7.Raport SMG/KRC, kwiecień 2010
8.Flexible working goes global, marzec 2011, Regus, zajmującą się badaniami rozwiązań zawodowych
9.Flexible working goes global, marzec 2011, Regus
Pomimo modernizacji i zmian, jakie zaszły w ostatnich latach w Polsce, wydaje się, że nadal aktualne są niektóre dawne uprzedzenia wobec zatrudniania pracujących matek. Ankieta przeprowadzona przez firmę Regus pokazała, że choć 55 proc. polskich firm planuje zwiększyć zatrudnienie w 2011 r., tylko 42 proc. zamierza zatrudnić pracujące matki(1). Wydaje się zatem, że kobiety nie korzystają w takim samym stopniu, jak mężczyźni z coraz lepszych perspektyw na zatrudnienie w Polsce.
Podobną tendencję można zaobserwować na całym świecie – wyniki ankiety pokazują, że 45 proc. firm planuje zatrudnić nowych pracowników w 2011 r., ale tylko 36 proc. chce zwiększyć zatrudnienie kobiet posiadających dzieci(2). Niezbyt optymistyczny obraz, biorąc pod uwagę wkład, jaki pracujące matki wnoszą do rynku pracy.
Przygnębiający obraz
Garry Gurtler, wiceprezes firmy Regus na region Europy Środkowej i Wschodniej
W oparciu o własne doświadczenia z klientami i współpracownikami naszej firmy oraz innymi przedsiębiorstwami nie mam takich obaw. Owszem, część kobiet może podjąć decyzję o urodzeniu kolejnego dziecka i wziąć urlop macierzyński, ale inni pracownicy także się zwalniają. Nie ma żadnej gwarancji, że nasi pracownicy zostaną z nami na dłużej, niezależnie od tego, czy są to kobiety czy mężczyźni.
Moje własne doświadczenia z firmami grupy Regus potwierdzają te zależności. Pracodawcy pozwalają kadrze pracować zgodnie z grafikiem, który odpowiada ich zobowiązaniom i w miejscach bliskich domu. Umożliwia to pogodzenie pracy z obowiązkami domowymi i oznacza, że nie trzeba tracić godzin na dojazd do biura w godzinach szczytu, co z kolei pomaga obniżyć koszty opieki nad dziećmi
Także inne dane dotyczące sytuacji zawodowej kobiet w Polsce nie napawają optymizmem. Po pierwsze, wskaźnik bezrobocia wśród kobiet jest wyższy, niż wśród mężczyzn; biorąc pod uwagę deklaracje ankietowanych przez Regus pracodawców, sytuacja ta w najbliższym czasie nie ulegnie poprawie. Po drugie, nawet w przypadku kobiet, które mają pracę, przeciętne zarobki są niższe, niż w przypadku mężczyzn. Jak wynika z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń, kobiety na wszystkich szczeblach zarabiają mniej od mężczyzn. Dysproporcje zależą od zajmowanego stanowiska, a różnica w miesięcznym wynagrodzeniu sięga od 330 zł – w przypadku pracowników szeregowych do 3 tys. zł – na szczeblu dyrektorskim(3).
Polki skarżą się także na problemy z pogodzeniem pracy i życia rodzinnego. Mniej niż połowa kobiet z dziećmi w wieku 6-12 miesięcy decyduje się na powrót do pracy, jednak wiele musi przedłużyć urlop macierzyński i wrócić później niż planowały(4). Te, które w ogóle nie wracają do pracy po urodzeniu dziecka, tłumaczą to obawami porażki na rynku pracy i problemami z pogodzeniem pracy i opieki nad potomstwem. Kobiety wspominają też o trudnościach ze znalezieniem miejsca w żłobkach i wysokich kosztach opieki nad dziećmi, które mogą pochłonąć całe ich zarobki(5).
Problemy te oczywiście nie są charakterystyczne tylko dla Polski, co jednak nie umniejsza ich wagi. Nadal oznacza to, że polskie firmy rezygnują z dostępu do znaczącej liczby wartościowych pracowników.
