Źródła finansowania przedsiębiorstw
Źródła finansowania przedsiębiorstw: na co może liczyć sektor MSP
Potencjał gospodarczy kraju leży w gestii możliwości finansowania małych i średnich przedsiębiorstw, gdyż to właśnie one – jako podstawa każdej gospodarki – są liderem innowacji i głównym źródłem zatrudnienia. Obecnie szacuje się, że ok. 95-99 proc. wszystkich przedsiębiorstw w krajach rozwiniętych stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa, dostarczając ok. 60-70 proc. miejsc pracy i generując prawie 50 proc. PKB.
O ile dla dofinansowania działań dużych firm i korporacji na rynku możemy znaleźć wiele źródeł pozyskania środków finansowych, o tyle luka kapitałowa kładzie cień na perspektywy rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Brak wykształconych mechanizmów alokacji kapitału prywatnego – szczególnie we wczesnych fazach rozwoju małych i innowacyjnych firm – jest utrapieniem nie jednego przedsiębiorcy.
Dlaczego tak ważny sektor gospodarki jest często niedoceniany przez inwestorów? Dlaczego tak trudno pozyskać fundusze na rozwój swojej działalności? Według danych przytaczanych przez OECD, przedsiębiorstwa do dwudziestu zatrudnionych mają pięć raz większe szanse na upadłość niż duże firmy. Niskie zasoby finansowe, problemy z płynnością, nie wystarczająca albo źle prowadzona dokumentacja finansowo-księgowa, jak również brak zabezpieczeń majątkowych to podstawowe czynniki, które sprawiają, że podjęcie współpracy z bankiem jest często niemożliwe lub zawierane na stosunkowo wysokie oprocentowanie. Dodajmy do tego nieefektywny rynek kapitałowy, który na wskutek cyklów koniunkturalnych może pogorszyć jakość portfeli finansowych, tak jak to miało miejsce w ostatnich latach, a zaostrzenie kryteriów dostępu do kredytów całkowicie odseparowuje małe i średnie przedsiębiorstwa od banków. Gdzie zatem jeszcze szukać środków finansowych?
Każdy ma swojego anioła
W przypadku gdy jesteśmy małą, innowacyjną firmą o stosunkowo dużym potencjale, ale o wysokim ryzyku nie akceptowanym przez bank, możemy udać się do prywatnych inwestorów. Innowacyjne przedsiębiorstwa będą potrzebowały różnych źródeł dofinansowania – w zależności od etapu, na którym się znajdują. Fundusze na start-up zwykle można zebrać od rodziny, znajomych lub kontaktów zawodowych (z języka angielskiego potocznie nazywaną zasadą 3F, czyli Fools, friend and familiy).
Ponadto, można uzyskać dotacje rządowe lub stypendia uniwersyteckie na zaprojektowanie prototypów bądź przeprowadzenie badań. Jednak najbardziej obiecującą formą dofinansowania jest pomoc aniołów biznesu, którzy często – oprócz pieniędzy – wnoszą własne doświadczenie oraz kontakty do prowadzonego przedsięwzięcia. Ryzyko ponoszone przez prywatnych inwestorów jest duże, jednak jest ono często rekompensowane potencjalnym zyskiem wiążącym się z przejęciem dużej części udziałów w firmie.
Wraz z rozwojem firmy, gdy już ustaliliśmy jej główne cele oraz priorytety, a jej działalność zaczyna przynosić zysk, lecz wciąż brak zabezpieczeń majątkowych uniemożliwia nam pozyskanie kapitału bankowego, możemy zwrócić się do venture capital o dodatkowe fundusze. Inwestorzy instytucjonalni, fundusze oszczędnościowe, jak również korporacje preferują lokowanie swoich pieniędzy w większe projekty, na wyższym stadium rozwoju niż start-upy, inwestując najczęściej w średniej wielkości firmy o dużym potencjale rozwojowym. Zwykle z takich źródeł finansowych można pozyskać do kilkuset tysięcy złotych. Środki przyznawane są firmom na wczesnych etapach rozwoju, a dodatkowo inwestor często pomaga firmie, udzielając wsparcia menedżerskiego, jednak za cenę części udziałów w firmie.
