Badanie due diligence - czym jest i kiedy warto je wdrożyć
Raport: Inwestowanie nadwyżek finansowych
Celem badania due diligence jest analiza dotychczasowej działalności podmiotu w celu zidentyfikowania potencjalnych ryzyk związanych z jego funkcjonowaniem. W podstawowym wymiarze obejmuje ono obszar prawny i finansowy. Kiedy należy rozważyć jego przeprowadzenie?
Audyt due diligence (DD) wdraża się najczęściej w związku z przeprowadzaną wyceną spółki oraz oszacowaniem ryzyka związanego z planowaną inwestycją. Poza tym może być także przydatnym narzędziem w ręku samej spółki poszukującej finansowania – przeprowadzenie go przed rozpoczęciem właściwych negocjacji na potrzeby własne umożliwi bowiem lepsze przygotowanie się do transakcji. Pozwoli wszak na identyfikację ewentualnych nieprawidłowości istniejących w spółce, a w konsekwencji usunięcie co najmniej kilku z nich jeszcze przed prezentacją przedsiębiorstwa inwestorowi.
Świadomość ich istnienia pozwala opracować bardziej skuteczną strategię negocjacyjną i zaplanować taki model działania spółki, który zminimalizuje prawdopodobieństwo wystąpienia ustalonych ryzyk. Dzięki badaniu due diligence można również uniknąć niekomfortowej sytuacji, która powstaje, w momencie gdy inwestor zmienia wstępnie ustalone warunki ze względu na ujawnione ryzyka oraz prognozy ich wpływu na wartość spółki.
Jakie obszary powinien pokrywać audyt?
Audyt w zakresie ewentualnych ryzyk prawnych powinien objąć wszystkie okoliczności istotne dla efektywnego i bezpiecznego funkcjonowania podmiotu w przyszłości. W zależności od specyfiki spółki, w każdym wypadku jego zakres będzie nieco inny. Przykładowo, dla branży e-commerce szczególnie istotne znaczenie będą miały kwestie dotyczące relacji z konsumentami, ochrony danych osobowych oraz praw do niematerialnych składników przedsiębiorstwa.
Najważniejsze będą jednak zawsze kwestie korporacyjne, a zatem sprawdzenie, czy spółka została prawidłowo zawiązana i wyposażona w aktywa, które wykorzystuje przy prowadzeniu działalności oraz czy dochowuje wymaganych procedur wewnętrznych. Badanie due diligence powinno obejmować także audyt stosunków pracowniczych oraz weryfikację istotnych umów zawieranych z kontrahentami wraz z okolicznościami związanymi z ich wykonywaniem, zarówno w celu określenia skuteczności uprawnień spółki z nich wynikających, jak również ewentualnych podstaw odpowiedzialności spółki. Niezbędne jest także zbadanie majątku przedsiębiorstwa pod kątem ryzyk związanych z potencjalnymi roszczeniami osób trzecich lub istnieniem obciążeń dotyczących jego składników. Doświadczenie wskazuje, że zwłaszcza kwestie dotyczące własności intelektualnej, której skuteczne nabywanie i ochrona sprawiają przedsiębiorcom wiele problemów, powinny zostać objęte szczególną uwagą.
Na pograniczu kwestii prawnych i finansowych pozostaje audyt prawidłowości wykonywania przez spółkę obowiązków dotyczących sprawozdawczości finansowej oraz rozliczania się z danin publicznoprawnych. Odnosi się on do sfery generującej ogromne pokłady ryzyka, choćby z uwagi na stopień niejasności polskich przepisów podatkowych. Tymczasem samo badanie finansowe z pewnością powinno objąć wszystkie okoliczności decydujące o zdolności spółki do generowania pozytywnych wyników.
Spółka umożliwiająca podmiotowi trzeciemu, w tym potencjalnemu inwestorowi, przeprowadzenie audytu, powinna zadbać, aby ujawnienie istotnych informacji o własnym przedsiębiorstwie nastąpiło w sposób bezpieczny i na zasadach wskazanych w umowie o zachowaniu poufności czy w szerszej umowie dotyczącej uzgodnienia metod prowadzenia badania DD. Należy pamiętać bowiem, że w ostateczności do transakcji może w ogóle nie dojść. Prawidłowe przygotowanie oraz dokumentacja badania DD mogą również znacząco ułatwić negocjacje dotyczące oświadczeń oraz gwarancji składanych przez sprzedającego, jednocześnie umożliwiając zmniejszenie zakresu jego odpowiedzialności wobec inwestora.