Dawne stereotypy
Inną przeszkodą, która stoi na drodze pracującym matkom, są uprzedzenia. Ankieta firmy Regus wskazuje także na niektóre – wydawać by się mogło – przestarzałe stereotypy. Prawie czterech na dziesięciu (38 proc.) polskich pracodawców uważa, że pracujące matki mniej angażują się w pracę i są mniej elastyczne od pozostałych pracowników. Ponad jedna czwarta (27 proc.) obawia się, że pracujące mamy wkrótce zwolnią się z pracy, aby urodzić kolejne dziecko(6).
Jeśli chodzi o zaangażowanie w wykonywaną pracę (lub jego brak), to jest ono determinowane przez indywidualne podejście danej osoby do swoich obowiązków oraz zastosowanie przez pracodawcę odpowiedniego systemu motywacyjnego, a nie przez płeć czy fakt bycia rodzicem.
W rzeczywistości ci bardziej otwarci pracodawcy, którzy dają szansę pracującym matkom, czerpią z tego korzyści. Ponad sześciu na dziesięciu mówi, że wracające do pracy kobiety cechuje dobra organizacja, odpowiedzialność i cierpliwość(7). Wydaje się, że nie powinno to nikogo dziwić. Wszystkie te cechy są potrzebne rodzicom i doskonale się sprawdzają w miejscu pracy, jak i w domu.
Nowe podejście
Jak zatem można poprawić sytuację młodych pracujących matek w Polsce i tych, które chcą wrócić na rynek pracy, ale są powstrzymywane przez uprzedzenia lub inne trudności? Odpowiedzią są przykłady firm, które prowadzą politykę przyjazną pracownikom, gdzie elastyczne warunki pracy stały się normą.
Osiem na dziesięć firm daje obecnie pracownikom pewien stopień swobody wyboru, gdzie i jak będą pracować. W efekcie obniżają w ten sposób koszty, zwiększają produktywność i mają dostęp do pracowników z innych miejscowości(8).
Korzyści z elastycznych warunków pracy dotyczą szerszej grupy pracowników – nie tylko rodziców. Długie dojazdy i powroty z pracy są bolączką wielu osób. Nie ma tu znaczenia, czy chodzi o powrót do dzieci, rodziny czy o kilka dodatkowych godzin przeznaczonych na swoje hobby.
Korzyści odnoszą również pracodawcy. Pozwalając wszystkim pracownikom – nie tylko rodzicom – na elastyczne godziny pracy lub pracę bliżej domu, zyskują pracowników, którzy są wydajniejsi, bardziej lojalni i mniej zestresowani. Mogą obniżyć koszty związane z migracją kadry i zmniejszyć koszty stałe. Pracodawcy na całym świecie już to zrozumieli: 60 proc. firm uważa, że elastyczne warunki pracy są mniej kosztowne, niż praca w biurze w stałych godzinach(9).
Dalsze kroki
W czasie, gdy Polska wychodzi z recesji, bardzo ważne jest, aby przyszłościowe podejście wygrało z przestarzałymi uprzedzeniami. Gdy firmy nastawiają się na rozwój, muszą wzmocnić swoje szeregi wyszkoloną kadrą. Ignorowanie umiejętności i doświadczeń sporej części populacji – tylko dlatego, że są matkami – to podejście krótkowzroczne. Pracujące matki są wartościową grupą pracowników, a ich pomijanie nie ma dla firm żadnego sensu.
Polscy pracodawcy nie powinni myśleć, że tylko kobiety potrzebują warunków przyjaznych rodzinie i elastycznych godzin pracy. Rzeczywiście, elastyczne warunki pracy mogą pomóc pracującym matkom w zwiększeniu produktywności, ale co ważniejsze, służą zwiększeniu efektywności wszystkich pracowników – bez względu na to, czy mają dzieci czy też nie.
Źródło:
1.Mother’s Day?, Regus, grudzień 2010, www.regus.co.uk
2.Mother’s Day?, Regus, grudzień 2010
3.Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń, 2010
4.Raport SMG/KRC, kwiecień 2010
5.Mama wraca do pracy, raport, 2010
6.Mother’s Day?, Regus, grudzień 2010
7.Raport SMG/KRC, kwiecień 2010
8.Flexible working goes global, marzec 2011, Regus, zajmującą się badaniami rozwiązań zawodowych
9.Flexible working goes global, marzec 2011, Regus
|
nr 4(108)2011  |
|