Fundusze pivate equity są pojęciem znacznie szerszym niż venture capital, gdyż obejmują swoim zakresem dofinansowanie firm działających już przez dłuższy czas na rynku. Głównymi dawcami kapitału private equity są banki, fundusze emerytalne, agencje rządowe, przedsiębiorstwa i korporacje, instytucje publiczne, a nawet instytuty naukowe. Są to fundusze o charakterze właścicielskim, gdyż skorzystanie z nich wiąże się często z przejęciem przez inwestora większościowego udziału w firmie. Wyjątkiem są inwestycje w duże przedsiębiorstwa z wieloletnim doświadczeniem na rynku, ale nawet w ich przypadku przejecie udziałów nie spada poniżej 20 proc. Inwestycje takie prowadzone są zwykle na okres od pięciu do siedmiu lat i łączą się z wyznaczoną wspólnie przez inwestora i właściciela strategią. Zwykle cały proces składa się z czterech etapów: akwizycji kapitału, analizy i selekcji potencjalnych projektów inwestycyjnych wraz z podjęciem inwestycji, po czym następuje okres realizacji projektu, który przyczynia się do znacznego wzrostu wartości spółek portfelowych. Końcowym etapem jest realizacja zysków portfelowych, czyli dezinwestycja ze spółek, kiedy to fundusz odsprzedaje swoje udziały albo całą spółkę po okresie zawartym w umowie.
Pieniądze unijne
Kolejną możliwością uzyskania zewnętrznego dofinansowania, która wydaje się być najkorzystniejsza z punktu widzenia przedsiębiorcy, są dotacje unijne wraz z funduszami krajowymi. Największą zaletą takich funduszy jest ich całkowita bezzwrotność, jednak zdecydowaną wadą jest ich ściśle określone przeznaczenie, zależne od programu, z którego pochodzą, konieczność przebrnięcia przez wymaganą dokumentację oraz przejście przez instytucjonalną machinę biurokratyczną. W ramach budżetu 2007-2013, środki unijne zostały podzielone na dwa obszary – programy ogólnopolskie powyżej 8 milionów złotych i programy regionalne do 8 milionów złotych. Unia Europejska dystrybuuje środki finansowe przez fundusze, które mają swoje programy, jak: Innowacyjna Gospodarka, Program Operacyjny Kapitał Ludzki czy Regionalne Programy Operacyjne.
Leasing
Stosunkowo dużą popularnością wśród małych i średnich przedsiębiorstw cieszą się usługi firm leasingowych. W czasach gdy nie stać nas na zakup środków trwałych, maszyn bądź samochodów, przedsiębiorca może zgłosić się do firmy leasingowej, aby ta w jego imieniu zakupiła dane dobro. Leasingodawca wypożycza leasingobiorcy (za określoną miesięczną opłatą) zakupione dobro, po czym po określonym terminie umożliwia jej wykup za stosunkowo nie wielkie pieniądze. Działalność leasingowa świadczona jest najczęściej przez firmy współpracujące z działającymi na rynku bankami.
A co na to banki...
W trakcie, jak nasza firma się rozwija, posiadamy już stosunkowo duże środki trwałe i obrotowe, pojawiają się nowe możliwości zdobycia dodatkowych środków finansowych. Kredyt w banku na zasadach komercyjnych to wyzwanie dla każdej firmy. Na początek przygotowujemy wniosek kredytowy, który różni się wzorem w zależności od banku, lecz zawsze ma formę małego biznesplanu. Znajdziemy w nim uproszczony rachunek wyników, bilans, rachunek przepływów pieniężnych, trzeba będzie dostarczyć dokumenty potwierdzające brak zaległości podatkowych z Urzędu Skarbowego oraz poświadczenia o braku zaległości w opłatach ZUS. Jeszcze tylko kilka zabezpieczeń w postaci nieruchomości, samochodu, działki bądź własnej gotówki i poręczenia dwóch osób prawnych bądź fizycznych – i możemy liczyć na przychylność banku w naszej sprawie.
W banku najpopularniejsze są dwa rodzaje kredytu – kredyt inwestycyjny udzielany na środki trwałe oraz kredyt obrotowy dla sfinansowania środków obrotowych.
Na pocieszenie
Powyżej przedstawiłem tylko niektóre sposoby pozyskania kapitału przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Microsoft, Apple czy wiele innych międzynarodowych korporacji – wszyscy zaczynali będąc małym, a później średnim przedsiębiorcą, borykając się z takimi samymi problemami, przed jakimi dziś może stawać także Twoja firma. Często od snów o biznesie, po ich realizację, poszukiwali sposobu sfinansowania swoich działań, które doprowadziły ich do dzisiejszej pozycji na rynku.
