Postępowanie sanacyjne - kompleksowe "uzdrowienie" przedsiębiorstwa
Postępowanie sanacyjne to najbardziej zaawansowana forma restrukturyzacji umożliwiająca nie tylko zawarcie układu z wierzycielami, ale także przeprowadzenie kompleksowych działań naprawczych. Sprawdź, na czym polega sanacja i kiedy stanowi najskuteczniejszą drogę do uniknięcia upadłości.
Sanacja to najbardziej kompleksowe postępowanie restrukturyzacyjne przewidziane przez polskie prawo. W przeciwieństwie do pozostałych form restrukturyzacji, umożliwia nie tylko zawarcie układu z wierzycielami, ale także przeprowadzenie głębokich działań sanacyjnych mających na celu „uzdrowienie” przedsiębiorstwa. W artykule wyjaśniamy istotę postępowania sanacyjnego, jego przebieg oraz okoliczności, w których stanowi ono najwłaściwsze rozwiązanie dla zagrożonego upadłością dłużnika.
Najważniejsze informacje:
- Postępowanie sanacyjne to najbardziej kompleksowa forma restrukturyzacji łącząca układ z wierzycielami z działaniami naprawczymi.
- Zarząd przedsiębiorstwa przechodzi na zarządcę (licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego), a majątek staje się masą sanacyjną.
- Sanacja zapewnia najpełniejszą ochronę przed egzekucją, w tym wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo (hipoteki, zastawy).
- Sanacja umożliwia przeprowadzenie działań sanacyjnych, do jakich należą: zwolnienia grupowe, wypowiedzenie niekorzystnych umów, sprzedaż majątku.
- Procedura trwa przeważnie 12 miesięcy, ale może przedłużyć się do 2-3 lat.
- Sanacja jest dedykowana przedsiębiorstwom w głębokim kryzysie finansowym, gdy inne formy restrukturyzacji są niewystarczające.
- Wymaga złożenia wniosku z wstępnym planem restrukturyzacyjnym i jest najkosztowniejszą formą postępowania restrukturyzacyjnego.
- Kończy się z dniem uprawomocnienia postanowienia o zatwierdzeniu układu bądź odmowie jego zatwierdzenia.
Spis treści:
- Czym jest postępowanie sanacyjne?
- Przebieg i etapy sanacji
- Rola zarządcy w postępowaniu sanacyjnym
- Działania sanacyjne jako element uzdrowienia przedsiębiorstwa
- Ochrona przed egzekucją w sanacji
- Kiedy warto zdecydować się na sanację?
Czym jest postępowanie sanacyjne?
Postępowanie sanacyjne to jeden z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych uregulowanych w Ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. 2015 poz. 978). Jego podstawowym celem jest uniknięcie przez dłużnika upadłości poprzez jego oddłużenie, przy jednoczesnym przeprowadzeniu kompleksowych działań naprawczych zmierzających do uzdrowienia sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Nazwa postępowania pochodzi od łacińskiego słowa sanatio, oznaczającego uzdrowienie. Sanacja nie jest ograniczona czasowo. Może trwać kilka miesięcy, rok, a nawet 3 lata. Istotną cechą odróżniającą sanację od pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych jest możliwość przeprowadzenia działań sanacyjnych, które wykraczają poza zwykłe negocjacje z wierzycielami.
Postępowanie sanacyjne łączy układ z wierzycielami z działaniami mającymi na celu uzdrowienie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Dla przedsiębiorcy znajdującego się w głębokim kryzysie finansowym sanacja może być jedyną realną alternatywą dla ogłoszenia upadłości.
Przebieg i etapy sanacji
Postępowanie sanacyjne rozpoczyna się od złożenia wniosku o otwarcie postępowania do właściwego sądu gospodarczego. Złożenie wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego obwarowane jest ściśle określonymi wymogami formalnymi, wskazanymi w art. 284 p.r. Dłużnik musi dołączyć do wniosku wstępny plan restrukturyzacyjny wraz z uzasadnieniem wskazującym, że jego wdrożenie przywróci zdolność do wykonywania zobowiązań.
Po otwarciu postępowania przez sąd następuje przejęcie zarządu nad przedsiębiorstwem przez licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego pełniącego funkcję zarządcy. Mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa dłużnika, a także mienie do niego należące, staje się masą sanacyjną, a zarząd tą masą zostaje odebrany dłużnikowi na rzecz zarządcy.
