Porównaj się z konkurentami
Analiza finansowa przedsiębiorstwa, część 6
Oceniliśmy już kondycję finansową naszej firmy. Wszystko zmierza w dobrym kierunku: płynność na bezpiecznym poziomie, zadłużenie w normie, zadowalająca rentowność. Pozostaje tylko jedna kwestia do rozstrzygnięcia: jakie wyniki finansowe osiąga konkurencja i jak nasze osiągnięcia wypadają na jej tle?
Trudno jest za pomocą jednego, subiektywnie wybranego parametru finansowego obiektywnie ocenić jakość działania naszego przedsiębiorstwa, szczególnie w stosunku do konkurentów z branży. Niezbędne w takim wypadku jest stworzenie takiego wskaźnika, który umożliwi dokonanie całościowej, czyli syntetycznej oceny naszego przedsiębiorstwa.
Najbardziej zaawansowanym modelem porównań między poszczególnymi branżami czy pojedynczymi przedsiębiorstwami jest stworzenie wskaźnika syntetycznego. Na jego ostateczną wartość składa się, w zależności od przyjętych założeń, od kilku do kilkunastu wskaźników cząstkowych.
Trzy etapy konstruowania wskaźnika
Konstrukcję wskaźnika syntetycznego, opisującego kondycję finansową przedsiębiorstwa, należy przeprowadzić w trzech następujących po sobie etapach: doboru i klasyfikacji wskaźników – po pierwsze, normalizacji wskaźników – po drugie i w końcu – po trzecie – konstrukcji wskaźnika syntetycznego.
Etap 1. Dobór wskaźników
W tym etapie należy wybrać optymalne mierniki, ilustrujące różnorodne aspekty funkcjonowania naszej firmy. Może to być zestaw wskaźników, z których każdy bada inną sferę funkcjonowania przedsiębiorstwa np. płynność, rentowność czy wspomaganie finansowe. Do najważniejszych grup wskaźników, spośród których dokonujemy wyboru należą:
- Wskaźniki dynamiki. Określają one tempo rozwoju danego przedsiębiorstwa.
- Wskaźniki rentowności. Obrazują efektywność prowadzonej działalności.
- Wskaźniki zadłużenia. Za ich pomocą badamy, w jaki sposób firma wykorzystuje zewnętrzne źródła finansowania.
- Wskaźniki płynności. Określają umiejętność wywiązywania się z zobowiązań wobec kontrahentów
- Wskaźniki sprawności działania. Obrazują zdolność do wykorzystania majątku przedsiębiorstwa do generowania przychodów.
Należy w tym miejscu zaznaczyć, że przy ocenie firmy możemy stosować zarówno wyrażone liczbowo wskaźniki ilościowe, jak i wskaźniki jakościowe uwzględniające takie parametry, jak jakość zarządzania przedsiębiorstwem czy perspektywy przed nim stojące w najbliższych latach.
Każdy z wyodrębnionych wskaźników finansowych powinien być na tym etapie zakwalifikowany do jednej z trzech grup - stymulant, destymulant lub nominant – o czym dalej.
Etap 2. Normalizacja wskaźników
Celem tego etapu jest sprowadzenie wartości poszczególnych wskaźników do wzajemnej porównywalności. Oznacza to w praktyce wyeliminowanie różnorodnych jednostek miary, w których wyrażone są poszczególne wskaźniki.
Etap 3. Konstrukcja wskaźnika
Etap ten polega na wyborze odpowiedniej metody obliczeń, za pomocą której dokonamy porównania poszczególnych przedsiębiorstw. Do wykorzystania mamy kilka metod, najczęściej stosowanych w analizie porównawczej. Proponuję zapoznanie się z najprostszą, która mimo wszystko umożliwia dokonanie efektywnego porównania między firmami. Metodą tą jest metoda rangowania wskaźników.
Jak posłużyć się wskaźnikami?
Metoda rangowania wskaźników jest prostym sposobem porządkowania obiektów, charakteryzujących się różnymi cechami – w naszym przypadku firm różniących się między sobą wynikami finansowymi. W metodzie rangowania każdy ze wskaźników, który został wybrany do oceny poszczególnych firm porządkujemy dla wszystkich ocenianych przedsiębiorstw malejąco lub rosnąco, w zależności od tego, z jakim rodzajem wskaźnika mamy do czynienia. Stąd właśnie w pierwszym etapie budowy naszego modelu oceny niezwykle ważnym jest przyporządkowanie wskaźników do jednej z trzech grup:
- stymulant – mierników, których wyższe wartości świadczą o lepszej sytuacji danej firmy
- destymulant – mierników, których niższe wartości lepiej świadczą o kondycji finansowej przedsiębiorstwa
- nominant – mierników, których optymalne wartości zawierają się w ustalonym przedziale liczbowym lub nie powinny przekraczać wyznaczonego poziomu.