Nie pozostaje zatem nic innego, jak szukać, pytać i negocjować warunki umów tam gdzie to możliwe, i nie poprzestawać na drodze do coraz to nowych sukcesów, bo właśnie te czynniki sprawiają, że z małego biznesu powstają międzynarodowe korporacje.
Autor: Michał Ciszek, Business Consultant
ConQuest Consultin
Dlaczego tak ważny sektor gospodarki jest często niedoceniany przez inwestorów? Dlaczego tak trudno pozyskać fundusze na rozwój swojej działalności? Według danych przytaczanych przez OECD, przedsiębiorstwa do dwudziestu zatrudnionych mają pięć raz większe szanse na upadłość niż duże firmy. Niskie zasoby finansowe, problemy z płynnością, nie wystarczająca albo źle prowadzona dokumentacja finansowo-księgowa, jak również brak zabezpieczeń majątkowych to podstawowe czynniki, które sprawiają, że podjęcie współpracy z bankiem jest często niemożliwe lub zawierane na stosunkowo wysokie oprocentowanie. Dodajmy do tego nieefektywny rynek kapitałowy, który na wskutek cyklów koniunkturalnych może pogorszyć jakość portfeli finansowych, tak jak to miało miejsce w ostatnich latach, a zaostrzenie kryteriów dostępu do kredytów całkowicie odseparowuje małe i średnie przedsiębiorstwa od banków. Gdzie zatem jeszcze szukać środków finansowych?
Każdy ma swojego anioła
W przypadku gdy jesteśmy małą, innowacyjną firmą o stosunkowo dużym potencjale, ale o wysokim ryzyku nie akceptowanym przez bank, możemy udać się do prywatnych inwestorów. Innowacyjne przedsiębiorstwa będą potrzebowały różnych źródeł dofinansowania – w zależności od etapu, na którym się znajdują. Fundusze na start-up zwykle można zebrać od rodziny, znajomych lub kontaktów zawodowych (z języka angielskiego potocznie nazywaną zasadą 3F, czyli Fools, friend and familiy).
Ponadto, można uzyskać dotacje rządowe lub stypendia uniwersyteckie na zaprojektowanie prototypów bądź przeprowadzenie badań. Jednak najbardziej obiecującą formą dofinansowania jest pomoc aniołów biznesu, którzy często – oprócz pieniędzy – wnoszą własne doświadczenie oraz kontakty do prowadzonego przedsięwzięcia. Ryzyko ponoszone przez prywatnych inwestorów jest duże, jednak jest ono często rekompensowane potencjalnym zyskiem wiążącym się z przejęciem dużej części udziałów w firmie.
Wraz z rozwojem firmy, gdy już ustaliliśmy jej główne cele oraz priorytety, a jej działalność zaczyna przynosić zysk, lecz wciąż brak zabezpieczeń majątkowych uniemożliwia nam pozyskanie kapitału bankowego, możemy zwrócić się do venture capital o dodatkowe fundusze. Inwestorzy instytucjonalni, fundusze oszczędnościowe, jak również korporacje preferują lokowanie swoich pieniędzy w większe projekty, na wyższym stadium rozwoju niż start-upy, inwestując najczęściej w średniej wielkości firmy o dużym potencjale rozwojowym. Zwykle z takich źródeł finansowych można pozyskać do kilkuset tysięcy złotych. Środki przyznawane są firmom na wczesnych etapach rozwoju, a dodatkowo inwestor często pomaga firmie, udzielając wsparcia menedżerskiego, jednak za cenę części udziałów w firmie.
Fundusze pivate equity są pojęciem znacznie szerszym niż venture capital, gdyż obejmują swoim zakresem dofinansowanie firm działających już przez dłuższy czas na rynku. Głównymi dawcami kapitału private equity są banki, fundusze emerytalne, agencje rządowe, przedsiębiorstwa i korporacje, instytucje publiczne, a nawet instytuty naukowe. Są to fundusze o charakterze właścicielskim, gdyż skorzystanie z nich wiąże się często z przejęciem przez inwestora większościowego udziału w firmie. Wyjątkiem są inwestycje w duże przedsiębiorstwa z wieloletnim doświadczeniem na rynku, ale nawet w ich przypadku przejecie udziałów nie spada poniżej 20 proc. Inwestycje takie prowadzone są zwykle na okres od pięciu do siedmiu lat i łączą się z wyznaczoną wspólnie przez inwestora i właściciela strategią. Zwykle cały proces składa się z czterech etapów: akwizycji kapitału, analizy i selekcji potencjalnych projektów inwestycyjnych wraz z podjęciem inwestycji, po czym następuje okres realizacji projektu, który przyczynia się do znacznego wzrostu wartości spółek portfelowych. Końcowym etapem jest realizacja zysków portfelowych, czyli dezinwestycja ze spółek, kiedy to fundusz odsprzedaje swoje udziały albo całą spółkę po okresie zawartym w umowie.