W ciągu 30 dni od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego zarządca składa w porozumieniu z przedsiębiorcą plan restrukturyzacyjny. W szczególnie skomplikowanych przypadkach termin ten może zostać wydłużony do 3 miesięcy za zgodą sędziego-komisarza.
Następny etap to sporządzenie spisu wierzytelności i zwołanie zgromadzenia wierzycieli w celu przeprowadzenia głosowania nad układem. Pozytywne głosowanie wierzycieli nie kończy procesu – układ musi zostać następnie zatwierdzony przez sąd.
Rola zarządcy w postępowaniu sanacyjnym
W postępowaniu sanacyjnym kluczową rolę odgrywa zarządca, którym może być wyłącznie licencjonowany doradca restrukturyzacyjny. Postępowanie sanacyjne prowadzi zarządca pod nadzorem Sędziego-komisarza. Zarządca sprawuje zarząd masą sanacyjną, zarządza nią, sporządza spis inwentarza, sporządza i realizuje plan restrukturyzacyjny.
Zarządca działa w imieniu własnym, ale na rachunek dłużnika. To on podejmuje prymarne decyzje dotyczące funkcjonowania przedsiębiorstwa w trakcie sanacji, w tym te związane z realizacją działań sanacyjnych. Zarządca ma znacznie szersze uprawnienia niż nadzorca w innych postępowaniach restrukturyzacyjnych.
Do obowiązków zarządcy należy między innymi:
- sporządzenie planu restrukturyzacyjnego,
- zarządzanie masą sanacyjną,
- realizacja działań sanacyjnych,
- reprezentowanie dłużnika wobec wierzycieli,
- przygotowanie dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia postępowania.
Działania sanacyjne jako element „uzdrowienia” przedsiębiorstwa
Restrukturyzacja sanacyjna charakteryzuje się przede wszystkim podejmowaniem w stosunku do dłużnika działań sanacyjnych. Są to czynności faktyczne i prawne zmierzające do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika celem przywrócenia mu zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań.
Prawo Restrukturyzacyjne wyposaża postępowanie sanacyjne względem pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych w szczególne narzędzia. Przykładowo zarządca może w ułatwiony sposób rozwiązywać umowy z pracownikami. Zwolnienia grupowe są mniej sformalizowane niż w zwykłych warunkach. Możliwe jest również wypowiedzenie umowy o pracę w trakcie urlopu wypoczynkowego czy w czasie ciąży.
Działania sanacyjne mogą obejmować również:
- odstąpienie od niekorzystnych umów wzajemnych bez ponoszenia kar umownych,
- sprzedaż majątku dłużnika ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej,
- reorganizację struktury przedsiębiorstwa,
- ograniczenie działalności w nierentownych obszarach.
Sanacja daje możliwość odstąpienia od umowy wzajemnej bez konieczności ponoszenia kary umownej. Jest to dość często wykorzystywane w przypadku nierentownych sklepów dłużnika w galeriach handlowych.
„Działania sanacyjne to najbardziej efektywne narzędzie uzdrowienia przedsiębiorstwa dostępne w polskim prawie restrukturyzacyjnym. Pozwalają one na głęboką ingerencję w strukturę organizacyjną i majątkową firmy, co przy właściwym zastosowaniu może przywrócić jej zdolność do funkcjonowania na rynku" – podkreśla Autor – licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, adwokat Ewa Madejewska.
Ochrona przed egzekucją w sanacji
Głównym plusem sanacji jest zapewnienie dłużnikowi najpełniejszej ochrony przed egzekucją – zapewniając przede wszystkim ochronę przed egzekwowaniem wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo. Ma to nieodzowne znaczenie szczególnie w przypadku egzekucji należności banków zabezpieczonych hipotekami czy zastawami.
Sanacja wraz z postępowaniem o zatwierdzenie układu są zarazem jedynymi spośród postępowań restrukturyzacyjnych, w których wierzyciel z zabezpieczeniem hipotecznym nie może prowadzić egzekucji komorniczej w trakcie trwania postępowania.
Co istotne, z możliwości ochrony przed egzekucją dłużnik może skorzystać już na etapie rozpoznawania wniosku restrukturyzacyjnego przez sąd, jeszcze przed otwarciem głównego postępowania sanacyjnego. To sprawia, że sanacja jest szczególnie atrakcyjna dla przedsiębiorców, wobec których toczą się liczne postępowania egzekucyjne.
Zarówno dłużnik jak i zarządca sądowy po otwarciu postępowania nie mogą spłacać zobowiązań, które są objęte z mocy prawa układem. Sanacja powoduje również ograniczenia w zakresie wzajemnych potrąceń między dłużnikiem i wierzycielami.
