Czy każdy właściciel pojazdu może liczyć na całkowite odliczenie VAT-u?
Odliczenie podatku VAT
Wydaje się, że polskie prawo podatkowe, stanowiące przedmiot ciągłej krytyki, stało się 1 stycznia 2014 r. nieco przychylniejsze podatnikowi. Dotyczy to w szczególności zmian w podatku od towarów i usług (dalej VAT).
Zainteresowani nabyciem samochodu już zacierają ręce, licząc na pełne odliczenie podatku zawartego w cenie. Czy rzeczywiście każdy właściciel pojazdu może liczyć na całkowite odliczenie VAT?
Zasada prawa do ograniczonego odliczenia VAT
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. – j.t.), zwana dalej ustawą, kontynuuje zasadę uprawniającą podatnika nabywającego samochód osobowy lub inny pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie nieprzekraczającej 3,5 tony do odliczenia jedynie 60 proc. kwoty podatku, jednak nie więcej niż kwoty 6000 zł. Ustawodawca utrzymał zatem obowiązującą już w poprzednich latach regułę ograniczenia odliczenia VAT, zmniejszając jedynie jej zasięg poprzez liczne wyjątki.
Na początku należy zwrócić uwagę, że utrudnieniem w stosowaniu omawianych przepisów może okazać się określenie pojęcia samochód osobowy. Ustawa nie precyzuje bowiem jego znaczenia, pozostawiając to normie zawartej w art. 2 pkt 40 ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.). Przepis ten statuuje, że samochód osobowy to pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą oraz ich bagażu. Tak też należy pojmować to pojęcie na potrzeby stosowania przepisów ustawy.
Wspomniana zasada prawa do ograniczonego odliczenia VAT napotyka na szereg wyjątków. Dzięki nim część kupujących skorzysta z możliwości pełnego odliczenia VAT przy zakupie pojazdu.
Wyjątki od zasady prawa do ograniczonego odliczenia VAT
Wyjątek pierwszy
Prawo do pełnego odliczenia VAT będą mieć nabywcy samochodów z tzw. „kratką”, wyposażonych tylko w jeden rząd siedzeń i zaliczanych do podrodzaju: wielozadaniowy, van. Ponieważ przepis posługuje się określeniem – „ściana, trwała przegroda” – pojawiają się stanowiska, że tzw. „kratka” może nie stanowić wystarczającej konstrukcji umożliwiającej skorzystanie z prawa do odliczenia całości VAT. Poglądy takie wydają się być jednak odosobnione.
Dalszą kwestią jest ustalenie podrodzaju pojazdu (wielozadaniowy lub van). O tym, czy pojazd spełnia kryteria wielozadaniowego, czy jest vanem przesądzają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 137, poz. 968 z późn. zm.). Z treści przepisów wspomnianego rozporządzenia (§7) wynika, że zakup zarówno samochodu osobowego wielozadaniowego, samochodu osobowego – vana, samochodu ciężarowego wielozadaniowego, jak również ciężarowego vana uprawnia do pełnego odliczenia podatku naliczonego, jeśli spełniają one dodatkowe kryteria związane z liczbą rzędów siedzeń oraz oddzieleniem części ładunkowej.
Wyjątek drugi
Kolejną grupę stanowią pojazdy wielozadaniowe lub vany z „kratką”, które prócz przegrody mają więcej niż jeden rząd siedzeń, a część osobowa jest krótsza od części ładunkowej. Długość pojazdu mierzona jest od dolnej krawędzi przedniej szyby pojazdu do tylnej krawędzi podłogi tej części pojazdu, która przeznaczona jest do przewozu ładunków. Pomiar powinien być wykonany w linii poziomej wzdłuż pojazdu, między dolną krawędzią przedniej szyby a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części ładunkowej pojazdu. W praktyce będą to najczęściej nadwozia typu kombi.