Pieniądze unijne
Kolejną możliwością uzyskania zewnętrznego dofinansowania, która wydaje się być najkorzystniejsza z punktu widzenia przedsiębiorcy, są dotacje unijne wraz z funduszami krajowymi. Największą zaletą takich funduszy jest ich całkowita bezzwrotność, jednak zdecydowaną wadą jest ich ściśle określone przeznaczenie, zależne od programu, z którego pochodzą, konieczność przebrnięcia przez wymaganą dokumentację oraz przejście przez instytucjonalną machinę biurokratyczną. W ramach budżetu 2007-2013, środki unijne zostały podzielone na dwa obszary – programy ogólnopolskie powyżej 8 milionów złotych i programy regionalne do 8 milionów złotych. Unia Europejska dystrybuuje środki finansowe przez fundusze, które mają swoje programy, jak: Innowacyjna Gospodarka, Program Operacyjny Kapitał Ludzki czy Regionalne Programy Operacyjne.
Leasing
Stosunkowo dużą popularnością wśród małych i średnich przedsiębiorstw cieszą się usługi firm leasingowych. W czasach gdy nie stać nas na zakup środków trwałych, maszyn bądź samochodów, przedsiębiorca może zgłosić się do firmy leasingowej, aby ta w jego imieniu zakupiła dane dobro. Leasingodawca wypożycza leasingobiorcy (za określoną miesięczną opłatą) zakupione dobro, po czym po określonym terminie umożliwia jej wykup za stosunkowo nie wielkie pieniądze. Działalność leasingowa świadczona jest najczęściej przez firmy współpracujące z działającymi na rynku bankami.
A co na to banki...
W trakcie, jak nasza firma się rozwija, posiadamy już stosunkowo duże środki trwałe i obrotowe, pojawiają się nowe możliwości zdobycia dodatkowych środków finansowych. Kredyt w banku na zasadach komercyjnych to wyzwanie dla każdej firmy. Na początek przygotowujemy wniosek kredytowy, który różni się wzorem w zależności od banku, lecz zawsze ma formę małego biznesplanu. Znajdziemy w nim uproszczony rachunek wyników, bilans, rachunek przepływów pieniężnych, trzeba będzie dostarczyć dokumenty potwierdzające brak zaległości podatkowych z Urzędu Skarbowego oraz poświadczenia o braku zaległości w opłatach ZUS. Jeszcze tylko kilka zabezpieczeń w postaci nieruchomości, samochodu, działki bądź własnej gotówki i poręczenia dwóch osób prawnych bądź fizycznych – i możemy liczyć na przychylność banku w naszej sprawie.
W banku najpopularniejsze są dwa rodzaje kredytu – kredyt inwestycyjny udzielany na środki trwałe oraz kredyt obrotowy dla sfinansowania środków obrotowych.
Na pocieszenie
Powyżej przedstawiłem tylko niektóre sposoby pozyskania kapitału przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Microsoft, Apple czy wiele innych międzynarodowych korporacji – wszyscy zaczynali będąc małym, a później średnim przedsiębiorcą, borykając się z takimi samymi problemami, przed jakimi dziś może stawać także Twoja firma. Często od snów o biznesie, po ich realizację, poszukiwali sposobu sfinansowania swoich działań, które doprowadziły ich do dzisiejszej pozycji na rynku.
Nie pozostaje zatem nic innego, jak szukać, pytać i negocjować warunki umów tam gdzie to możliwe, i nie poprzestawać na drodze do coraz to nowych sukcesów, bo właśnie te czynniki sprawiają, że z małego biznesu powstają międzynarodowe korporacje.
Autor: Michał Ciszek, Business Consultant
ConQuest Consultin
|
nr 5(109)2011  |
|