Kiedy warto zdecydować się na sanację?
W praktyce sanacja to przeważnie szansa dla przedsiębiorców, których sytuacja ekonomiczna i finansowa jest naprawdę bardzo trudna. Jest to postępowanie dedykowane podmiotom głęboko niewypłacalnym, dla których inne formy restrukturyzacji mogą okazać się niewystarczające.
Sanację warto rozważyć, gdy:
- przedsiębiorstwo wymaga głębokiej restrukturyzacji organizacyjnej,
- konieczne jest przeprowadzenie zwolnień grupowych,
- występują niekorzystne umowy wymagające wypowiedzenia,
- potrzebna jest ochrona przed egzekucją wierzytelności zabezpieczonych,
- inne formy restrukturyzacji nie dają szans na uzdrowienie sytuacji.
Otwarcie postępowania sanacyjnego nie oznacza samych przywilejów dla dłużnika. Zanim przedsiębiorcy zdecydują się na skorzystanie z tej możliwości restrukturyzacji – muszą liczyć się z tym, że jest to proces kosztowny oraz długotrwały.
Postępowanie sanacyjne powinno z założenia trwać 12 miesięcy, w trakcie których, dzięki wdrożeniu działań sanacyjnych, przedsiębiorstwo powinno odzyskać zdolność do wykonywania swoich zobowiązań.
Wybór sanacji jako formy restrukturyzacji powinien być poprzedzony dokładną analizą sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz oceną możliwości przeprowadzenia skutecznych działań naprawczych. Istotne znaczenie ma również zapewnienie odpowiedniego finansowania postępowania na cały okres jego trwania.
PodsumowaniePostępowanie sanacyjne to najbardziej kompleksowa forma restrukturyzacji dostępna w polskim prawie. Umożliwia nie tylko zawarcie układu z wierzycielami, ale także przeprowadzenie szeroko zakrojonych działań sanacyjnych mających na celu uzdrowienie przedsiębiorstwa. Choć jest to procedura kosztowna i długotrwała, dla przedsiębiorstw w głębokim kryzysie może stanowić jedyną alternatywę dla ogłoszenia upadłości. Decyzja o wyborze sanacji powinna być poprzedzona dokładną analizą sytuacji oraz oceną realnych możliwości przeprowadzenia skutecznej restrukturyzacji.
FAQ
- Kiedy przedsiębiorca powinien zdecydować się na postępowanie sanacyjne?
Postępowanie sanacyjne jest dedykowane przedsiębiorstwom w głębokim kryzysie finansowym, gdy inne formy restrukturyzacji mogą okazać się niewystarczające do uniknięcia upadłości. Sanację warto rozważyć, gdy konieczne jest przeprowadzenie kompleksowych działań sanacyjnych, do jakich należą: zwolnienia grupowe, wypowiedzenie niekorzystnych umów czy potrzeba ochrony przed egzekucją wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo. Decyzja powinna być poprzedzona dokładną analizą sytuacji finansowej oraz oceną realnych możliwości przeprowadzenia skutecznej restrukturyzacji.
- Jakie są główne różnice między sanacją a innymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi?
W postępowaniu sanacyjnym zarząd przedsiębiorstwa przechodzi na zarządcę, którym jest licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, a majątek dłużnika staje się masą sanacyjną. Sanacja umożliwia przeprowadzenie działań sanacyjnych wykraczających poza zwykłe negocjacje z wierzycielami, takich jak ułatwione rozwiązywanie umów z pracownikami czy odstąpienie od niekorzystnych umów bez kar umownych. Dodatkowo zapewnia najpełniejszą ochronę przed egzekucją, w tym wierzytelności zabezpieczonych hipotekami i zastawami.
- Ile trwa postępowanie sanacyjne i jakie są jego koszty?
Postępowanie sanacyjne powinno z założenia trwać 12 miesięcy, jednak w praktyce może przedłużyć się do 2-3 lat w zależności od złożoności przypadku i skuteczności wdrażanych działań naprawczych. Jest to najkosztowniejsza forma postępowania restrukturyzacyjnego spośród wszystkich dostępnych procedur. Zarządca musi sporządzić plan restrukturyzacyjny w ciągu 30 dni od otwarcia postępowania, chociaż w szczególnie skomplikowanych przypadkach termin ten może zostać wydłużony do 3 miesięcy za zgodą sędziego-komisarza.
Źródła:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20150000978
https://wyszukiwarka-msig.ms.gov.pl/
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-spolek-handlowych-16886516
