System dobrych praktyk
System corporate governance w - wybrane aspekty
Nowoczesna regulacja prawna dotycząca spółek handlowych obowiązująca od 1934 r., a zawarta w Kodeksie handlowym, następnie nieznacznie zmieniona w 2000 r. przyczyniła się do powstania wciąż aktualnej linii orzecznictwa. Polska była bowiem jedynym krajem w Europie Środkowo-Wschodniej, który dzięki precyzyjnym i sprawnym regulacjom prawnym w trakcie transformacji ustrojowej nie był zobligowany do przeprowadzenia reformy prawa handlowego.
Ten dorobek prawny w ostatnim dziesięcioleciu uzupełniany jest tzw. miękkim prawem, czyli systemem dobrych praktyk corporate governance, którymi winna kierować się kadra zarządzająca spółką akcyjną. W literaturze system ładu korporacyjnego przeważnie łączy się ze spółką publiczną – wychodzi się bowiem z błędnego moim zdaniem założenia, że w spółkach, które nie są spółkami giełdowymi, system ten nie spełniłby swej roli. Należy zaznaczyć, że w Polsce nikt jeszcze nie prowadził szczegółowych badań na temat zasadności wprowadzania regulacji nadzoru korporacyjnego na grunt spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Niemniej jednak zbliżona konstrukcja obydwu spółek kapitałowych zachęca do prób odnoszenia zasad corporate governance do systemu organów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zarząd, jako centralny organ wykonawczy w spółce, odpowiada za wyniki ekonomiczne i finansowe spółki. Praktyka jego działania określa rzeczywiste standardy ładu korporacyjnego w spółce, choćby poprzez sprawowanie pieczy nad tzw. managementem spółki. Podstawy ładu korporacyjnego to uczciwe działanie w interesie spółki, ujawnianie wewnętrznych konfliktów, ustanawianie celów, określanie czynników i mechanizmów monitorujących ich osiąganie, budowa struktury organizacyjnej, podział ról i obowiązków, efektywny system informacji i komunikacji oraz efektywny system kontroli wewnętrznej. Zasady corporate governance są zorientowane na osiągnięcie przez zarząd wespół z innymi organami spółki następujących celów: wydajności operacji, wiarygodności podejmowanych aktów prawa wewnętrznego oraz ich zgodności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa. Obserwowaną zmianą na rzecz nadzoru korporacyjnego jest powolne odchodzenie od pojmowania zarządu, jako modelu dyrekcji skupionej na bieżącej działalności i nadzorze nad średnim szczeblem zarządzania. Prędkość tych zmian jest uzależniona od kształtowania się polskiej kultury prawnej i kultury przedsiębiorczości.
Zasady nadzoru korporacyjnego OECD
Najbardziej znane zasady nadzoru korporacyjnego zostały uchwalone przez reprezentantów 29 krajów (członków OECD) w 1999 r. Według tego opracowania, nadzór korporacyjny to układ powiązań pomiędzy kierownictwem przedsiębiorstwa, jego radą, udziałowcami oraz innymi interesariuszami. Nadzór korporacyjny zapewnia także rozwiązania strukturalne, dzięki którym ustala się cele firmy oraz sposoby osiągania tych celów, które leżą w interesie przedsiębiorstwa i jego udziałowców oraz umożliwia skuteczny monitoring, mobilizujący przedsiębiorstwa do efektywniejszego wykorzystywania zasobów.
Obecnie istnieje pięć zasad nadzoru korporacyjnego OECD:
-
Prawa wspólników/akcjonariuszy oraz najważniejsze funkcje właścicielskie,
-
Równoprawne traktowanie wspólników/akcjonariuszy,
-
Rola interesariuszy w procesach nadzoru korporacyjnego,
-
Jawność i przejrzystość,
-
Zakres odpowiedzialność organu spółki.
Autorka jest aplikantem radcowskim w kancelarii "Rachelski i Wspólnicy Kancelaria Prawnicza"
Kontakt: kancelaria@rachelski.pl
|
Pełna treść artykułu dostępna jest w formie e-gazety. Zamów Gazetę PDF  nr 4(73)2008  |
|