W przypadku stymulant, czyli takich wskaźników, których wysokie wartości korzystnie świadczą o działaniu firmy, porządkujemy je rosnąco. Minimalną liczbę punktów (np. 1) przyznajemy firmie, która osiągnęła najwyższą wartość danego wskaźnika, natomiast maksymalną, firmie o najniższej jego wartości.
W przypadku destymulant postępujemy dokładnie odwrotnie. Minimalną notę przyporządkowujemy firmie o najniższej wartości danego wskaźnika finansowego, natomiast maksymalną liczbę punktów otrzymuje firma o najwyższej jego wartości.
Zgodnie z zasadą rangowania im niższa wartość sumy rang w przypadku poszczególnych wskaźników finansowych tym wyższą pozycję zajmuje firma w budowanym rankingu. Mechanizm działania metody rangowania zaprezentowany został w tabeli.
Zastosowanie praktyczne
Do porównań wybrano 10 przedsiębiorstw, których nazwy ukryto pod kodami literowymi. Do porównania ich kondycji finansowej wybrano 5 wskaźników: 3 stymulanty oraz 2 destymulanty:
1. Dynamika przychodów ze sprzedaży.
2. Dynamika kosztów produkcji.
3. Dynamika kosztów finansowych.
4. Rentowność operacyjna.
5. Rentowność netto.
W przypadku każdego z zaproponowanych wskaźników, uszeregowano przedsiębiorstwa zgodnie z metodologią rangowania od najlepszej do najgorszej wartości wskaźnika. Np. w odniesieniu do dynamiki przychodów netto ze sprzedaży (stymulanta) firma AAA otrzymała 1 pkt. gdyż charakteryzowała się najwyższą wartością tego parametru (136,5 proc.), natomiast firma KKK 10 pkt., ponieważ w jej przypadku wskaźnik ten miał najniższą wartość (95,3 proc.).
W przypadku dynamiki kosztów produkcji (destymulanta), firma HHH otrzymała 1 pkt. za najniższą wartości tego parametru (105,0 proc.) natomiast firma AAA maksymalną notę, 10 pkt. za najwyższą wartość wskaźnika (140,7 proc.).
Na ostateczną klasyfikację kondycji finansowej przedsiębiorstw składa się suma pozycji zajętych przez firmy w odniesieniu do kolejnych wskaźników. Szczegółową punktację zaprezentowano w tabeli.
Widać, że zdecydowanym liderem rankingu okazała się firma CCC, uzyskując ogółem 19 pkt. Najgorszą jest firma KKK, która uzyskała aż 39 pkt. plasując się w przypadku kolejnych porównań zdecydowanie w końcówce.
Niewątpliwą zaletą zaproponowanych metod porównań, zarówno przy wykorzystaniu metody rangowania, jak i wzorca rozwoju przedsiębiorstw, jest ich prostota oraz łatwość zastosowania w praktyce. Podstawową zaś wadą brak zróżnicowania znaczenia poszczególnych wskaźników.
Firma
Wskaźnik
synte- tyczny
Dynamika
przycho- dów
pkt.
Dynamika
kosztów
produkcji
pkt.
Dynamika
kosztów
finanso- wych
pkt.
Rentow- ność
operacyjna
pkt.
Rentow- ność
netto
pkt.
CCC
19
125,3
3
137,5
8
101,3
2
12,9
3
9,8
3
DDD
20
125,1
4
125,0
6
99,0
1
10,2
4
7,8
5
EEE
22
120,0
5
110,0
2
125,3
6
9,2
5
8,3
4
AAA
23
136,5
1
140,7
10
200,5
10
15,6
1
12,3
1
BBB
24
130,0
2
138,5
9
156,3
9
14,8
2
11,7
2
FFF
28
118,5
6
115,0
3
132,5
7
8,5
6
7,3
6
HHH
29
101,2
8
105,0
1
105,8
3
5,2
8
1,1
9
GGG
33
110,6
7
115,6
4
141,9
8
7,3
7
5,3
7
JJJ
38
98,3
9
130,6
7
120,0
5
3,1
9
3,2
8
KKK
39
95,3
10
120,5
5
118,0
4
2,2
10
0,9
10
