Rozczarowanie

Rozmowa z prof. Stanis�awem Gomu�k�

Pa�dziernik 08, 2007 Bartosz Niedzielski Wydanie nr 10(67)2007 Wy�wietlono: 400 razy

Na temat polskiego bud�etu na 2008 r. rozmawiamy z prof. Stanis�awem Gomu�k�, makroekonomist� i d�ugoletnim wyk�adowc� London School of Economics.

Panie Profesorze, jest Pan jednym z niewielu znanych na �wiecie polskich ekonomistów. Doradza� Pan wielu rz�dom oraz instytucjom mi�dzynarodowym. Zapewne bra� Pan tak�e udzia� w przygotowywaniu za�o�e� do bud�etu pa�stwa. W jaki sposób s� one tworzone? Na ile prognozy w nich zawarte sprawdzaj� si� w przysz�o�ci?

Istotnie bra�em aktywny udzia� w przygotowywaniu za�o�e� makroekonomicznych do wielu bud�etów pa�stwa – g�ównie w Polsce. Za�o�enia te powstaj� w po�owie ka�dego roku i dotycz� przewidywanego rozwoju sytuacji do ko�ca roku oraz w trakcie kolejnych dwunastu miesi�cy. Niektóre z tych za�o�e� s� tylko prognoz�, a pozosta�e s� albo celami polityki gospodarczej albo decyzjami politycznymi rz�du. Przyk�adem takiej prognozy jest inflacja i tempo wzrostu gospodarczego w roku tworzenia bud�etu oraz tempo wzrostu gospodarczego w roku, którego bud�et dotyczy. Przyk�adem polityki gospodarczej jest inflacja w roku, którego bud�et dotyczy. Z kolei przyk�adem decyzji politycznej jest wielko�� deficytu bud�etowego, wp�ywy z prywatyzacji oraz tempo wzrostu p�ac i wielko�� zatrudnienia w sferze bud�etowej – wszystko w odniesieniu do roku bud�etowego.

W pocz�tkowym okresie transformacji Ministerstwo Finansów mia�o du�y wp�yw na stopy procentowe, kursy walutowe oraz ogóln� poda� pieni�dza. Je�li chodzi o trafno�� za�o�e�, to generalnie jest ona wi�ksza teraz ni� by�a w latach 90-tych. Zakres niepewno�ci by� ogromny w latach 1989-1992, kiedy inflacja by�a bardzo wysoka, relacje cenowe podlega�y du�ym zmianom, a w sferze realnej mia�y miejsce du�e szoki popytowe i poda�owe. Tym niemniej, w bud�etach pa�stwa na rok 1990 i 1993 uda�o si� wprowadzi� du�e zmiany w dochodach i wydatkach, zmniejszaj�ce potencjalny deficyt w ci�gu jednego roku o kilka punktów procentowych PKB.

Polska gospodarka znajduje si� obecnie w fazie szybkiego wzrostu gospodarczego. Oczekuje si�, �e tempo wzrostu PKB w br. wyniesie 6,5 proc. – a wi�c b�dzie imponuj�ce. Jednak projekt bud�etu pa�stwa na 2008 r. przewiduje, �e tempo wzrostu PKB zwolni do 5,7 proc. Czy to nie oznacza, �e okres wysokiej prosperity zbli�a si� do ko�ca i teraz musimy przygotowa� si� na kilka lat dekoniunktury?

Przypomn�, �e w latach 1992-2006 przeci�tne tempo wzrostu PKB wynios�o 4,4 proc. To �rednie tempo nale�y uzna� za odzwierciedlenie mo�liwo�ci wzrostu w d�ugim okresie, bior�c pod uwag� polityk� gospodarcz�, rozwi�zania instytucjonalne i kapita� przedsi�biorczo�ci Polaków.

W latach 2006-2008 tempo wzrostu b�dzie zapewne sporo wy�sze od tego trendu. Niemniej jednak stosunkowo ma�a stopa bezrobocia, brak reformy finansów publicznych oraz decyzja o nie wchodzeniu do strefy euro jeszcze przez najbli�sze lata oznaczaj�, �e ju� w 2008 r. (najpó�niej w 2009 r.) rezerwy ponadnormalnego wzrostu zostan� wyczerpane. Ale obni�enie tempa wzrostu nie musi by� tak g��bokie, jak mia�o to miejsce w latach 2001-2002.