Odprawy pieniężne związane ze zwolnieniami grupowymi
Ustawa o zwolnieniach grupowych
Pracodawcy przy prowadzeniu działalności niejednokrotnie stają przed koniecznością podejmowania działań związanych z redukcją zatrudnienia i likwidacją stanowisk pracy. Dla pracodawców zatrudniających ponad 20 pracowników działania te mogą wiązać się m.in. z koniecznością wypłacania pracownikom odpraw przewidzianych w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, z 13 marca 2003 r., czyli tzw. ustawie o zwolnieniach grupowych.
Przepisy ustawy stosuje się w razie rozwiązania przez pracodawcę (w drodze wypowiedzenia, a także na mocy porozumienia stron) stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienia obejmują co najmniej:
Co ważne, pracownik nabywa prawo do odprawy także wówczas gdy do rozwiązania umowy o pracę dochodzi w wyniku nieprzyjęcia przez pracownika nowych warunków pracy i płacy. W tym miejscu należy jednak wskazać na ciekawe orzeczenie Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 r. (I PK 144/11), zgodnie z którym sąd powinien w takiej sytuacji wziąć pod uwagę nie tylko interes pracownika, ale także zakładu pracy, analizując, czy zaproponowane pracownikowi nowe warunki pracy są usprawiedliwione sytuacją pracodawcy i czy – rozsądnie rzecz biorąc – pracownik powinien tę ofertę przyjąć. O ile odmowa przyjęcia nowych warunków nie zasługuje na aprobatę, wówczas – w ocenie Sądu Najwyższego – nie ma racjonalnego powodu, który usprawiedliwiałby wypłacanie w takiej sytuacji odprawy.
Następnie, bardzo istotną regulację zawiera art. 10 ustawy, zgodnie z którym odprawy należy wypłacać pracownikom także wówczas, gdy w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienia – z przyczyn, o których mowa wyżej – obejmują mniejszą liczbę pracowników. W praktyce może to zatem dotyczyć nawet jednego pracownika, jeśli tylko zwolnienie następuje wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracowników.
Niezależnie jednak od tego, czy mamy do czynienia ze zwolnieniami grupowymi, czy też zwolnieniami indywidualnymi dokonywanymi w trybie ustawy, wysokość odprawy pieniężnej jest uzależniona od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi odpowiednio:
- dziesięciu pracowników, kiedy pracodawca zatrudnia mniej niż stu pracowników,
- 10 proc. pracowników, kiedy pracodawca zatrudnia co najmniej stu, lecz mniej niż trzystu pracowników,
- 30 pracowników, kiedy pracodawca zatrudnia trzystu lub więcej pracowników.
Co ważne, pracownik nabywa prawo do odprawy także wówczas gdy do rozwiązania umowy o pracę dochodzi w wyniku nieprzyjęcia przez pracownika nowych warunków pracy i płacy. W tym miejscu należy jednak wskazać na ciekawe orzeczenie Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 r. (I PK 144/11), zgodnie z którym sąd powinien w takiej sytuacji wziąć pod uwagę nie tylko interes pracownika, ale także zakładu pracy, analizując, czy zaproponowane pracownikowi nowe warunki pracy są usprawiedliwione sytuacją pracodawcy i czy – rozsądnie rzecz biorąc – pracownik powinien tę ofertę przyjąć. O ile odmowa przyjęcia nowych warunków nie zasługuje na aprobatę, wówczas – w ocenie Sądu Najwyższego – nie ma racjonalnego powodu, który usprawiedliwiałby wypłacanie w takiej sytuacji odprawy.
Następnie, bardzo istotną regulację zawiera art. 10 ustawy, zgodnie z którym odprawy należy wypłacać pracownikom także wówczas, gdy w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienia – z przyczyn, o których mowa wyżej – obejmują mniejszą liczbę pracowników. W praktyce może to zatem dotyczyć nawet jednego pracownika, jeśli tylko zwolnienie następuje wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracowników.
Niezależnie jednak od tego, czy mamy do czynienia ze zwolnieniami grupowymi, czy też zwolnieniami indywidualnymi dokonywanymi w trybie ustawy, wysokość odprawy pieniężnej jest uzależniona od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi odpowiednio:
- jednomiesięczne wynagrodzenie (jeżeli zatrudnienie trwało krócej niż dwa lata);
- dwumiesięczne wynagrodzenie (od dwóch do ośmiu lat),
- bądź też trzymiesięczne wynagrodzenie (ponad osiem lat stażu pracy).