Radca prawny dr Tomasz Szczurowski, Partner Zarządzający w Kancelarii Prawnej Trinity Waluga i Wspólnicy
Świadomość ich istnienia pozwala opracować bardziej skuteczną strategię negocjacyjną i zaplanować taki model działania spółki, który zminimalizuje prawdopodobieństwo wystąpienia ustalonych ryzyk. Dzięki badaniu due diligence można również uniknąć niekomfortowej sytuacji, która powstaje, w momencie gdy inwestor zmienia wstępnie ustalone warunki ze względu na ujawnione ryzyka oraz prognozy ich wpływu na wartość spółki.
Jakie obszary powinien pokrywać audyt?
Audyt w zakresie ewentualnych ryzyk prawnych powinien objąć wszystkie okoliczności istotne dla efektywnego i bezpiecznego funkcjonowania podmiotu w przyszłości. W zależności od specyfiki spółki, w każdym wypadku jego zakres będzie nieco inny. Przykładowo, dla branży e-commerce szczególnie istotne znaczenie będą miały kwestie dotyczące relacji z konsumentami, ochrony danych osobowych oraz praw do niematerialnych składników przedsiębiorstwa.
Najważniejsze będą jednak zawsze kwestie korporacyjne, a zatem sprawdzenie, czy spółka została prawidłowo zawiązana i wyposażona w aktywa, które wykorzystuje przy prowadzeniu działalności oraz czy dochowuje wymaganych procedur wewnętrznych. Badanie due diligence powinno obejmować także audyt stosunków pracowniczych oraz weryfikację istotnych umów zawieranych z kontrahentami wraz z okolicznościami związanymi z ich wykonywaniem, zarówno w celu określenia skuteczności uprawnień spółki z nich wynikających, jak również ewentualnych podstaw odpowiedzialności spółki. Niezbędne jest także zbadanie majątku przedsiębiorstwa pod kątem ryzyk związanych z potencjalnymi roszczeniami osób trzecich lub istnieniem obciążeń dotyczących jego składników. Doświadczenie wskazuje, że zwłaszcza kwestie dotyczące własności intelektualnej, której skuteczne nabywanie i ochrona sprawiają przedsiębiorcom wiele problemów, powinny zostać objęte szczególną uwagą.
Na pograniczu kwestii prawnych i finansowych pozostaje audyt prawidłowości wykonywania przez spółkę obowiązków dotyczących sprawozdawczości finansowej oraz rozliczania się z danin publicznoprawnych. Odnosi się on do sfery generującej ogromne pokłady ryzyka, choćby z uwagi na stopień niejasności polskich przepisów podatkowych. Tymczasem samo badanie finansowe z pewnością powinno objąć wszystkie okoliczności decydujące o zdolności spółki do generowania pozytywnych wyników.
Spółka umożliwiająca podmiotowi trzeciemu, w tym potencjalnemu inwestorowi, przeprowadzenie audytu, powinna zadbać, aby ujawnienie istotnych informacji o własnym przedsiębiorstwie nastąpiło w sposób bezpieczny i na zasadach wskazanych w umowie o zachowaniu poufności czy w szerszej umowie dotyczącej uzgodnienia metod prowadzenia badania DD. Należy pamiętać bowiem, że w ostateczności do transakcji może w ogóle nie dojść. Prawidłowe przygotowanie oraz dokumentacja badania DD mogą również znacząco ułatwić negocjacje dotyczące oświadczeń oraz gwarancji składanych przez sprzedającego, jednocześnie umożliwiając zmniejszenie zakresu jego odpowiedzialności wobec inwestora.
Radca prawny dr Tomasz Szczurowski, Partner Zarządzający w Kancelarii Prawnej Trinity Waluga i Wspólnicy
|
nr 12(128)2012  Zobacz więcej na temat: due | due dilligence |
|
