Nadesz�a era strachu

Koniunktura w polskiej gospodarce

Listopad 17, 2008 Marek Rogalski Wydanie nr 11(79)2008 Wy�wietlono: 684 razy

Pojawiaj�ce si� opinie porównuj�ce obecny kryzys z tym, który mia� miejsce w latach 30. ubieg�ego wieku, przestaj� by� bezpodstawne. Tak silnej przeceny obejmuj�cej wszystkie klasy aktywów z wyj�tkiem ameryka�skiego dolara nie obserwowali�my od dawna. W momencie, gdy wycena akcji powróci�a do poziomu sprzed kilku lat, podwa�aj�c sens d�ugoterminowego inwestowania, a warto�� pieni�dza wielu krajów, w tym tak�e Polski, uleg�a silnej przecenie, pojawia si� strach. I pytanie o przysz�o��, która okazuje si� by�... wielk� czarn� dziur�. Dok�d zatem pod��aj� rynki finansowe?

Wszystko zacz�o si� w USA od nieodpowiedzialnych dyrektyw zezwalaj�cych na udzielanie po�yczek hipotecznych tym, którzy nigdy nie powinni ich dosta�. Ka�da iluzja szcz�cia jest fa�szywa – przerabiano to wiele razy, ale niektórzy wci�� my�l� inaczej. Sprytni bankowcy w pogoni za jeszcze wi�kszymi zyskami, poprzez wykorzystanie zdobyczy in�ynierii finansowej sprzedawali „trefne” z za�o�enia zobowi�zania tym, którzy nieraz nie byli �wiadomi zagro�enia (z�e kredyty mieszano z dobrymi, dzi�ki czemu mo�na by�o uzyska� za nie ca�kiem przyzwoite noty od dzia�ów ryzyka). W efekcie si�� rzeczy za b��dy Amerykanów pr�dzej czy pó�niej musia� zap�aci� ca�y �wiat. Jednocze�nie ostatnie 20 lat by�o er� dynamicznego rozwoju instrumentów pochodnych, a na porz�dku dziennym by�y inwestycje oparte o tanie finansowanie w jenach czy szwajcarskich frankach. Biznes kwit�, a wszyscy byli zadowoleni, goni�c za jeszcze wi�kszymi stopami zwrotu, bez zwracania uwagi na kontrol� ryzyka. Pojawiaj�ce si� czasem przestrogi o gigantycznej, globalnej ba�ce spekulacyjnej by�y ignorowane, co zreszt� staje si� ju� charakterystyczn� cech� dla stanów przed silnymi za�amaniami. Warto jednak zaznaczy�, �e nikt nie oszacowa� wcze�niej skali globalnej spekulacji, a zw�aszcza zaanga�owania instytucji finansowych w instrumenty pochodne. W efekcie musia�o to przerodzi� si� w finansowy kataklizm, który obserwowali�my w pa�dzierniku. Ekonomi�ci z niedowierzaniem patrzyli na dramatycznie pikuj�ce gie�dowe indeksy i pot�n� deprecjacj� wi�kszo�ci walut, zw�aszcza krajów rynków wschodz�cych. Te, które w ostatnich latach finansowa�y swój rozwój zagranicznym d�ugiem, zap�aci�y najwi�ksz� cen� za globalne zamieszanie, bo stan�y niemal na skraju bankructwa w zwi�zku z dramatycznym wzrostem kosztu finansowania. Niestety spora cz�� zagranicznych inwestorów wci�� traktuje Polsk� na równi z innymi krajami emerging markets. W efekcie w pa�dzierniku z�oty i warszawska gie�da zap�aci�y ogromn� cen� za globalne zamieszanie – dolar przebi� barier� 3 z�, a za euro p�acono blisko 4 z�. Z kolei g�ówny indeks grupuj�cy 20 najwi�kszych spó�ek (WIG20) w ci�gu 4 tygodni zni�kowa� o ponad 35 proc. Strach sta� si� nieod��cznym towarzyszem inwestora.

Nikt nie mówi ju� o tym, �e globalna recesja b�dzie �agodna. Ci, którzy tak ochoczo namawiali kilka miesi�cy temu na kupno akcji, stali si� bardziej ostro�ni. Bo w ostatnim czasie zarobili tylko ci, którzy wp�acili pieni�dze na lokaty bankowe albo zainwestowali w dolara, który ponownie zyska� miano „twardej waluty”. Ka�da inna kombinacja zak�adaj�ca inwestycje w inne klasy aktywów przynios�a straty. P�k�a ba�ka gie�dowa i surowcowa, a do silnej przeceny szykuj� si� tak�e nieruchomo�ci – Polacy z dnia na dzie� zostali odci�ci od finansowania ze strony banków. Wytyczne, aby posiada� 20-30 proc. kapita�u w�asnego praktycznie eliminuj� z rynku wi�kszo�� tych, który my�leli o kupnie w�asnego lokum. Nie ma jednak tego z�ego, coby na dobre nie wysz�o. Kryzysy maja to do tego, �e trwaj� znacznie krócej ni� okresy prosperity. Po burzy zawsze wychodzi s�o�ce. Inwestorzy posiadaj�cy obecnie woln� gotówk� s� w bardzo komfortowej sytuacji. Maj� czas na dok�adn� analiz� sytuacji i przemy�lenie kszta�tu swojego portfela na najbli�sze lata. Warto pomy�le� o zwi�kszeniu w nim udzia�u silnie przecenionych akcji. W mojej ocenie dobrym okresem na dokonanie takich transakcji b�dzie wiosna 2009 r. Podobnie jak w 2007 r. sygna� ponownie nadejdzie z Wall Street, która zawsze wyznacza globalne trendy.