Wyjątek trzeci
Dotyczy samochodów z otwartą częścią służącą do przewozu ładunków (część bagażowa). Przestrzeń bagażowa pojazdu musi stanowić odrębną od kabiny kierowcy jego część. Odrębność tych dwóch elementów umieszczonych na wspólnym podwoziu przesądza bowiem o możliwości skorzystania przez nabywcę takiego pojazdu z odliczenia całości VAT. Najczęściej pojazdami zaliczającymi się do tej grupy będą tzw. pikapy.
Zasada prawa do ograniczonego odliczenia VAT
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. – j.t.), zwana dalej ustawą, kontynuuje zasadę uprawniającą podatnika nabywającego samochód osobowy lub inny pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie nieprzekraczającej 3,5 tony do odliczenia jedynie 60 proc. kwoty podatku, jednak nie więcej niż kwoty 6000 zł. Ustawodawca utrzymał zatem obowiązującą już w poprzednich latach regułę ograniczenia odliczenia VAT, zmniejszając jedynie jej zasięg poprzez liczne wyjątki.
Na początku należy zwrócić uwagę, że utrudnieniem w stosowaniu omawianych przepisów może okazać się określenie pojęcia samochód osobowy. Ustawa nie precyzuje bowiem jego znaczenia, pozostawiając to normie zawartej w art. 2 pkt 40 ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.). Przepis ten statuuje, że samochód osobowy to pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą oraz ich bagażu. Tak też należy pojmować to pojęcie na potrzeby stosowania przepisów ustawy.
Wspomniana zasada prawa do ograniczonego odliczenia VAT napotyka na szereg wyjątków. Dzięki nim część kupujących skorzysta z możliwości pełnego odliczenia VAT przy zakupie pojazdu.
Wyjątki od zasady prawa do ograniczonego odliczenia VAT
Wyjątek pierwszy
Prawo do pełnego odliczenia VAT będą mieć nabywcy samochodów z tzw. „kratką”, wyposażonych tylko w jeden rząd siedzeń i zaliczanych do podrodzaju: wielozadaniowy, van. Ponieważ przepis posługuje się określeniem – „ściana, trwała przegroda” – pojawiają się stanowiska, że tzw. „kratka” może nie stanowić wystarczającej konstrukcji umożliwiającej skorzystanie z prawa do odliczenia całości VAT. Poglądy takie wydają się być jednak odosobnione.
Dalszą kwestią jest ustalenie podrodzaju pojazdu (wielozadaniowy lub van). O tym, czy pojazd spełnia kryteria wielozadaniowego, czy jest vanem przesądzają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 137, poz. 968 z późn. zm.). Z treści przepisów wspomnianego rozporządzenia (§7) wynika, że zakup zarówno samochodu osobowego wielozadaniowego, samochodu osobowego – vana, samochodu ciężarowego wielozadaniowego, jak również ciężarowego vana uprawnia do pełnego odliczenia podatku naliczonego, jeśli spełniają one dodatkowe kryteria związane z liczbą rzędów siedzeń oraz oddzieleniem części ładunkowej.
Wyjątek drugi
Kolejną grupę stanowią pojazdy wielozadaniowe lub vany z „kratką”, które prócz przegrody mają więcej niż jeden rząd siedzeń, a część osobowa jest krótsza od części ładunkowej. Długość pojazdu mierzona jest od dolnej krawędzi przedniej szyby pojazdu do tylnej krawędzi podłogi tej części pojazdu, która przeznaczona jest do przewozu ładunków. Pomiar powinien być wykonany w linii poziomej wzdłuż pojazdu, między dolną krawędzią przedniej szyby a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części ładunkowej pojazdu. W praktyce będą to najczęściej nadwozia typu kombi.
Wyjątek trzeci
Dotyczy samochodów z otwartą częścią służącą do przewozu ładunków (część bagażowa). Przestrzeń bagażowa pojazdu musi stanowić odrębną od kabiny kierowcy jego część. Odrębność tych dwóch elementów umieszczonych na wspólnym podwoziu przesądza bowiem o możliwości skorzystania przez nabywcę takiego pojazdu z odliczenia całości VAT. Najczęściej pojazdami zaliczającymi się do tej grupy będą tzw. pikapy.
